39 trẻ tử vong sau tiêm vaccine: Ai chịu trách nhiệm?

Tại hội thảo “Góp ý hoàn thiện cơ chế giám sát thực hiện quyền trẻ em tại Việt Nam” do Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) phối hợp với Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) tổ chức gần đây, bác sĩ Nguyễn Trọng An, nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăm sóc và Bảo vệ trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH) đề xuất cần có cơ chế giám sát độc lập việc thực hiện Quyền trẻ em tại Việt Nam.

Nhiều trẻ tử vong sau tiêm vaccine, nhưng chưa có trường hợp nào được kết luận do vaccine

Bác sĩ Nguyễn Trọng An đặt câu hỏi: “Quyền sống còn của trẻ em bị vi phạm, ai bảo vệ?”. Ông Nguyễn Trọng An dẫn chứng: Từ vụ 3 trẻ sơ sinh tử vong xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) vào ngày 20/7/2013, đến nay, đã có 39 ca tử vong nghi ngờ có liên quan đến vaccine.

Tuy nhiên, tai biến sau tiêm thường được các hội đồng chuyên môn kết luận do trùng lặp với bệnh sẵn có của trẻ, do trẻ sinh non hoặc có trường hợp tử vong do sặc sữa, không phải do tiêm.

Có một thực tế hiện nay là ngành Y tế vừa tổ chức đấu thầu mua vaccine, kiểm định chất lượng vaccine, vừa tổ chức tiêm chủng, khám sàng lọc trước khi tiêm. Nếu xảy ra tai biến sẽ điều tra tai biến sau tiêm và khám nghiệm tử thi, kết luận và công bố kết quả!

Đây là tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, do đó nếu có hội đồng tư vấn chuyên môn, đánh giá độc lập, các kết luận này sẽ khách quan và tin cậy hơn, cũng là tăng thêm niềm tin của nhân dân vào chính sách tiêm chủng; đồng thời tăng chất lượng của tiêm chủng, tăng khả năng bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Hệ quả của việc này là người dân thiếu tin tưởng vào vaccine tiêm của Chương trình tiêm chủng mở rộng của nhà nước, đổ xô đi tiêm phòng dịch vụ giá cao. Vì thế, trẻ em gia đình nghèo chịu thiệt thòi, bất bình đẳng.

Theo ông Nguyễn Trọng An: Nhiều trường hợp tai biến gây tử vong do tiêm chủng vaccine, tuy nhiên không có trường hợp nào được ngành Y tế công nhận do nguyên nhân vaccine. Do đó, giám sát độc lập nhằm minh bạch trách nhiệm giải trình về lý do trẻ bị tử vong; minh bạch giải trình trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ y tế; trách nhiệm đảm bảo trẻ em có quyền được sống và được hưởng dịch vụ y tế có chất lượng; trách nhiệm giải trình của ngành đền bù thiệt mạng theo Luật Chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Quyền sống còn và quyền được bảo vệ của trẻ em đều bị đe dọa và vi phạm nghiêm trọng: Các em bị đánh đập, hành hạ và bị cướp đi mạng sống bởi người lớn, người chăm sóc trẻ.

Theo bác sĩ An, khoảng trống về thể chế trong việc giải quyết vấn đề vi phạm quyền của các em là khi sự việc xảy ra, quyền trẻ em bị vi phạm nhưng không có ai hoặc cơ quan có trách nhiệm giải quyết. Ngay cả khi vấn đề được giải quyết thì cũng không được giải quyết thỏa đáng, thiếu minh bạch.

Do đó, nếu có một thiết chế hoặc áp dụng cơ chế giám sát độc lập, thì các vấn đề vi phạm quyền trẻ em sẽ được giải quyết rõ ràng và minh bạch./.