Khai mạc triển lãm mỹ thuật của danh họa Lê Bá Đảng

Lê Bá Đảng Lê Bá Đảng (1921-2015) là một trong những nghệ sĩ hiện đại người Việt thành danh tại châu Âu nửa sau thế kỷ 20 với hệ thống ngôn ngữ thị giác đa phương tiện, mang đậm dấu ấn cá nhân. Dù ông sống và thực hành xa quê, tác phẩm của ông vẫn bám rễ vào đời sống Việt, thấm đẫm dân tộc tính và chiều sâu văn hoá-lịch sử. 

Thực hành của ông được xây dựng trên một nền nghiên cứu khoa học nghiêm cẩn và tỉ mỉ, kiến tạo nên những lối tiếp cận và kỹ thuật sản xuất giấy thủ công độc đáo gồm in thạch bản (lithography); in tranh bằng lụa kết hợp dát vàng mà ông đặt tên là “Lebadanggraphie”; và cắt-dán giấy tạo không gian nổi “Spacegraphie” – cũng là kỹ thuật tạo cảm hứng cho ý tưởng giám tuyển triển lãm lần này.

Khi quan sát từ trên cao, các tác phẩm trong loạt “Spacegraphie” trông như những sa bàn với đủ loại địa hình có chiều sâu, trừu tượng và bí ẩn. Chúng mô phỏng những đồng ruộng, núi cao hay biển sâu,... như một cách để tác giả hồi tưởng về đất nước của tuổi thơ ông.

Một mạch nội dung quan trọng khác của triển lãm là tính hư cấu huyền ảo trong bộ thạch bản “Thiên nhiên nguyện cầu không lời” (“La Nature prie sans parole”) sáng tác cuối thập niên 60, lấy cảm hứng từ chất thiền trong Đạo Đức Kinh của Lão Tử…

Là một họa sĩ và điêu khắc gia nổi tiếng người Pháp gốc Việt, Lê Bá Đảng dành phần lớn thời gian đời mình tại Pháp, Mỹ và Nhật. Năm 18 tuổi, ông tự nguyện tham gia vào đội ngũ nhân công bản xứ của Bộ Lao động Pháp, với khát khao thoát nghèo khỏi mảnh đất Quảng Trị khô cằn. 

Suốt sự nghiệp, Lê Bá Đảng đã được trao nhiều giải thưởng cao quý tại Mỹ, Anh, Pháp và Việt Nam, như “Nghệ sĩ có tài năng lớn và tư tưởng nhân đạo” (Viện Quốc tế Saint - Louis, Mỹ, 1989), có tên trong danh mục “Những người có tên tuổi của thế giới” (Trung tâm Tiểu sử Quốc tế, Đại học Tổng hợp Cambridge, Anh, 1992), “Huân chương Văn hóa nghệ thuật Pháp” (Nhà nước Pháp, 1994) và “Huy chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước” (Chủ tịch nước Việt Nam trao tặng, 2005). 

Hiện nay, các tác phẩm tiêu biểu của Lê Bá Đảng đang được lưu giữ và trưng bày tại Bảo tàng Lê Bá Đảng và Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng (Huế). Vừa qua, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM và Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã tiếp nhận hàng trăm hiện vật quý (chủ yếu là tranh) của ông, do vợ chồng ông - bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê hiến tặng từ Pháp.