Hội nghị Thượng đỉnh Nga-Mỹ không có đột phá, chưa hạ nhiệt được điểm nóng Ukraine

Cuộc họp trực tuyến kéo dài 2 giờ đồng hồ giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua kết thúc mà không đạt được bước đột phá nào, đặc biệt là điểm nóng Ukraine. Mỹ và phương Tây được cho là đang chuẩn bị cho các danh sách trừng phạt cứng rắn nhằm vào Nga, nhưng cũng vẫn để ngỏ khả năng đối thoại để giải quyết khủng hoảng.

Thông cáo báo chí chung của Mỹ và Nga sau cuộc gặp trực tuyến nhấn mạnh lãnh đạo hai nước đã thảo luận hàng loạt vấn đề quan trọng trong quan hệ song phương, bao gồm việc hạn chế công tác của các nhà ngoại giao, cũng như các vấn đề nóng cùng quan tâm, trong đó chủ đề nổi bật là tình hình Ukraine.

Một trong những kết quả đạt được là đề xuất của Nga cùng dỡ bỏ “tất cả” hạn chế đối với các cơ quan đại diện ngoại giao của nhau ở mỗi nước, nhất trí nhóm công tác tiếp tục thảo luận về vấn đề ổn định chiến lược, phần mềm mã độc tống tiền, cũng như hợp tác chung về các vấn đề khu vực như Iran.

Cố vấn Điện Kremlin về các chính sách đối ngoại Uri Ushakov cho biết không có bước đột phá nào giữa hai bên trong cuộc gặp: "Vẫn chưa có bước đột phá nào và hai bên vẫn còn nhiều lo ngại. Tôi nghĩ rằng kết quả không làm hài lòng cả Mỹ và Nga. Thật khó để mong đợi những đột phá nhanh chóng, nhưng lãnh đạo hai nước cũng cho thấy thái độ thiện chí tiếp tục đối thoại và thảo luận về những vấn đề nhạy cảm giữa hai bên".

Có thể nói phủ bóng trong cuộc họp là cuộc khủng hoảng tại Ukraine – nơi Mỹ và phương Tây nhiều tuần qua cáo buộc Nga tăng cường quân để thực hiện một cuộc chiến tại Ukraine. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết, những lời lẽ cảnh báo cứng rắn đã được Tổng thống Mỹ Joe Biden chuyển tới nhà lãnh đạo Nga trong cuộc gặp về Ukraine:

"Tổng thống Biden luôn thẳng thắn với nhà lãnh đạo Nga, nhấn mạnh sự ủng hộ của Mỹ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Tổng thống Biden tuyên bố, nếu Nga tiếp tục có hành động gây hấn tại Ukraine, Mỹ và các đồng minh châu Âu sẽ đáp trả bằng các biện pháp kinh tế mạnh mẽ".

Còn quá sớm để nhận định cuộc gặp được mong đợi này có xoa dịu được cuộc khủng hoảng ngay lập tức ở Ukraine hay không khi cả hai bên đều vạch các “lằn ranh đỏ” rất rõ ràng về tình hình Ukraine. Trong những ngày gần đây, các quan chức Mỹ và đồng minh châu Âu đang soạn thảo các danh sách trừng phạt, bao gồm từ việc ngăn chặn các công ty Nga tiếp cận thị trường vốn toàn cầu đến các hình phạt tài chính nhằm vào giới thượng lưu Nga, đặc biệt là giới tài phiệt. Bước đi cực đoan nhất là loại Nga khỏi hệ thống giải quyết tài chính toàn cầu, được gọi là SWIFT. Tuy nhiên nhiều quan chức châu Âu lo ngại rằng bước đi này có thể gây ra phản ứng quá gay gắt từ phía Nga.

Mặc dù vậy có một thực tế mà Mỹ và phương Tây đều phải thừa nhận là các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga là không mới và không mang lại hiệu quả, khiến tình hình thêm căng thẳng. Do đó các nhà ngoại giao Mỹ cho rằng vẫn còn một con đường thay thế để đạt được tiến bộ về ngoại giao, đó là quay trở lại tiến trình đối thoại theo định dạng Normandy (Nga, Ukraine, Pháp và Đức) để giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine. Giới quan sát cho rằng, cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ cho thấy lập trường của hai nhà lãnh đạo khó có thể dung hòa, tuy nhiên cả hai đều thể hiện sự kiềm chế và cam kết giảm leo thang. Điều này mở ra các kênh liên lạc và là bước khởi đầu cho hy vọng sẽ có những tiến triển theo hướng tích cực trong tương lai./.