Nếu như trước đây, những người được phong danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú, thậm chí là những nghệ sĩ có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ… đều được xếp chung một ngạch diễn viên hạng 3, thì Thông tư liên tịch số 10 của Bộ văn hóa Thể thao và Du lịch về việc phân hạng và nâng ngạch bậc cho nghệ sĩ, diễn viên ra đời, phần nào đã giải tỏa được những bất cập ấy. Thế nhưng, khi triển khai, Thông tư đã vấp phải phản ứng từ chính những nghệ sĩ, diễn viên, khiến nhiều người lo ngại liệu có phải các nhà làm chính sách đang “nhìn” bằng cấp để đo tài năng nghệ sĩ?

Thông tư liên tịch số 10/2015, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Nội vụ “Quy định mã số và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn và điện ảnh” ra đời đã tháo gỡ được vướng mắc từ hàng chục năm qua, khi nghệ sĩ, diễn viên phải chiếu theo tiêu chuẩn chung cho viên chức các ngành nghề khác.

Theo đó, nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu NSND sẽ được xét lên hạng 1, hưởng hệ số lương từ 6,2 đến 8, NSƯT sẽ được xét lên hạng 2, hưởng hệ số lương từ 4,4 đến 6,78 đối với đạo diễn và hệ số lương 4 đến 6,38 đối với diễn viên. Ông Trương Nhuận, Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ cho rằng, việc ra đời thông tư này đã giải tỏa phần nào những bất hợp lý trong việc xếp hạng nghệ sĩ lâu nay.

Đời sống nghệ sĩ, diễn viên những năm gần đây đã có những cải thiện nhờ chế độ bồi dưỡng, phụ cấp biểu diễn được vận dụng linh hoạt. Nhà hát Tuổi Trẻ, Nhà hát nghệ thuật Đương Đại đã “phá rào” nâng phụ cấp biểu diễn và tập luyện cho nghệ sĩ, diễn viên, ca sĩ có khi gấp đôi, thậm chí gấp 10 lần so với mức quy định với các chương trình có doanh thu cao.

Điều mà nhiều nghệ sĩ, diễn viên hiện nay thắc mắc là Thông tư 10 chỉ điều chỉnh chế độ cho NSUT, NSND hay những người có trình độ Đại học trở lên… trong khi nhiều đơn vị nghệ thuật truyền thống như tuồng, chèo, xiếc, múa thường chỉ đào tạo bậc trung cấp, cao đẳng. Các nghệ sĩ ở những bộ môn này dẫu là nguồn nhân lực chính của các nhà hát thì sau bao nhiêu năm học tập, chỉ được nhận bằng trung cấp, cao lắm cũng chỉ dừng ở mức cao đẳng.

Ông Trương Nhuận, Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ chia sẻ: "Những người chưa được phong tặng danh hiệu mà bằng cấp cao đẳng, họ có đóng góp nhưng chưa có đủ huy chương để phong tặng danh hiệu NSUT thì họ sẽ rất thiệt thòi ở chỗ là họ bị dồn xuống hạng 4. Tôi thấy việc "đẻ" ra nhiều hạng quá có cái dở là không kích thích được những người bằng cấp vừa phải nhưng đóng góp và cống hiến của họ là rất lớn. Nhất là diễn viên, diễn xuất và tài năng thể hiện trong nghệ thuật đôi khi không phải tốt nghiệp đại học mới có tài".

Còn ông Phạm Xuân Quang, Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc thì cho rằng: "Có bất cập là thời gian đào tạo. Đào tạo 5 năm, hơn cả đại học nhưng chỉ trung cấp. Thực sự có nhiều nghệ sĩ không có bằng đại học, mà đại học chuyên ngành thì mới được chuyển xếp sang hạng 3. Việc này bất cập cho diễn viên, mong muốn nếu các nghệ sĩ trung cấp tột bậc 4.06 nhà nước nên cho chuyển đổi hoặc tổ chức thi cho người ta nâng ngạch, vì nghề xiếc biểu diễn trên sân khấu là chủ yếu, bằng cấp chỉ là thủ tục".

Lấy ví dụ như nhà hát Tuồng Việt Nam, hiện có 5 Nghệ sĩ Nhân dân, 12 nghệ sĩ ưu tú và 4 người có trình độ Đại học chuyên ngành, như vậy họ sẽ trở thành diễn viên hạng 1, 2 và 3. Còn lại đều sẽ là diễn viên hạng 4. Như vậy vô hình chung, rất nhiều nghệ sĩ đã cống hiến hàng chục năm cho nghề nhưng chưa được phong tặng danh hiệu cũng như chưa có bằng đại học thì sẽ từ diễn viên hạng 3 được xếp “xuống” thành diễn viên hạng 4.

Theo ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Nhà hát tuồng Việt Nam, đặc thù của ngành biểu diễn là “thầy già con hát trẻ”, lực lượng biểu diễn chính tại các đơn vị nghệ thuật hiện nay là các tài năng trẻ, nhưng lại là đối tượng chưa được quan tâm. 

Bên cạnh đó, dẫu nhiều họa sĩ, nhạc công, quay phim… được phong tặng danh hiệu NSUT như họa sĩ, NSUT Doãn Bằng, quay phim, NSUT Lý Thái Dũng cũng không thuộc diện được điều chỉnh bởi thông tư này. Đây là một thiệt thòi cho họ, bởi trong sự thành công của một vở diễn hay một bộ phim vai trò của họa sĩ, quay phim cũng không kém phần quan trọng so với đạo diễn, diễn viên.

NSUT Doãn Bằng chia sẻ:Có thể các nhà làm chính sách chưa tham khảo kĩ người làm nghề, nên chúng tôi thiệt thòi. Xem tác phẩm, mọi người chỉ biết đạo diễn, diễn viên nhưng để tác phẩm đó hoàn thiện, thậm chí có giá trị sâu sắc thì vai trò của chúng tôi thì chỉ có bạn nghề mới hiểu. Khi vở diễn thành hình hài không thể thiếu bàn tay họa sĩ, cũng như qua lăng kính quay phim, thiết kế trang phục của người thiết kế. Nếu chỉ đạo diễn, diễn viên thì một tác phẩm sân khấu, điện ảnh mới chỉ đạt được phần thô.

Có thể nói, thông tư liên tịch số 10/2015 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch và Bộ Nội vụ “Quy định mã số và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn và điện ảnh” ra đời là sự động viên, ghi nhận tích cực những đóng góp của nghệ sĩ, diễn viên. Tuy nhiên, từ những bất cập vừa nêu, nên chăng các nhà quản lý cần nhìn nhận sát sao hơn những đặc thù của ngành nghề cũng như sự đóng góp, cống hiến của các nghệ sĩ để ban hành chính sách hợp lý hơn, góp phần động viên kịp thời đội ngũ những người làm nghệ thuật./.

Lễ hội xăm mình quốc tế lần đầu tổ chức tại Việt Nam

VOV.VN - Lễ hội xăm mình quốc tế Hanoink Fes sẽ diễn ra trong hai ngày 23/06 và 24/06 tại Cung thể thao tổng hợp Quần Ngựa, Hà Nội.