Arabica Sơn La – hương vị núi rừng Tây Bắc

Hơn 30 năm “bén duyên” với cây cà phê, ông Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX cà phê Bích Thao, xã Hua La, thành phố Sơn La đã trải qua nhiều chuyện “thăng trầm” khi cà phê chưa có thương hiệu; được mùa, mất giá; được giá, mất mùa...

Ông Thao chia sẻ, nhận thấy vùng nguyên liệu cà phê trồng từ năm 1994 đã bị già cỗi, ảnh hưởng đến chất lượng, giá trị sản phẩm, năm 2017, ông quyết định thành lập HTX, đưa vào sản xuất giống mới và tập trung phát triển dòng cà phê hữu cơ, cà phê đặc sản, chất lượng cao. Đặc biệt, Cà phê bột nguyên chất của HTX là sản phẩm duy nhất của tỉnh Sơn La được chứng nhận OCOP 5 sao cấp Quốc gia.

“Cà phê giống mới đã được nghiên cứu là chống biến đổi khí hậu, kháng bệnh, 100% là cà phê arabica (cà phê chè). Nhận thấy nhu cầu từ trong nước đến thị trường châu Âu ưa chuộng dòng cà phê đặc sản, từ năm 2018, HTX đã mời các chuyên gia nước ngoài về tập huấn cho thành viên HTX; đón đầu phương pháp chế biến cà phê mật ong không sử dụng nước, vỏ làm trà xuất khẩu, giá trị cao hơn, thân thiện với môi trường” - ông Thao nói.

Cũng từ những hạt cà phê arabica của núi rừng Tây Bắc, HTX Ara-tay coffee, xã Chiềng Chung, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La đã tạo nên những sản phẩm mang hương vị đặc trưng, trong đó có sản phẩm cà phê Aratay đạt chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Sơn La.

Chị Cầm Thị Mòn, Giám đốc HTX cho biết: Từ khi thành lập năm 2020, các thành viên HTX và hơn 300 nông hộ liên kết đã lựa chọn sản xuất dòng cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao; xây dựng thương hiệu sản phẩm gắn với quảng bá hình ảnh, con người Sơn La, Tây Bắc.

“Chúng tôi chọn tên của HTX là Ara-tay Coffee, “ara” là viết tắt của Arabica, “tay” có nghĩa là người thái, là bàn tay nâng niu của người phụ nữ, là Tây Bắc... Thiên nhiên, khí hậu ưu ái cho Sơn La, cũng như xã Chiềng Chung chúng tôi trồng được cây cà phê arabica này. Giờ cà phê là cây chủ lực của bà con nông dân Chiềng Chung, giúp bà con phát triển kinh tế, nhà cửa khang trang, con cái được đến trường, không còn khó khăn như trước kia khi trồng ngô, trồng sắn” - chị Mòn nói.

Với diện tích trên 20.000 ha, trong đó khoảng 19.300 ha cà phê Arabica, Sơn La hiện là địa phương có diện tích cà phê Arabica lớn của cả nước, sản lượng hằng năm đạt khoảng 350.000 tấn quả tươi.

Theo ông Vương Văn Hải, Chủ tịch Hội cà phê tỉnh Sơn La, với độ cao trung bình khoảng 800 – hơn 1.000m, nhiệt độ ngày đêm có sự chênh lệch giúp cây cà phê chè phát triển thuận lợi; đem lại giá trị khoảng 5.000 tỷ đồng/năm, tạo sinh kế, thu nhập ổn định cho người trồng cà phê.

“Cà phê Sơn La phát triển được 30 năm nay, là một trong những cây đem lại thu nhập cao, ổn định. Hội cà phê Sơn La, các doanh nghiệp, người dân làm cà phê rất quan tâm việc phát triển cà phê bền vững, nâng cao chất lượng cây, chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật; tăng năng suất, chất lượng. Tập trung chế biến sâu, tập trung vào cà phê rang xay, cà phê phục vụ người tiêu dùng để nâng giá trị, thu nhập cho người dân” - ông Hải nói.

Để phát triển bền vững cây cà phê, tỉnh Sơn La đã và đang có những định hướng, mục tiêu vả giải pháp chiến lược, góp phần nâng tầm thương hiệu, nâng cao hơn nữa giá trị cây cà phê.

Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết: “Tỉnh tập trung rà soát, đánh giá lại tổng thể diện tích cây cà phê, từ đó tái canh cây cà phê bằng bộ giống mới, đặc biệt là tập trung giống cà phê cho ra sản phẩm chất lượng cao và cà phê đặc sản Sơn La. Đồng thời, tập trung sản xuất, chế biến, tiêu thụ và chiếm lĩnh thị phần xuất khẩu cà phê ổn định trên địa bàn tỉnh, trong nước và thế giới; liên kết vùng trồng với các nhà máy chế biến; nông hộ, nông dân, HTX liên kết ký hợp đồng trồng và theo quy chuẩn”.

Từ “sứ mệnh” xóa đói giảm nghèo, cây cà phê giờ đã trở thành cây công nghiệp chủ lực của tỉnh Sơn La, nhiều sản phẩm cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao từng bước chinh phục các thị trường khó tính, góp phần khẳng định hình ảnh, thương hiệu, vị trí của cà phê Việt Nam trên bản đồ cà phê thế giới.