Nhật - Trung đang nỗ lực để giảm bớt căng thẳng

Nhật Bản và Trung Quốc thống nhất tiếp tục tăng cường trao đổi nhằm tránh gia tăng căng thẳng xoay quanh vấn đề quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư). Tuy nhiên, các động thái của các bên trên thực tế chưa cho thấy căng thẳng giữa hai nước có chiều hướng dịu bớt.  

Taù tuần tra của Trung Quốc gần khu vực quần đảo tranh chấp (Ảnh: Reuters)

Trong hai ngày 11 và 12/9, tại Bắc Kinh, Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tiến hành 2 cuộc trao đổi cấp vụ về căng thẳng gia tăng giữa hai nước trong thời gian gần đây. Tham dự cuộc trao đổi về phía Nhật Bản là Vụ trưởng Vụ Châu Á - Châu Đại Dương Shinsuke Sugiyama và phía Trung Quốc là Vụ trưởng Vụ Châu Á La Chiếu Huy.

Mặc dù nội dung chi tiết các cuộc gặp không được thông báo nhưng giới quan sát cho rằng có lẽ ông Sugiyama đã đưa ra 2 kịch bản bao gồm quần đảo Senkaku được chính phủ quốc hữu hóa và hai là được thành phố Tokyo mua lại.

Thị trưởng Tokyo, ông Ishihara được biết đến như một chính trị gia theo đường lối dân tộc chủ nghĩa tuyên bố sẽ xây dựng các công trình dân sự trên quần đảo. Theo quan điểm của Chính phủ Nhật Bản quyết định quốc hữu hóa quần đảo Senkaku là một biện pháp nhằm tránh gây thêm căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc.

Hiện không rõ tại hai cuộc gặp, Trung Quốc phản ứng thế nào đối với lời giải thích của phía Nhật Bản. Nhưng phát biểu với báo giới trên đường về nước, ông Sugiyama cho rằng các cuộc gặp đã có kết quả.

Ông Sugiyama cho biết: “Tôi nghĩ rằng các ý kiến thẳng thắn đã được trao đổi. Hai bên đã thống nhất nhận thức rằng việc tiếp tục và tăng cường trao đổi ý kiến bằng tất cả các hình thức là vô cùng quan trọng”.

Tuy nhiên, trên thực tế căng thẳng vẫn có chiều hướng gia tăng khi một loạt hoạt động giao lưu giữa hai nước tiếp tục bị hủy bỏ. Ngày 12/9, phía Trung Quốc đã thông báo tạm hoãn chuyến thăm Trung Quốc của một đoàn gồm khoảng 30 nghị sỹ Nhật Bản. Theo dự kiến, đoàn nghị sỹ Nhật Bản sẽ thăm Trung Quốc theo lời mời của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào cuối tháng này nhân kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước vào ngày 29/9 tới.

Một cuộc triển lãm truyện tranh giữa các tác giả hai nước tại thành phố Nam Kinh Trung Quốc cũng bị tạm hoãn. Liên hiệp Thanh niên toàn quốc Trung Hoa, một tổ chức thanh niên của Trung Quốc, cũng từ chối nhận giải thưởng của Bộ Ngoại giao Nhật Bản vì những đóng góp cho quan hệ hữu nghị Trung Nhật. Đây đều là các hoạt động nhân kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Cũng trong ngày 12/9, 4 tàu của Trung Quốc đã xuất hiện tại vùng biển khu vực quần đảo Senkaku. Giới quan sát cho rằng việc điều thêm nhiều tàu hành pháp sẽ là một chiến thuật được Trung Quốc sử dụng nhằm tăng cường quyền kiểm soát trên thực tế đối với quần đảo. Khi đó, căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc sẽ khó có thể giảm bớt./.