Mỹ tham vọng thành lập liên minh quân sự "kiểu NATO" ở Arab

Phát biểu trong chuyến thăm Ai Cập, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 10/1 thúc đẩy kế hoạch thành lập một liên minh quân sự giữa các nước đồng minh Arab của Mỹ theo mô hình Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Theo Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ, nếu thành hiện thực, một liên minh quân sự như thế sẽ giúp giảm thiểu tối đa những thiệt hại về an ninh tại khu vực.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: Arab Times

Kế hoạch thành lập một liên minh quân sự giữa các nước đồng minh Arab của Mỹ theo mô hình NATO có thể nói là điểm nhấn đáng chú ý nhất trong chuyến công du kéo dài gần 10 ngày của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tới một loạt nước Trung Đông. Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ ngày 10/1 đã dành phần nhiều bài phát biểu tại Đại học Mỹ ở thủ đô Cairo để nói về kế hoạch. Một bài phát biểu mà ông tự đánh giá là “thẳng thắn và trực tiếp”.

Ngoại trưởng Mike Pompeo bắt đầu bài phát biểu của mình bằng cách viện dẫn bài diễn văn tại Cairo của cựu Tổng thống Barack Obama năm 2009 và chỉ trích những sai lầm của chính quyền tiền nhiệm trong cách tiếp cận với Trung Đông. Ông đồng thời nhắc lại đúng câu nói mà cựu Tổng thống Barack Obama đã sử dụng cách đây 10 năm “điểm khởi đầu mới thực sự, chính là ngay lúc này” để khẳng định quyết tâm của Mỹ, cũng như những gì mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đã làm được trong 2 năm qua.

“Hai năm qua, chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã khẳng định lại được vai trò truyền thống của mình tại khu vực. Chúng tôi đã tạo dựng lại các mối quan hệ, không cho kẻ thù có cơ hội hành động. Hãy nhìn vào những gì chúng tôi đã làm được và hãy nhìn vào những gì chúng ta đã hoàn thành cùng nhau”, Ngoại trưởng Pompeo nói.

Đặc biệt, người đứng đầu ngoại giao Mỹ coi việc kiềm chế ảnh hưởng của Iran là mục tiêu chính của Mỹ trong cách tiếp cận tại Trung Đông. Theo ông Pompeo, Mỹ sẽ tiếp tục hành động thông qua con đường ngoại giao nhằm buộc những người Iran cuối cùng phải rời khỏi Syria.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, các nước cần phối hợp và vượt qua những bất đồng cũ để thúc đẩy cuộc chiến chung này: “Điều quan trọng là chúng tôi sẽ không nới lỏng chiến dịch ngăn chặn ảnh hưởng cũng như những hoạt động tiêu cực của Iran đối với khu vực và thế giới Các quốc gia Trung Đông sẽ không bao giờ có được an ninh, sự ổn định về kinh tế hay thúc đẩy nguyện vọng của người dân nếu Iran vẫn tiếp tục cách tiếp cận như hiện nay”.

Những chặng dừng chân tiếp theo của Ngoại trưởng Mike Pompeo trong chuyến công du tới Trung Đông là 6 nước Arab thuộc Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC). Những nước này có thể sẽ cùng với Ai Cập và Jordan tham gia liên minh chiến lược sắp tới tại Trung Đông hay còn được gọi là “NATO của những nước Arab”.

Kế hoạch về một liên minh như thế từng nổi lên hồi tháng 5/2017 tại Riyahd trong chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Donald Trump tới khu vực trên cương vị người đứng đầu nước Mỹ. Khi đó, người ta đã thấy Tổng thống Donald Trump, Quốc vương Saudi Arabia Salman và Tổng thống Ai Cập el-Sisi đặt tay lên quả cầu trái đất được thắp sáng, như một cam kết về một thế giới tốt đẹp hơn theo quan điểm của những nước này.

Tuy nhiên cũng cần phải nhắc lại rằng, không một liên minh quân sự Arab nào theo kiểu này thực sự hoạt động trong quá khứ, mà điển hình là liên quân Arab do Saudi Arabia dẫn đầu tại Yemen. Và một điều không kém phần quan trọng khác nữa là những lợi ích kinh tế luôn không thể thiếu trong các kế hoạch của Tổng thống Donald Trump.

Cũng giống như yêu cầu đối với các nước đồng minh châu Âu trong NATO, Tổng thống Donald Trump không hề che giấu, một trong những mục tiêu của việc thành lập “NATO Arab” là chia sẻ nghĩa vụ tài chính. Một hội nghị thượng định mới giữa Tổng thống Donald Trump và lãnh đạo các nước Arab nhằm tuyên bố sự ra đời của liên minh quân sự này được lên kế hoạch trong tháng 1 này, song cuối cùng vẫn bị trì hoãn như nhiều lần trước đó hồi năm ngoái./.