Vi phạm trong biểu diễn nghệ thuật: Hình phạt nào là thỏa đáng?

• “Bầu sô” lên tiếng về việc chấn chỉnh hoạt động biểu diễn nghệ thuật
• Tôn trọng khán giả là tôn trọng chính mình

Trước tình trạng liên tiếp xuất hiện những hành vi ăn mặc phản cảm lên sân khấu, tổ chức hoạt động biểu diễn trái với quy định, biểu diễn hát nhép có những động tác múa không phù hợp với thuần phong mỹ tục, Bộ VH-TT-DL đã tổ chức họp trực tuyến 3 đầu cầu Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM nhằm chấn chỉnh các hoạt động tổ chức biểu diễn nghệ thuật và trình diễn thời trang.

Hát nhép, ăn mặc phản cảm đã thành "nghề"

Thời gian gần đây, trong các hoạt động tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang vẫn xuất hiện nhiều hiện tượng tiêu cực dẫn đến vi phạm trong quá trình tổ chức hoạt động biểu diễn nghệ thuật. Điều này đã được đưa ra “mổ xẻ” rất nhiều lần, tuy nhiên tình trạng này vẫn mãi tiếp diễn mà chưa có hồi kết. Chính điều này đã và đang gây sự bức xúc cho giới chuyên gia cũng như khán giả theo dõi chương trình.

Toàn cảnh buổi họp giao ban nhằm chấn chỉnh các hoạt động tổ chức biểu diễn nghệ thuật và trình diễn thời trang tại đầu cầu Hà Nội.

Ông Vương Duy Biên- Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn nhấn mạnh rằng: “Thời gian qua nghệ thuật hoạt động biểu diễn, trình diễn thời trang liên tiếp xuất hiện các vi phạm và biểu hiện không phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa của Việt Nam, gây bất bình trong xã hội như: trang phục phản cảm, không phù hợp với mục đích của chương trình, nội dung đã được cấp phép; ca sỹ sử dụng các thiết bị thu sẵn để thay thế cho giọng hát thật của mình, thậm chí ngay cả đàn cũng đàn nhép”.

Để khẳng định cho điều đó, ông đã đưa ra hàng loạt ví dụ về các ca sỹ ăn mặc phản cảm và hát nhép một cách “thuần thục” như "Thu Minh- nhân vật đang gây xôn xao dư luận bởi phong cách ăn mặc “không giống ai”, Minh Hằng với giọng ca của Lan Anh trong “The phantom of Opera” trong cuộc thi Bước nhảy Hoàn Vũ 2012, hay siêu mẫu Hà Anh, Thái Hà, ca sỹ Mai Khôi,… Đó chính là những nhân vật điển hình cho các vi phạm biểu diễn nghệ thuật.

Ca sỹ Thanh Thúy- Đoàn Nghệ thuật Quân khu 7 đã có những chia sẻ rất chân thành : “Những nghệ sỹ thường xuyên mặc áo dài như tôi sẽ không thể nào ‘hot’ bằng những nghệ sỹ ăn mặc hở hang hoặc không mặc gì”. NSƯT Thanh Thúy nói thêm rằng: “Đến cả một chương trình ca nhạc như trong chuyến đi diễn ở Trường Sa tôi từng tham gia, các ca sỹ trẻ còn không thèm mặc nội y mà vẫn đứng biểu diễn ngon lành”...

Cô cũng nêu lên thực trạng hát nhép vẫn còn tồn tại và xuất hiện “đàng hoàng” trên các phương tiện truyền hình trực tiếp. Chính điều đó đã gây ra “sự cố” tại Bài hát yêu thích khi một ca sỹ nữ được yêu cầu hát thật thì đã gây ra sự thất vọng cho khán giả lẫn những fan hâm mộ cuồng nhiệt bởi từ trước đến nay họ đã quá quen giọng hát nhép.

Theo thống kê của ông Võ Trọng Nam- Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch TP.HCM thì con số vi phạm trong những tháng đầu năm 2012 đã tăng một cách “chóng mặt” so với năm 2011. Cụ thể, năm 2011 Sở VHTTDL TPHCM cấp 712 giấy phép biểu diễn (ca nhạc, thời trang chiếm 538 giấy) thì có 8 trường hợp bị xử lý vi phạm chủ yếu là trong lĩnh vực thời trang. Trong khi đó chỉ trong mấy tháng đầu năm, tính đến thời điểm này, đã có 11 trường hợp bị xử lý trong tổng số 412 giấy phép được cấp. Điều này đã làm ảnh hưởng đến phong cách thẩm mỹ của một bộ phận giới trẻ đồng thời gây ra những bức xúc trong dư luận xã hội.

Lỗi tại ai?

Đã có rất nhiều ý kiến nêu ra xung quanh vấn đề này. Tuy nhiên để có thể đi đến một kết luận chính xác thì điều đó hoàn toàn khó và nằm ngoài khả năng của những người trực tiếp quản lý và lãnh đạo lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật.

Bàn về vấn đề này, ông Trần Thanh Long- Công ty người mẫu BL chia sẻ: “ Người mẫu, ca sỹ họ không tự đứng ra tổ chức một sự kiện được mà do một công ty tổ chức lên ý tưởng và đơn vị xét duyệt thông qua. Chính vì thế, không thể đổ hết lỗi cho người mẫu mà đơn vị tổ chức và đơn vị xét duyệt cũng phải chịu trách nhiệm liên đới”. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng đa số người mẫu đều có trình độ học vấn thấp, những người mẫu tốt nghiệp lớp 12 chưa thể lên tới 20- 30%. Chính điều đó đã gây ra những vi phạm trái với thuần phong mũ tục của giới ca sỹ, người mẫu trẻ đang theo đuổi phong cách gợi cảm do chính mình tạo ra.

Còn ông Vương Duy Biên- Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn nhận định: Vi phạm liên tiếp xảy ra là do doanh nghiệp chạy theo thị hiếu của một bộ phận khán giả, cố tình hoặc tiếp tay với nghệ sỹ để thu lợi nhuận, nghệ sỹ trình độ hạn chế thì phải nhờ cậy đến các thiết bị hiện đại, và một số nghệ sỹ khác mặc váy ngắn, lộ nội y để tạo sự chú ý quan tâm của công chúng. Các tờ báo lá cải cũng đã vô tình hoặc cố ý tiếp tay, cổ súy và nguyên nhân nữa cũng là sự buông lỏng của các cơ quan chức năng.

Ông Vương Duy Biên- Cục Nghệ thuật biểu diễn nêu quan điểm của mình

Là một ca sỹ kỳ cựu trong làng âm nhạc Việt Nam, ca sỹ Thanh Thúy đã nêu ra ba nguyên nhân về vấn đề hát nhép khiến dư luận bức xúc. Đầu tiên là chương trình truyền hình trực tiếp diễn ra cần đảm bảo yếu tố âm thanh cực chuẩn và không có lỗi sơ suất nào nên việc ca sỹ hát nhép cũng nhằm đảm bảo sự thành công cho đêm diễn. Thứ hai là các Đài truyền hình từ Trung ương tới địa phương đều có chương trình bắt buộc ca sỹ phải hát nhép, và thứ ba là ca sỹ không đủ tự tin để thể hiện giọng hát thật và trực tiếp của mình trên sân khấu. Bằng chứng là mới đây, việc V.Music, Đông Nhi hát live tại “Bài hát yêu thích” đã khiến các fan của họ phải nổi giận vì không chấp nhận được giọng hát thật của thần tượng của mình. 

Trước những ý kiến đó, ông Hoàng Tuấn Anh- Bộ trưởng Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch nhận định rằng: “Nguyên nhân là do chính cơ quan quản lý nhà nước không nghiêm, thiếu phối hợp, kiểm tra, giám sát, công tác xử phạt chưa tốt”. Điều đó đã tạo nên một “cơn lốc” về việc hát nhép, gu thời trang phản cảm,… của giới ca sỹ trẻ hiện nay.

Giải pháp liệu đã thực sự “ổn”?

Trước vụ việc ca sỹ Thu Minh diện một bộ body suit không thể gợi cảm hơn tại Lễ trao giải Mai Vàng khiến dư luận xôn xao, truyền thông vào cuộc chỉ trích, thế nhưng mức phạt chỉ là 3,5 triệu đồng, bà Như Hoa- Báo Sài Gòn giải phóng đã thể hiện sự bức xúc của mình: “Cơ quan chức năng cần xem xét tăng mức phạtvì tất cả các trường hợp bị phạt đều quá nhẹ, không đủ sức răn đe. Một sô diễn của Thu Minh mấy chục triệu đồng mà phạt chỉ có 3,5 triệu đồng thì chả khác nào bỏ tiền ra mua kẹo ăn”.

Việc các đơn vị, tổ chức yêu cầu ca sỹ hát nhép hoặc để cho ca sỹ hát nhép để giữ hình ảnh của mình cũng là một cách tiếp tay cho họ vi phạm. Hát nhép dù bất cứ lý do nào cũng là không tôn trọng khán giả. Thêm nữa, các đơn vị cấp phép khi duyệt phúc khảo cần phải yêu cầu nghệ sỹ cam kết cụ thể họ sẽ hát bài gì, ăn mặc gì khi lên sân khấu để không có chuyện khi tổng duyệt thì ăn mặc rất kín nhưng khi lên sân khấu thì lại hở hang, phản cảm.

Ông Thanh Long- Giám đốc công ty người mẫu BL chia sẻ: Chúng ta cần có cuộc gặp gỡ, trao đổi không chỉ giữa các đơn vị tổ chức biểu diễn với các nhà quản lý văn hóa, mà còn phải có sự tham gia của các nghệ sĩ, người mẫu Hiện nay đa số nhà thiết kế muốn xin giấy phép một cách nhanh gọn, nên thường chỉ đưa ra khoảng một nửa số mẫu thiết kế để duyệt, đến khi trình diễn thì người mẫu như rơi vào tình thế bắt buộc. Trong khi đa số người mẫu không có ý thức về việc mặc bộ trang phục này có phản cảm hay không. Điều này cũng chính là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng vi phạm ăn mặc phản cảm như hiện nay.

Ông Vương Duy Biên cho rằng cần bổ sung các hình thức xử phạt. Theo ông, ngoài việc tăng tiền phạt, nên áp dụng hình thức cấm biểu diễn với người vi phạm, xuất hiện trên các phương tiện truyền thông khoảng từ 3-6 tháng. Với các đơn vị tổ chức vi phạm sẽ không cấp giấy phép biểu diễn.

Ông Lê Ngọc Cường- Nguyên cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn khẳng định: “Phạt ca sĩ không chuẩn mà phải phạt nhà tổ chức vì ca sĩ chẳng thể tự tổ chức sô diễn”.

Trang phục phản cảm của ca sỹ Thu Minh tại Lễ trao giải Mai Vàng

Ông Phạm Xuân Phúc- Phó chánh thanh tra Bộ VH-TT&DL lại cho rằng: nên áp dụng kiểu xử phạt như bóng đá, vừa phạt tiền vừa cấm thi đấu. “Chế tài hiện nay chưa đủ sức răn đe do tính toán mức xử phạt trên cơ sở thu nhập cán bộ công chức, mà không tính đến thu nhập đặc thù của nghệ sĩ”.

Tuy nhiên, gây xôn xao hơn cả là ý kiến của NSƯT Thế Hiển. Ông cho rằng những trường hợp vi phạm chỉ là “con sâu làm rầu nồi canh” và việc xử lý ca sỹ Thu Minh 3,5 triệu là quá nhẹ. Góp ý tại buổi trực tuyến, ông cho rằng nên để những nghệ sĩ vi phạm lần một đi lao động công ích như dọn rác, thu gom phế liệu, nếu tái phạm sẽ bắt ngừng hoạt động nghệ thuật. Tuy nhiên, Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh cho rằng giải pháp này cần phải được xem xét, cân nhắc kỹ càng.

Kết luận lại, Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh khẳng định rằng tôi tin vào giá trị chân- thiện- mỹ của ca sỹ Việt Nam./.