Hệ luỵ từ những... báo cáo “tô hồng“

Dự và phát biểu tại hội nghị Tổng kết ngành Thống kê năm 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc nhiều đến chất lượng các con số thống kê, báo cáo. Bày tỏ sự tin tưởng đối với các con số thống kê, nhưng người đứng đầu Chính phủ cũng cho rằng, công tác báo cáo, thống kê tồn tại không ít bất cập, hạn chế: “Vì chúng ta không có chế độ quản lý chặt chẽ từ dưới lên trên, không ai thống kê chính xác từ dưới cơ sở cho nên GDP cũng mất mà thuế cũng mất rất lớn”.

Ảnh minh hoạ

Trước đó, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại phiên họp Chính phủ trực tuyến với các địa phương hồi cuối năm 2017 phát biểu: “Ở Việt Nam không thể không có báo cáo, nhưng phải đổi mới mạnh hơn nữa cách tổ chức họp, kể các họp trực tuyến của các ngành với địa phương, cách làm báo cáo. Các báo cáo cần thiết đề nghị các bộ, đều bằng các bảng số liệu cập nhật trên mạng để các tỉnh chủ động cập nhật số đó, không phải viết thành các báo cáo như từ trước tới nay, có những báo cáo cứ quý một lần, viết hàng chục trang giấy. Anh em không viết thì bị thống kê chậm, mà viết thì rất khổ”.

Rõ ràng, báo cáo đóng vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý, điều hành. Bởi các báo cáo là giá trị để tham chiếu để thấy được sự phát triển hay thụt lùi của một lĩnh vực nào đó. Chính vì thế, một báo cáo trung thực, khách quan, chính xác là cơ sở thực tiễn vô cùng quan trọng để các cấp, các ngành hoạch định chính sách điều hành đất nước, địa phương.

Thế nhưng, cần thừa nhận một thực tế là nhiều báo cáo của chúng ta chưa phản ánh chính xác thực tiễn, kết quả, còn nặng phần tô hồng, thành tích. Có thể thấy, báo cáo của các bộ, ngành, địa phương nhiều năm qua đều đưa ra những con số khẳng định sự tăng trưởng bền vững, năm sau thường cao hơn năm trước, thậm chí có những  ngành nghề, lĩnh vực tăng trưởng vượt bậc nhưng ít người cảm nhận được sự thay đổi đó. Bởi ai cũng biết, đó là con số đã được làm đẹp, không phản ánh đúng thực trạng của ngành, lĩnh vực đó.

Có ngại ngùng và xấu hổ không khi rất nhiều cá nhân, tổ chức không tin vào các con số báo cáo của nhiều cơ quan quản lý Nhà nước trong khi đáng lý ra đó phải là những báo cáo có mức độ tin cậy cao? Khi cần một báo cáo đánh giá trung thực, khách quan để có thể căn cứ vào đó đưa ra các quyết sách cho chiến lược, mục đích công việc của mình, các tổ chức, đơn vị, cá nhân thường phải nhờ vào một đơn vị độc lập đánh giá, khảo sát lại chứ không thể sử dụng  báo cáo của các cơ quan, đơn vị đã công khai.

Sự thiếu minh bạch này thể hiện rõ trong báo cáo tài chính, kinh doanh của nhiều tập đoàn kinh tế nhà nước, doanh nghiệp nhà nước khiến người dân và cả chuyên gia cũng không biết đó là lãi giả lỗ thật hay lãi thật lỗ giả!? Những báo cáo này đã khiến nền kinh tế bị méo mó, thiếu sự cạnh tranh, minh bạch.

Báo cáo không phải làm cho vui, để thổi phồng thành tích bằng những lời hoa mỹ, tung hô cá nhân lãnh đạo. Khi có những báo cáo trung thực, khách quan, chính xác, kịp thời thì cơ quan hoạch định chính sách, các đơn vị trực tiếp giải quyết vấn đề mới đưa ra được quyết sách, hướng giải quyết đúng đắn. Còn như hiện nay, vẫn còn quá nhiều đơn vị, cá nhân “làm thì láo báo cáo thì hay”.

Báo cáo dù là cập nhật hay tổng kết đều giữ một vai trò cực kỳ quan trọng, chỉ ra những điều chưa được để đưa ra giải pháp, kế hoạch cho trước mắt và lâu dài. Báo cáo nếu chỉ bôi đỏ, tô hồng thì chúng ta mãi chỉ sống trong thành tích ảo vô cùng nguy hiểm.

Chỉ khi nào việc làm báo cáo được chuẩn hoá. siết chặt, tăng cường kỷ cương, trách nhiệm của mỗi cá nhân, tổ chức đối với từng con số đưa ra trong báo cáo thì khi đó mới mong có được số liệu chính xác để hoạch định chính sách sát thực tế./.