70 năm Chiến thắng Phát-xít: Dự án khơi dậy niềm tự hào qua các thế hệ

Những gì còn đọng lại trong tâm trí người trong cuộc khó phai nhạt theo năm tháng. Thế nhưng để các thế hệ sau biết được, cảm nhận được đầy đủ ý nghĩa của Chiến thắng, tự hào với truyền thống của cha, ông... thì ngoài những trang sách lịch sử, những thước phim, những cuốn tiểu thuyết... nhiều hình thức phong phú rất cần được thực hiện.

Dự án mang tên “Những người cháu, chắt của Chiến thắng” do “Kênh 1” Đài truyền hình Nga thực hiện trong dịp Lễ lớn này là một ví dụ. Không quy mô, hoành tráng như cả một bộ phim tài liệu dài, nhiều tập, Dự án vẫn đủ sức lay động tâm hồn các thế hệ, con, cháu, chắt của những người lính, những người đã anh hùng hy sinh, hoặc đã qua đời do tuổi tác và cả những người vẫn đang còn sống cho đến ngày hôm nay; khơi dậy một niềm tự hào, niềm biết ơn và kính trọng sâu sắc đối với chính những con người gắn bó trong gia đình của họ.

Dự án được “Kênh 1” xây dựng theo hình thức các em độ tuổi thiếu niên từ 11 đến 15, kể về Cụ, ông, hoặc bà của mình, những người từng chiến đấu ngoài mặt trận, từng làm việc ở hậu phương, trong vòng phong tỏa và về những người con của trung đoàn. Điều kiện bắt buộc là người tham gia dự án phải có được những tấm ảnh, huy chương, thư từ và những kỷ vật khác do những người cụ, người ông, người bà để lại và được giữ gìn cẩn thận trong gia đình.

Để “có mặt” trong vài phút trên màn ảnh nói về một người cụ, một người ông, hoặc một người bà của mình, mỗi bạn trẻ sẽ phải tìm hiểu rất kỹ về những người ruột thịt ấy; tìm hiểu về những hoàn cảnh mà họ đã trải qua và những chiến công họ làm nên và những mất mát mà họ phải gánh chịu. Từ một tấm ảnh đã ố vàng, một bức thư từ mặt trận... những kỷ vật của người cụ, người ông, người bà... mà các em sử dụng để kể chuyện cũng đã tạo cho các em một cơ hội tốt tìm hiểu thêm chính lịch sử đất nước với cuộc Chiến tranh và Chiến thắng Vĩ đại.

Thế rồi, bắt đầu từ ngày 9/4, đúng 1 tháng trước Ngày kỷ niệm tròn 70 năm Chiến thắng, dự án được phát sóng hàng ngày, trong chương trình Thời sự và mỗi lần là hai, ba hoặc bốn, năm câu chuyện của các học sinh, các bạn trẻ từ một thành phố nhất định của LB Nga hoặc ở một trong các nước cộng hòa thuộc Liên Xô trước đây và cả ở các quốc gia xa xôi khác như Mỹ, Israel, Cuba, Canada...

Với một chương trình phát sóng về những câu chuyện của các em học sinh ở Naltric, nước Cộng hòa Kabardino – Bankaria (LB Nga), ký ức là về những người thân yêu từng tham gia bảo vệ vùng Cavkaz.

Kagaev Tamerlan, 12 tuổi, tự hào kể về cụ mình: “Cụ của tôi là Khabas Tamerlan đã không sợ gì cả. Cụ ra trận khi mới 17 tuổi. Cụ đã làm chỉ huy trưởng của Trung đoàn pháo phòng không. Cụ đã từng phải mang rất nặng đạn pháo quấn quanh người... nhưng cụ đã không đầu hàng mà tiếp tục tấn công quân Đức. Cụ đã được tặng thưởng Huân chương Sao Đỏ khi tham gia giải phóng làng Novoselok của Belarus.

Cụ còn được nhận Huân chương Chiến tranh Vệ quốc khi tham gia đánh trận vòng cung Kurk... Sau này, khi đã trở về với những vết thương, Cụ vẫn thường nằm mơ như vẫn đang chiến đấu cùng trung đoàn của mình trên những cánh đồng trống trải. Cứ mỗi lần xem tivi, thấy có khẩu pháo chống máy bay, ông thường thốt lên với niềm thích thú rằng “ồ, đây chính là khẩu pháo của tôi đấy”.

Còn Cụ của cô gái Diana Nagaeva, 15 tuổi thì được cô kể trong câu chuyện của mình là: “Cụ Kazba Gadiev phục vụ trong phương diện quân Kiev. Ở đó Cụ cùng với một số người lính bị bao vây. Quân Đức bắt được họ và tra tấn họ, chọc mù mắt bên phải của Cụ. Chúng bắt Cụ cùng đồng đội đào những cái hố, sau đó chôn mọi người đến cổ. Cụ tôi đã được quân đội cứu sống khi kịp thời phản công, rồi sau đó tiếp tục tham gia chiến đấu cho đến năm 1942 thì thông tin cụ hy sinh đã được thông báo cho gia đình. Vậy mà thật bất ngờ, 1 năm sau khi kết thúc Chiến tranh, Cụ đã trở về làng Kuyan quê hương và mang đến cho tất cả gia đình tôi một sự bất ngờ thật tuyệt vời.”

Cuộc Chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại là cuộc chiến của toàn dân. Ngoài mặt trận, dưới lửa đạn của kẻ thù không ai phân chia sắc tộc. Và đây là một trong những điều quyết định nhất cho chiến thắng trước Chủ nghĩa Phát xít. Chính bởi thế, những câu chuyện của các em học sinh ở các nước như Azerbaijan, Kazakhstan, Ukraine, Belarus... hồi tưởng lại Chiến thắng thông qua câu chuyện của các Cụ cũng được lần lượt thực hiện và phát sóng.

Các thanh niên Baku, thủ đô của Azerbaijan, cũng đã có dịp kể về ông, bà, về Cụ của mình. Svetlana Mamedova, cô gái 14 tuổi kể: “Câu chuyện của gia đình tôi gắn liền với Cuộc Chiến tranh Vệ Quốc. Một trong những Cụ của tôi là Alia Gamdulaev từng học trường trung cấp tăng ở Stalingrad. Cụ tốt nghiệp đúng lúc Chiến tranh Vệ quốc nổ ra. Cụ đã tham gia ngay vào trận đánh ở Stalingrad.

Cụ đã đi qua mặt trận Belarus; tham gia giải phóng Hungari, Budapets, Praha, Áo. Sau đó Cụ được điều đến Mãn Châu Lý, chiến đấu với quân Nhật. Trong thời gian đó Cụ bà của tôi làm việc ở Daghestan, sản xuất đạn dược. Rất tiếc là tôi đã không được kịp gặp cả hai Cụ của tôi. Nhưng tôi đã được nghe khá nhiều về họ từ cha mẹ tôi, từ ông bà tôi. Tôi rất tự hào về họ và ngày mùng 9/5 đã khiến tôi rất nhớ họ”.

Có không ít những giọt nước mắt đầy cảm động khi các em kể về người thân của mình từng gắn với Cuộc Chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại. Những câu chuyện, những giọng kể, những tình cảm chân thành của thế hệ trẻ hôm nay đã thể hiện trong đó cả một biên niên sử của Cuộc Chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại./.