Trong khi trọng tâm của cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump là nhằm vào các quan chức trong nhánh quản lý – trong đó có Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Nhà Trắng – thì những văn bản dẫn chứng mới đã hé lộ chính các nghị sỹ Cộng hòa và các đồng minh của ông Trump cũng đã lo ngại như thế nào khi việc khoản viện trợ quân sự cho Ukraine bị giữ lại.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp bên lề khóa họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 25/9/2019. Ảnh: Getty Image

Hàng loạt email đề nghị giải thích

Các văn bản dẫn chứng mới cho thấy, các nghị sỹ cấp cao của đảng Cộng hòa đã từng hỏi riêng chính quyền Tổng thống Trump về việc giữ lại khoản viện trợ quân sự cho Ukraine hồi giữa năm 2019.

Một số thành viên Cộng hòa như Thượng Nghị sỹ Jom Inhofe và Rob Portman, những người hiện đang ngồi trong bồi thẩm đoàn của phiên xét xử luận tội Tổng thống Trump tại Thượng viện tập trung vào câu hỏi liệu Tổng thống có lạm dụng quyền lực hay không khi giữ lại khoản viện trợ quân sự để buộc Ukraine điều tra đối thủ chính trị - cựu Phó Tổng thống Joe Biden đồng thời là ứng viên số 1 đảng Dân chủ tranh cử Tổng thống Mỹ.

Tối 21/1, ngày đầu tiên của phiên xét xử tại Thượng viện, Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) đã công bố 192 trang văn bản, trong đó có các các email trao đổi giữa các quan chức OMB và các đối tác ở Lầu Năm Góc. Những văn bản này được công bố theo Đạo luật Tự do Thông tin mà tổ chức giám sát chính phủ phi lợi nhuận American Oversight đề nghị.

Các văn bản được công bố đã bổ sung thêm vào dòng sự kiện trong đó Tổng thống Trump ra lệnh trì hoãn viện trợ cho Ukraine để gây sức ép với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhằm điều tra Cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai ông Hunter – người có tên trong ban quản lý một công ty năng lượng Ukraine, các cáo buộc đang là trọng tâm của phiên xét xử luận tội.

Những văn bản này cũng cho thấy, bất chấp sự chia rẽ đảng phái về vấn đề luận tội, cả các nghị sỹ đảng Dân chủ và Cộng hòa vẫn ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine trong cuộc chiến chống lại lực lượng ly khai ở miền Đông.

Sau khi Lầu Năm Góc phê duyệt gần 250 triệu USD trong các quỹ liên quan đến an ninh cho Ukraine hồi tháng 6/2019, khoản viện trợ đã tạm thời bị giữ lại vài tháng trước khi được giải ngân hồi tháng 9/2019. Các email mới được công bố cho thấy cái nhìn “hậu trường” về việc các nghị sỹ Cộng hòa đã thúc đẩy Nhà Trắng giải ngân khoản viện trợ trong hàng tháng trời can thiệp như thế nào.

Các email cho thấy khoảng đầu tháng 8/2019, một số nhân viên làm việc cho các nghị sỹ Cộng hòa đã gây sức ép buộc Nhà Trắng giải thích lý do vì sao viện trợ quân sự cho Ukraine bị giữ lại.

“Hôm nay tôi được biết OMB đã dừng việc mở các nguồn quỹ sử dụng để hỗ trợ an ninh Ukraine. Liệu có ai ở đó mà tôi có thể trao đổi để hiểu lý do vì sao không?”, John Martin, chánh văn phòng của nghị sỹ Mac Thornberry viết trong một bức email gửi các quan chức OMB ngày 22/8. Nghị sỹ Thornberry là quan chức hàng đầu của đảng Cộng hòa tại Ủy ban quân vụ Hạ viện.

Một quan chức OMB trong một email khác nói rằng họ đã nhận được một “yêu cầu tương tự” từ văn phòng của Nghị sỹ Inhofe - Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện. Ngày 23/8, một trợ lý của nghị sỹ Portman cũng đã gửi email đề nghị giải thích về vấn đề nêu trên.

Trong số các văn bản được công bố, còn có một lá thư từ Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa Paul Cook gửi tới quyền chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney ngày 23/8. “Chúng tôi đề nghị ông chỉ đạo tất cả nguồn quỹ Sáng kiến hỗ trợ an ninh Ukraine (USAI) được thực thi như đã lên kế hoạch”, ông viết.

“Hành động của OMB về việc trì hoãn thực hiện nguồn quỹ quan trọng này có thể sẽ ảnh hưởng xấu tới các lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta và là tín hiệu cho thấy chính phủ Mỹ đang thiếu cam kết với Ukraine và các đồng minh Đông Âu của chúng ta”, ông Paul Cook cảnh báo trong lá thư.

Bất chấp những áp lực gia tăng từ phía các nghị sỹ đảng Cộng hòa trong tháng 8/2019, vẫn phải mất tới hàng tuần trước khi chính quyền Trump thực sự giải ngân khoản viện trợ. Ông Trump chỉ đồng ý làm vậy sau các cuộc thảo luận với Phó Tổng thống Mike Pence và nghi sỹ Portman ngày 11/9/2019.

OMB từ chối bình luận, nhưng trước đây, văn phòng này khẳng định họ hành động phù hợp với luật pháp. Trong một bản ghi nhớ mà Washington Post đăng tải hồi tháng 12/2019, OMB khẳng định việc tạm thời giữ lại khoản viện trợ quân sự là hợp pháp và được thực hiện nhằm kiểm tra liệu khoản cho tiền có phù hợp với chính sách Mỹ hay không, chứ không phải là giữ lại vì các lý do chính trị. Ông Trump cũng nhiều lần bác bỏ đã làm sai và chỉ trích cuộc điều tra luận tội là “cuộc săn phù thủy”.

Kêt luận của GAO

Một cơ quan giám sát liên bang phi đảng phái - Văn phòng giải trình trách nhiệm chính phủ (GAO) kết luận trong một báo cáo tuần trước rằng OMB đã vi phạm luật khi giữ lại khoản viện trợ quân sự, một sự xác nhận mà Nhà Trắng và các nghị sỹ hàng đầu khác của đảng Cộng hòa bất đồng sâu sắc.

Các email mới công bố cũng cho thấy có sự trao đổi qua lại liên tiếp giữa Mike Duffey - một quan chức cấp cao mà Trump bổ nhiệm giám sát chương trình an ninh tại OMB, các quan chức OMB khác và Elaine McCusker - trợ lý cấp cao phụ trách tài chính của Lầu Năm Góc.

Trong một email trao đổi ngày 20/8/2019, Duffey nói với McCusker rằng các nguồn quỹ cho Sáng kiến hỗ trợ an ninh Ukraine “không có sẵn cho nghĩa vụ này cho tới ngày 26/8/2019”.

McCusker hồi đáp cùng ngày rằng: “Có vẻ như chúng ta phải tiếp tục trao đổi (qua email) với nhau thêm một chút. Chúng thôi có thể sẽ gọi điện thoại”.

Bất chấp các tiết lộ mới liên quan đến lý do Tổng thống Trump giữ lại khoản viện trợ cho Ukraine, tới nay chưa có nghị sỹ Cộng hòa nào có vẻ như bị thuyết phục rằng Tổng thống Trump có các hành động đáng bị luận tội.

Austin Ever, Giám đốc điều hành American Oversight, nói rằng các văn bản dẫn chứng mới giống như một cú đấm móc nhằm vào các lý lẽ của Tổng thống và các nghị sỹ Cộng hòa rằng việc giao nộp các văn bản là không cần thiết cho phiên xét xử luận tội tại Thượng viện.

“Những dữ liệu được công bố và cả những dữ liệu vẫn còn được giữ bí mật, chỉ nhấn mạnh thêm rằng chính quyền này đang giấu giếm Hạ viện, Thượng viện và dư luận Mỹ nhiều như thế nào”, ông Ever nói./.

Sau 13 tiếng tranh luận, Thượng viện thông qua quy định luận tội Trump

VOV.VN - Các quy định trong phiên tòa luận tội Tổng thống Trump đã được Thượng viện Mỹ thông qua với sự nhất trí tuyệt đối của các nghị sĩ đảng Cộng hòa.