Miền Đông Ukraine: Thùng thuốc súng chờ nổ

Quận Spartak, gần sân bay Donetsk là một trong những khu vực ở miền đông Ukraine phải hứng chịu nhiều đợt pháo kích nhất giữa quân ly khai và quân chính phủ Ukraine kể từ khi lệnh ngừng bắn theo thỏa thuận Minsk có hiệu lực. Theo những người dân ở đây, không một ngày nào là nơi này yên tĩnh.

“Xung đột đã diễn ra ở đây hơn 1 năm qua và vẫn nó vẫn đang tiếp diễn. Chính vì thế chúng tôi cũng đã quen với cảnh này. Tất nhiên, điều này chẳng tốt đẹp gì. Chúng tôi có 1 hầm rượu. Khi nào nổ súng thì chúng tôi trốn vào đó. Không có cách nào khác. Chúng tôi vẫn phải sống ở đây”, một người dân Ukraine nói. 

Cảnh tan hoang ở thành phố Donetsk, Ukraine (ảnh: Reuters)

Một người dân khác chia sẻ: “Ở nơi đây những ngày này vẫn rền vang tiếng súng. Tôi không biết điều gì đang diễn ra với lệnh ngừng bắn. Chúng tôi nói chuyện với nhau về điều đang xảy ra và không hiểu họ đang làm gì với lệnh ngừng bắn. Cuộc sống của chúng tôi thật tệ hại”.

Phần lớn người dân Spartak đã phải đi di tản. Chỉ còn một số người liều lĩnh vẫn bám trụ lại vì không muốn rời bỏ quê hương hoặc không có nơi nào để đi. Hầu hết nhà cửa và các cơ sở hạ tầng khác ở Spartak đã bị tàn phá trong suốt nhiều tháng qua do ảnh hưởng của cuộc chiến giành quyền kiểm soát sân bay Donetsk. Hiện tại, sân bay tại khu vực này cũng  đã bị phá hủy hoàn toàn nhưng đống đổ nát vẫn nằm dưới quyền kiểm soát của phe đối lập. 

Trong khi đó, các cuộc đàm phán, các chuyến ngoại giao con thoi vẫn đang diễn ra, mà chủ yếu vẫn là tìm cách buộc tội nhau. Trong chuyến thăm thủ đô Berlin ngày 16/3, Tổng thống Ukraine Poroshenko tiếp tục đổ lỗi cho phía Nga về việc phe đối lập vi phạm lệnh ngừng bắng và mong muốn các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu sẽ tác động mạnh mẽ hơn nữa vào các lệnh trừng phạt kinh tế áp đặt lên Nga nếu chính quyền nước này không thi hành lệnh ngừng bắn theo Hiệp định Minsk.

“Nếu thỏa thuận Minsk được thực hiện đầy đủ thì chúng ta sẽ có một tiến trình hòa bình bền vững và các biện pháp trừng phạt sẽ được nới lỏng. Nhưng nếu những cam kết không được thực thi, thì tôi hi vọng tại Hội nghị thượng EU vào ngày 19/3 tới, EU cần phải chỉ ra rõ ràng rằng, các biện pháp trừng phạt cần phải được tiếp tục và tăng cường hơn nữa, Tổng thống Ukraine Poroshenko nói.

Tổng thống Poroshenko cho rằng thỏa thuận Minsk đã bị vi phạm hơn 1000 lần, đồng thời  kêu gọi Đức cung cấp sự giúp đỡ về mặt quân sự không gây sát thương cho Kiev. Tuy nhiên, trái ngược với phát biểu của Tổng thống Poroshenko về việc lệnh ngừng bắn Minsk không có tác dụng thì giới chức chính quyền Đức thừa nhận, thoả thuận Minsk đang giúp hạ nhiệt căng thẳng, giảm đáng kể tình trạng bạo lực ở đất nước Ukraine. Mặc dù vậy, Đức cũng đã chuẩn bị những biện pháp cần thiết để tình hình tại Ukraine có thể được cứu vãn.

Thủ tướng Đức Angela Merkel nói: “Tất nhiên là chúng tôi đang chuẩn bị những biện pháp trừng phạt mới. Chúng tôi không muốn sử dụng những biện pháp trừng phạt nhưng nếu cần thiết chúng sẽ được thực thi. Tuy nhiên, chúng tôi muốn làm tất cả những gì có thể để thỏa thuận Minsk được thực hiện. Về thỏa thuận Minsk, tôi muốn một lần nữa khẳng định rằng, ngoài việc một lệnh ngừng bắn và rút vũ khí hạng nặng, thì viện trợ nhân đạo cũng vấn đề quan trọng. Hiện Hội chữ thập đỏ quốc tế đã có thể tiếp cận đầy đủ được với khu vực Donetsk và Lugansk”.

Cũng trong ngày 16/3, hãng tin DPA của Đức trích dẫn lời Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier cho rằng Ukraine vẫn có thể trông chờ vào “sự giúp đỡ toàn diện” của Đức. Ông Steinmeier cũng kêu gọi ông Poroshenko tiến hành các cải cách chính như giảm nạn tham nhũng.

Kể từ khi cuộc khủng hoảng ở Ukraine bùng phát, Kiev cùng với các đồng minh phương Tây luôn đổ lỗi cho Nga. Các nước này cáo buộc Moscow đã châm ngòi cho cuộc khủng hoảng ở nước láng giềng và kích động gây ra cuộc xung đột ở miền đông Ukraine.

Phương Tây cũng cáo buộc Nga cung cấp vũ khí và binh lính cho lực lượng ly khai miền đông Ukraine trong cuộc chiến chống lại quân chính phủ. Những cáo buộc này đã khiến cho quan hệ Nga với phương Tây trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết.

Trong một động thái mới đây, Mỹ và EU đã nhiều lần đánh tiếng về việc viện trợ vũ khí cho Ukraine, thậm chí là có thể hỗ trợ cả về quân sự. Cuộc tập trận của NATO tại khu vực biển Baltic gần biên giới với Nga được cho là một động thái khiêu khích “lộ liễu” nhất liên quan tới vấn đề này. Đương nhiên, Nga cũng tuyên bố sẽ đáp trả mọi hành động của Mỹ và phương Tây có thể gây tổn hại đến an ninh nước Nga.

Ngày 16/3, Tổng thống Nga, Vladimir Putin đã ban hành lệnh tình trạng cảnh báo tác chiến toàn diện với đợt kiểm tra “tác chiến khẩn cấp”, nhằm đánh giá năng lực chiến đấu của Hạm đội Biển Bắc tại khu vực Bắc Cực. Những động thái này làm dấy lên những lo ngại căng thẳng Nga – Phương Tây sẽ không dừng lại và “thùng thuốc súng Ukraine” có thể nổ bất cứ lúc nào./.