Iran được mời tham dự Geneva 2, phe đối lập dọa rút lui

Ngày 20/1, lực lượng chính trị đối lập ở Syria cho biết, họ sẽ rút khỏi Hội nghị hòa bình Geneva 2 dự kiến sẽ diễn ra trong tuần này nếu Tổng thư ký Liên Hợp Quốc không rút lại lời mời Iran – quốc gia luôn dành sự ủng hộ cho chính quyền Tổng thống Bashar al- Assad.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif (trái) trong cuộc gặp với Tổng thống Syria Bashar al- Assad hôm 15/1 (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, phía Mỹ cho rằng, họ có thể ủng hộ sự tham dự của Iran nếu nước này có động thái rõ ràng ủng hộ kế hoạch từng được thông qua tại Geneva 2 hồi tháng 6/2012. Theo đó, quá trình chuyển đổi chính trị sẽ diễn ra ở Syria và Tổng thống Assad buộc phải từ chức.

Reuters dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki: “Đây là điều mà Iran chưa bao giờ thực hiện công khai ủng hộ nhưng nó là điều chúng tôi thấy cần thiết phải làm rõ. Nếu Iran không công khai chấp nhận các thông cáo ở Geneva 1, lời mời dành cho họ phải được hủy bỏ”.

Trước đó, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cho biết, ông đã mời Iran tham dự ngày đầu tiên của Hội nghị Geneva 2 vào ngày 22/1 ở Montreux, Thụy Sĩ. Theo ông Ban, Tehran đã cam kết sẽ đóng một “vai trò tích cực và mang tính xây dựng” nếu được tham gia.

Chưa đầy 48 tiếng sau khi nhóm chính trị đối lập lưu vong, Liên minh Dân tộc Syria (SNC) lên tiếng xác nhận đồng ý tham gia Geneva 2, nhóm này đã đe dọa rút lui khỏi cuộc đàm phán hòa bình này.

Trên trang Twitter của SNC, phát ngôn viên của tổ chức này cho hay: “SNC rút khỏi Geneva 2 nếu như ông Ban Ki-moon không thu lại lời mời Iran”.

Trong khi đó, 1 thành viên cao cấp khác của SNC, Anas al- Abdah, trả lời kênh truyền hình Al-Jazeera qua điện thoại cho rằng, ông “ngạc nhiên” trước việc Iran được mời, đồng thời mô tả đây là việc làm “vô lý” và “không thể chấp nhận được”.

Các con số thống kê cho thấy, cuộc nội chiến diễn ra gần 3 năm qua ở Syria đã làm khoảng 130.000 người thiệt mạng, và hàng triệu người khác phải đi sơ tán.

Ông Ban Ki-moon hy vọng sớm nhận được câu trả lời của Iran

Reuters dẫn lời Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cho hay, ông đã có các cuộc nói chuyện với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif trong những ngày gần đây và ông tin rằng, Tehran ủng hộ kế hoạch của Hội nghị Geneva 1.

Ông Ban nói: “Ông ấy (Zarif) đã đảm bảo với tôi rằng, cũng như tất cả các nước khác được mời tham dự hội nghị hòa bình ở Montreux, Iran hiểu rằng, cơ sở của các cuộc đàm phán là việc thực hiện đầy đủ thông cáo của Hội nghị Geneva 1 hồi tháng 6/2012”.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon (Ảnh: Getty Images)

Ông Ban nói thêm: Bộ trưởng Ngoại giao Zarif và tôi cùng chung quan điểm cho rằng, mục tiêu của các cuộc đàm phán là thiết lập 1 chính phủ chuyển tiếp với quyền lực đầy đủ, theo thỏa thuận chung. Trên cơ sở đó, ông Zarif cam kết rằng Iran sẽ đóng một vai trò tích cực và mang tính xây dựng tại Montreux”.

Tổng thư ký Ban Ki-moon kết luận: “Vì vậy, khi gửi thư mời các bên liên quan tham dự, tôi đã quyết định gửi lời mời đến Iran. Iran cần phải tham gia hội nghị này vì họ là 1 trong những nước láng giềng quan trọng của Syria”.

Ông Ban Ki-moon cũng cho hay, ông hy vọng Iran sẽ sớm đưa ra 1 tuyên bố để đáp ứng lời mời của ông.

Hồi đầu tháng 1/2014, Mỹ từng nói rằng, Iran có thể đóng vai trò tích cực trong các hoạt động bên lề tại hội nghị hòa bình Syria ở Montreux. Tuy nhiên, Tehran đã bác bỏ ý tưởng sẽ tham gia Geneva 2 trong vai trò “dự bị” vì cho rằng, điều đó hạ thấp giá trị của Iran.

Thành phần chính của các bên tham dự Geneva 2 là Chính phủ Syria và lực lượng nổi dậy. Mới đây nhất, hôm 19/1, nhóm Mặt trận Hồi giáo Syria đã tuyên bố sẽ không tham gia vào các cuộc đàm phán, động thái này càng làm giảm hy vọng thành công của hội nghị lần này.

Reuters dẫn lời ông Ban phát biểu trước các phóng viên tại trụ sở Liên Hợp Quốc cho biết, có 10 quốc gia được mời tham dự Geneva 2 là: Vatican, Australia, Bahrain, Bỉ, Hy Lạp, Luxembourg, Mexico, Hà Lan, Hàn Quốc và Iran./.