Vì sao Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel từ chức?

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel vừa bất ngờ tuyên bố từ chức sau gần 2 năm tại nhiệm.

Quyết định được cho là xuất phát từ sức ép của Nhà Trắng có thể sẽ là dấu hiệu của động thái cải tổ sâu rộng hơn trong đội ngũ an ninh quốc gia của Tổng thống Obama.  

Quyết định từ chức của Bộ trưởng Chuck Hagel đã được Tổng thống Obama chính thức chấp nhận vào sáng nay 25/11 (theo giờ Việt Nam).

Phát biểu tại Nhà Trắng trước sự có mặt của Phó Tổng thống Joe Biden, Bộ trưởng Chuck Hagel cùng nhiều quan chức cấp cao khác, Tổng thống Obama nói: “Trong gần 2 năm qua, Chuck Hagel luôn thể hiện hình ảnh một Bộ trưởng Quốc phòng điển hình, hỗ trợ đắc lực cho quá trình hiện đại hóa chiến lược và ngân sách nhằm giúp chúng ta đối phó với những mối đe dọa dài hạn, trong khi cùng lúc ứng phó với những thách thức trước mắt như lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) và Ebola. Nhờ ông Chuck Hagel, quân đội Mỹ đã được củng cố vững mạnh hơn khi thực hiện những sứ mệnh này. Tháng trước, Chuck đã gặp tôi để thảo luận những vấn đề liên quan đến quãng thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của tôi và quyết định rằng sau khi dẫn dắt Bộ Quốc phòng vượt qua giai đoạn chuyển giao, đây là thời điểm thích hợp để ông ấy kết thúc nhiệm vụ”.

Bộ trưởng Chuck Hagel bất ngờ tuyên bố từ chức. (Ảnh: AP)

Về phần mình, Bộ trưởng Chuck Hagel cho biết được phục vụ Bộ Quốc phòng là đặc ân lớn nhất trong đời ông, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục làm việc hết sức mình cho đến khi có người thay thế: “Tôi sẽ tiếp tục hết sức ủng hộ Tổng thống Obama, ủng hộ những con người đang ngày đêm bảo vệ nước Mỹ cũng như gia đình họ. Tôi sẽ tiếp tục ở lại nhiệm sở và làm việc tận lực hàng ngày, hàng giây như những năm qua cho đến khi người kế nhiệm được Thượng viện phê chuẩn”.

Theo một số quan chức Nhà Trắng, vào thứ 6 tuần trước, Tổng thống Obama và ông Chuck Hagel đã thống nhất về sự ra đi của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sau một loạt các cuộc họp kéo dài suốt 2 tuần qua. Các quan chức trên mô tả quyết định thay thế ông Chuck Hagel là sự thừa nhận của Tổng thống Obama về sự cần thiết phải có những kỹ năng, sự lãnh đạo và cách tiếp cận khác với những gì mà ông Hagel đang áp dụng đối với những cuộc khủng hoảng hiện nay, nhất là cuộc chiến chống IS. Ông Hagel cũng được cho là đã khiến Tổng thống Obama mất lòng với những phát biểu trái ngược với quan điểm của Nhà Trắng mà điển hình là tuyên bố vào tháng 8 vừa qua rằng IS là mối đe doạ rõ rệt đối với tất cả mọi lợi ích của Mỹ, trong khi mới vài tháng trước đó Tổng thống Obama còn ví lực lượng này như "một đội bóng rổ trẻ của trường đại học".

Ông Chuck Hagel là thành viên duy nhất của đảng Cộng hoà trong nội các hiện nay của Tổng thống Obama và luôn bị hoài nghi về kinh nghiệm quốc phòng. Trong cuộc bỏ phiếu chuẩn thuận chức vụ tại Thượng viện vào tháng 2/2013, ông Hagel chỉ nhận được 58 phiếu thuận trong khi có tới 41 phiếu chống, tỷ lệ phiếu chống cao nhất trong lịch sử hiện đại nước Mỹ đối với một ứng cử viên Bộ trưởng Quốc phòng.

Kể từ khi nhậm chức cho đến nay, ông Hagel được xem là khá kín tiếng trong các vấn đề an ninh quốc gia và thường nhường "sân khấu" cho Ngoại trưởng John Kerry và Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Dempsey.

Trong 22 tháng ngồi trên ghế Bộ trưởng Quốc phòng, ông Chuck Hagel hầu như không được tham gia đầy đủ vào quá trình hoạch định chính sách của Tổng thống Obama. Các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, ông Hagel khá cô lập trong nội các Mỹ và đã ngừng phát biểu công khai tại các cuộc họp của Nhà Trắng do ý kiến của ông không được các cố vấn của Tống thống Obama lưu tâm. Thay vào đó, ông Hagel thường gọi điện trực tiếp cho Tổng thống Obama để bày tỏ quan điểm. Một quan chức quốc phòng Mỹ cũng thừa nhận sự khác biệt về chính sách giữa Bộ trưởng Chuck Hagel và Cố vấn An ninh Quốc gia Susan Rice nhưng khẳng định sự trái ngược trong quan điểm cá nhân giữa hai người không phải là lý do khiến ông Hagel ra đi.

Quyết định từ chức của ông Chuck Hagel là điều khá bất ngờ đối với công chúng khi mà ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ vào đầu tháng này, Thư ký báo chí Lầu Năm Hóc John Kirby còn khẳng định ông Hagel sẽ tiếp tục tại vị thêm 2 năm nữa. Trong một hội nghị tại California vào tuần trước, Bộ trưởng Chuck Hagel cũng không thể hiện dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ rút lui.

Ông Hagel là người ủng hộ mạnh mẽ chiến lược chuyển trục sang châu Á-Thái Bình Dương của Tổng thống Obama và đã tiến hành nhiều chuyến thăm tới các nước đồng minh của Mỹ trong khu vực này.

Theo nhận định của giới phân tích, việc ông Chuck Hagel từ chức có thể là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Obama sẽ cải tổ sâu rộng bộ máy nhân sự an ninh quốc gia trước chỉ trích về những sai lầm của chính phủ đối với một số cuộc khủng hoảng như đại dịch Ebola hay hiểm hoạ IS. 

Dù đã tuyên bố từ chức nhưng ông Hagel sẽ tiếp tục nắm giữ vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho đến khi người kế nhiệm được Thượng viện phê chuẩn. Những ứng cử viên sáng giá nhất thay thế ông Chuck Hagel được dự đoán sẽ bao gồm cựu Thứ trưởng Quốc phòng Michele Flournoy, cựu Thứ trưởng Quốc phòng Ashton Carter và Thượng nghị sỹ Jack Reed. Tuy nhiên, với những khó khăn mà ông Hagel gặp phải trong cuộc bỏ phiếu chuẩn thuận tại Thượng viện, Tổng thống Obama nhiều khả năng sẽ phải tiếp tục đối mặt với một cuộc chiến mới trong đề cử nhân sự khi quá trình phê chuẩn ứng viên Bộ trưởng Quốc phòng gần như chắc chắn sẽ diễn ra vào đầu năm tới với một Thượng viện do phe Cộng hoà chiếm đa số. Với việc ông Chuck Hagel từ chức, ông Obama sẽ trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên bổ nhiệm 4 Bộ trưởng Quốc phòng trong nhiệm kỳ tổng thống kể từ năm 1947./.