“Vùng xanh không Covid-19” – chìa khóa thích ứng an toàn, linh hoạt ở cửa khẩu Lào Cai?

“Vùng đệm an toàn”, “Vùng xanh không Covid-19” là hướng đi đang được một số địa phương biên giới, trong đó có Lào Cai nghiên cứu triển khai để linh hoạt, thích ứng với chính sách Zero Covid của Trung Quốc. Liệu rằng đây có phải là chìa khóa để giải quyết nút thắt tại cửa khẩu trước tình hình dịch bệnh hiện nay?

Sau 2 ngày phải tạm dừng thông quan theo đề nghị từ phía Trung Quốc, từ sáng 29/12, hoạt động xuất nhập khẩu tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành, thành phố Lào Cai đã được nối lại.

Tuy nhiên, thống kê cuối ngày cho thấy, tổng cộng chỉ có khoảng 150 phương tiện được giải quyết thông quan, bằng một nửa so với giai đoạn trước.

Qua tìm hiểu, được biết hiện nay phía Trung Quốc đang siết chặt kiểm soát Covid-19, tại cửa khẩu bên kia biên giới (thuộc Trung Quốc) đang tồn đọng một lượng lớn xe hàng, chủ yếu chở rau, củ, quả chưa thể thông quan.

Còn tại cửa khẩu Kim Thành (Lào Cai) thì hoàn toàn trái ngược, các xe đăng ký thông quan trong ngày đều đã được giải quyết triệt để thủ tục, không có hiện tượng ùn tắc, thậm chí khá vắng vẻ.

Theo ông Hà Đức Thuận, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai, nhiều khả năng các doanh nghiệp e dè không dám đưa hàng lên vì lo ngại cửa khẩu có thể phải tạm dừng bất cứ lúc nào. Trước đó, câu chuyện này đã từng xảy ra một vài lần trong tháng 12/2021; bản thân cơ quan chức năng tại cửa khẩu cũng bị động vì những lời đề nghị bất ngờ từ phía Trung Quốc.

Ông Thuận cho hay, mấu chốt của vấn đề nằm ở sự khác biệt giữa quan điểm phòng, chống dịch ở hai bên biên giới, phía Trung Quốc vẫn kiên định với Zero Covid, còn phía ta từ đầu tháng 10/2021 đã chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt. Trong các cuộc hội đàm, trao đổi qua đường dây nóng giữa hai bên, Trung Quốc luôn đề nghị chúng ta cần tăng cường kiểm soát dịch bệnh; gần đây đề nghị tăng cường thêm kiểm soát người nhập cảnh vào Trung Quốc. Ở thời điểm giáp Tết như hiện nay, bản thân công dân Trung Quốc muốn về nước qua Lào Cai cũng đang gặp khó khăn.

Trước động thái phía Trung Quốc điều chỉnh quy trình kiểm soát, lắp đặt thêm thiết bị phục vụ phòng, chống dịch, đầu tháng 12/2021, Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai đã phối hợp với các ngành liên quan tổ chức họp, thống nhất đề xuất UBND tỉnh giải pháp về việc quản lý khu vực cửa khẩu Kim Thành là “vùng xanh không Covid-19”; nghiên cứu thiết lập “vùng đệm” để xử lý phòng, chống dịch đối với phương tiện, lái xe, và người ra vào cửa khẩu. Mục đích nhằm nâng cao hàng rào kiểm soát dịch tại cửa khẩu thích ứng với chính sách của Trung Quốc, củng cố niềm tin trong hợp tác thương mại giữa hai bên biên giới.

"Để làm được điều này thì còn cần nhiều phương án căn cơ nữa, bao gồm cả việc đề nghị bàn giao lại đoạn cuối đường cao tốc cho Lào Cai quản lý để phân luồng giao thông. Trong khi chờ ý kiến của tỉnh thì Ban đã điều hành trên tinh thần như vậy rồi, công tác quản lý dịch tại cửa khẩu cũng đã nâng lên một bước. Ví dụ như các bãi kiểm hóa xe hàng xuất khẩu thì yêu cầu duy trì kiểm soát người ra vào bãi theo hướng số hóa…" - Phó Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai Hà Đức Thuận cho biết.

Theo ông Hoàng Quốc Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, hoạt động xuất nhập khẩu đối với cả hai bên biên giới đều quan trọng, Trung Quốc cần mình, và mình cũng cần họ. Thực chất tại Lào Cai, vốn dĩ việc kiểm soát lái xe từ đầu cao tốc trước khi vào địa bàn, hay cách ly lái xe tại cửa khẩu thì bản chất đã là tạo dựng “vùng đệm”, nhưng vẫn cần thiết phải điều chỉnh cho phù hợp hơn.

"Tỉnh sẽ xem xét, chắc chắn vẫn chỉ đạo để Ban Quản lý Khu Kinh tế phải điều chỉnh phương án, làm sao theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng và để phía Trung Quốc yên tâm với công tác phòng, chống dịch của mình, như vậy mới có thể hoạt động tốt được, trên cơ sở đảm bảo phòng, chống Covid-19 hiệu quả, đồng thời thúc đẩy được hoạt động xuất nhập khẩu" - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Hoàng Quốc Khánh nhấn mạnh.

Trong khi chờ các giải pháp lâu dài về khai thác thị trường nội địa, thị trường Âu Mỹ thì thị trường, đối tác quen thuộc là Trung Quốc vẫn rất quan trọng. Trước mắt, để giải quyết nút thắt trong thông quan hàng hóa thì việc tạo dựng “vùng đệm an toàn”, “vùng xanh không Covid-19” có thể chính là chìa khóa. Tuy nhiên, một số ý kiến cũng cho rằng, việc siết chặt cao độ kiểm soát tại cửa khẩu có thể sẽ mâu thuẫn với tinh thần Nghị quyết 128 của Chính phủ, đồng thời kéo theo nhiều chi phí như xét nghiệm Covid-19 cho người, cho hàng hóa… và các thủ tục hành chính rườm rà, dễ phát sinh tiêu cực./.