Các bên kêu gọi loại bỏ trở ngại nhằm duy trì Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen

Phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm 24/6, Phó Tổng Thư ký phụ trách các vấn đề chính trị Rosemary DiCarlo nhấn mạnh, kể từ khi Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen được ký kết (7/2022) đã có 32 triệu tấn ngũ cốc đã được phân phối ra thị trường thế giới và đa phần trong số đó là được vận chuyển đến các nước có nhu cầu. Tuy nhiên, thời gian gần đây, số lượng lương thực đi qua hành lang này đã giảm mạnh.

“Xuất khẩu lương thực qua hành lang nhân đạo trên biển đã giảm từ mức đỉnh 4,2 triệu tấn trong tháng 10 xuống còn 1,3 triệu tấn trong tháng 5, mức thấp nhất kể từ khi Sáng kiến bắt đầu. Đó là điều đáng buồn và chúng tôi kêu gọi mọi trở ngại phải được loại bỏ để đảm bảo cho Thỏa thuận”, ông DiCarlo nói.

Trên thực tế, sự sụt giảm số lượng ngũ cốc được vận chuyển qua hàng lang nhân đạo trên Biển đen chưa phải là diễn biến xấu nhất xoay quanh Thỏa thuận này. Kịch bản xấu nhất chính là khả năng 99,9% Nga sẽ từ bỏ thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian về việc vận chuyển ngũ cốc qua Biển Đen vào tháng tới, do nước này không còn cần các cảng của Ukraine để xuất khẩu amoniac.

Khả năng này hoàn toàn có thể xảy ra, khi trước đó Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga đang xem xét rút khỏi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen nếu những rào cản đối với xuất khẩu lương thực và phân bón của nước này không được khắc phục. Thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng khẳng định, Nga đã nhiều lần “nhượng bộ” gia hạn thỏa thuận, tuy nhiên “thiện chí" của Nga không thể kéo dài vô thời hạn khi Thỏa thuận chỉ đem lại lợi ích cho một bên.

Trước viễn cảnh Nga không gia hạn Thỏa thuận, Phó Đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Cảnh Sảng kêu gọi các bên cần giải quyết thỏa đáng các quan ngại của Nga.

“Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên hợp tác để giảm tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng và duy trì sự ổn định của chuỗi cung ứng và công nghiệp toàn cầu. Chúng tôi kêu gọi các nước liên quan ngay lập tức dỡ bỏ cái gọi là lệnh trừng phạt đơn phương và quyền tài phán vũ khí dài hạn. Thỏa thuận Ngũ cốc Biển đen nên được thực hiện một cách cân bằng và hiệu quả. Bản ghi nhớ mà Liên Hợp Quốc và Nga đã ký kết cần được thực hiện nghiêm túc”, ông Cảnh Sảng nhấn mạnh.

Hiện vẫn có sự bất đồng lớn giữa Nga và các bên xoay quanh hiệu quả của Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen. Trong khi Mỹ, Ukraine và một số nước phương Tây cho rằng, phần lớn ngũ cốc của Ukraine xuất khẩu qua hành lang này được vận chuyển đến các quốc gia đang phát triển, Nga cho biết việc cung cấp ngũ cốc của Ukraine cho thị trường thế giới không giải quyết được vấn đề thiếu hụt lượng thực của các nước châu Phi khi chỉ có 3,1% lô hàng ngũ cốc của Ukraine thông qua Thỏa thuận là đến được châu Phi.

Ngày 25/6, Thổ Nhĩ Kỳ - bên trung gian quan trọng cho Thỏa thuận cho biết, hơn 32 triệu tấn ngũ cốc đã được phân phối ra thị trường thế giới thông qua hành lang ngũ cốc Biển Đen kể từ tháng 7/2022. Hầu hết số ngũ cốc trên được vận chuyển đến Trung Quốc, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ và Italy. Mặc dù số lượng ngũ cốc được vận chuyển đến các nước châu Phi đã tăng gấp đôi trong 6 tháng qua tuy nhiên chỉ chiếm 12% tổng số lượng ngũ cốc xuất khẩu qua các cảng bên bờ Biển Đen./.