Phản ứng của dư luận quốc tế về cơ sở hạt nhân thứ hai của Iran

Ngày 25/9 các nhà lãnh đạo phương Tây và Trung Quốc hối thúc Iran hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) để điều tra về nhà máy làm giàu urani thứ hai của nước này, sau khi Iran công bố nhà máy này nằm gần một thành phố linh thiêng có tên gọi là thành phố Qom và gây ra một làn sóng chỉ trích của cộng đồng quốc tế.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mã Triều Húc nói với các phóng viên bên lề Hội nghị cấp cao G-20 tại Pittsburgh rằng, tại cuộc hội đàm với các cường quốc thế giới diễn ra vào ngày 1/10 tới ở Geneva (Thuỵ Sỹ), Iran phải sẵn sàng hợp tác đầy đủ với IAEA, nếu không sẽ đối mặt với nguy cơ bị cô lập hơn nữa.

Cùng ngày, Tổng thống Nga Medvedev hối thúc Iran hợp tác đầy đủ với IAEA trong bất cứ cuộc điều tra nào về nhà máy làm giàu urani mà nước này vừa tiết lộ. Người phát ngôn của Tổng thống Nga, bà Timakova khẳng định: "Nga vẫn cam kết với một cuộc đối thoại nghiêm túc hướng đến mục tiêu đạt được thỏa thuận về những cách thức hiệu quả nhằm loại bỏ quan ngại của cộng đồng quốc tế xuất phát từ chương trình hạt nhân của Iran".

Nguyên thủ các nước Mỹ, Anh và Pháp cũng đề nghị IAEA sớm tiếp cận cơ sở hạt nhân thứ hai của Iran, đồng thời cảnh báo áp dụng các biện pháp trừng phạt mới nếu Iran không hợp tác với IAEA.

Tổng thống Mỹ Barack Obama cho rằng Iran đang phá vỡ những quy tắc mà tất cả các nước phải tuân thủ. Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy cho biết Iran có thời hạn đến tháng 12 tới để thực hiện đề nghị trên, nếu không sẽ phải đối mặt với những biện pháp trừng phạt mới.

Theo kế hoạch, Nhóm P5+1 (gồm 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức) sẽ họp về vấn đề hạt nhân của Iran vào ngày 1/10 tới tại Geneva, Thụy Sỹ. Nhà máy sản xuất urani thứ hai ở Iran được xây dựng trong lòng một ngọn núi gần thành phố linh thiêng Qom, cách thủ đô Tehran khoảng 160 km về phía Tây Nam. Nhà máy này bao gồm 3.000 máy ly tâm có thể đi vào hoạt động từ năm tới. Iran có một nhà máy làm giàu uranium ở thành phố Natan thuộc miền Trung nước này, hiện do các thanh sát viên Tổ chức Năng lượng nguyên tử quốc tế giám sát.

Trong một diễn biến liên quan, tối 25/9, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Iran Ahmadinejad, thảo luận một số vấn đề liên quan Iran và cộng đồng quốc tế. Ông Ban Ki-moon thúc giục Iran tuân thủ nghiêm các nghị quyết liên quan của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, hợp tác toàn diện với IAEA, giải quyết tất cả các vấn đề liên quan chương trình hạt nhân Iran.

Trước đó, Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử Iran cho biết, Iran đã xây dựng cơ sở làm giàu urani thứ 2. Toàn bộ hoạt động của cơ sở này sẽ được tiến hành trong khuôn khổ các quy định liên quan của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế./.