Quan hệ tình dục tập thể là nguy cơ mới lây nhiễm HIV tại Việt Nam

Thông tin tại “Hội nghị tổng kết hoạt động phòng, chống HIV/AIDS năm 2015” do Cục phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) tổ chức hôm nay (14/1) tại Hà Nội cho biết: Trong 11 tháng đầu năm 2015, cả nước xét nghiệm phát hiện mới 9.215 trường hợp nhiễm HIV, số bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS là 5.380, số bệnh nhân tử vong là 1.999 trường hợp. Theo ước tính, cả nước hiện có khoảng 254.000 người nhiễm HIV trong cộng đồng và mỗi năm có khoảng 12.000 – 14.000 trường hợp nhiễm mới HIV.

Theo Cục phòng, chống HIV/AIDS, trong số những người được báo cáo xét nghiệm mới phát hiện nhiễm HIV trong năm 2015, nữ chiếm 34,1%, nam chiếm 65,9%; lây truyền qua đường tình dục chiếm 50,8%, lây truyền qua đường máu chiếm 36,1%, mẹ truyền sang con chiếm 2,8%, không rõ chiếm 10,4%.

Bác sĩ tư vấn cho người nghiện ma túy (Ảnh: Lại Thìn)

Trong 5 năm qua, tiếp tục ghi nhận số người nhiễm HIV/AIDS và tử vong hàng năm giảm, số trường hợp nhiễm HIV dương tính phát hiện năm 2010 từ 17.800 xuống còn gần 10.000 ca năm 2015; tử vong giảm từ 3.300 ca năm 2010 xuống khoảng 2.000 ca năm 2015.

Theo kết quả giám sát trọng điểm năm 2014, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy là 10,5%, phụ nữ bán dâm 2,5% và nhóm quan hệ đồng tính nam là 6,7% (nhóm nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm năm 2010 tương ứng 17% và 4%, riêng nhóm nam quan hệ đồng tính có xu hướng tăng).

Các yếu tố nguy cơ lây truyền HIV ở Việt Nam giai đoạn hiện nay vẫn là trong nhóm nghiện chích ma túy và từ nhóm này sang vợ, bạn tình của họ. Ngoài ra, yếu tố nguy cơ mới làm lây truyền HIV trong sử dụng ma túy tổng hợp ở giới trẻ và phụ nữ bán dâm, dẫn đến tăng nguy cơ quan hệ tình dục tập thể không được bảo vệ và mại dâm nam, gồm nam bán dâm cho nam đồng tính, người chuyển giới.

Đối với công tác can thiệp giảm tác hại, trong năm 2015, chương trình phát bơm kim tiêm đã được triển khai tại 53 tỉnh/thành phố, tiếp cận gần 100.000 người nghiện chích ma túy; phân phát bao cao su cho hàng chục nghìn người nghiện chích ma túy, quan hệ đồng giới, bán dâm… Việc điều trị Methadone được triển khai mạnh mẽ, đến nay đã có 57 tỉnh, 239 cơ sở điều trị Methadone, 43.720 người được điều trị Methadone và thuốc này đã được cấp phát đến tuyến xã.

TS. Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS thừa nhận: Công tác phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian tới đối mặt với nhiều thách thức như: nguồn lực hạn chế, chủ yếu dựa vào viện trợ nước ngoài; trong khi nguồn này sẽ cắt hoàn toàn vào năm 2017, nguồn tài chính trong nước chưa kịp bù đắp thiếu hụt tài chính.

Đại diện Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết sẽ đề xuất Chính phủ mua thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cho người nhiễm HIV/AIDS. Dự kiến từ 1/6/2016, quỹ BHYT sẽ chi trả cho thuốc ARV cho người nhiễm HIV có thẻ. Tuy nhiên, hiện mới chỉ có khoảng 30% nhóm đối tượng này có thẻ BHYT. Do đó, nếu người nhiễm HIV không có thẻ BHYT sẽ không được tiếp tục điều trị, người đang điều trị sẽ phải tự chi trả chi phí và nguy cơ bỏ điều trị sẽ gia tăng. 

Hiện các tổ chức đang vận động người nhiễm HIV tham gia BHYT, mục tiêu tới năm 2020 có 80% người nhiễm HIV có thẻ, để họ có thể tiếp cận dịch vụ y tế điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội và được cấp thuốc kháng virus theo phác đồ để điều trị bệnh và phòng lây lan ra cộng đồng.

Về giải pháp này, GS.TS. Nguyễn Thanh long, Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định, sau năm 2017 nguồn thuốc điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS sẽ do Nhà nước cung cấp, không bị ngắt quãng. Người bệnh sẽ chuyển sang điều trị theo thẻ BHYT và thực hiện tại cơ sở./.