Chống lừa đảo bằng giải pháp xác thực người dùng, rà soát thông tin trên mạng

Tại hội thảo về phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng tổ chức mới đây, ông Trần Quang Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cho biết, bộ đang triển khai nhiều giải pháp để quản lý không gian mạng, chung tay cùng các bộ, ngành khác đẩy lùi vấn nạn lừa đảo trực tuyến.

Bài toán chung của nhiều quốc gia

Theo ông Trần Quang Hưng, không gian mạng cũng giống như cuộc sống thật. Ngoài những thời cơ, không gian mạng cũng có những thách thức về an toàn, an ninh với tất cả các chủ thể hoạt động trên đó.

Thời gian qua, tình hình an toàn, an ninh mạng có nhiều diễn biến phức tạp khó lường. Các cuộc tấn công mạng không chỉ là mối đe dọa đến tình hình chính trị, an ninh quốc gia mà còn là mối đe dọa thường trực tới hoạt động của mọi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, công tác quản lý Nhà nước về không gian mạng còn chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, đặc biệt đối với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, nền tảng xuyên biên giới. Tình trạng lừa đảo trực tuyến cũng diễn ra rất phổ biến, tinh vi phức tạp.

“Không chỉ ở Việt Nam mà trong khu vực cũng như trên thế giới, tình trạng lừa đảo trực tuyến cũng diễn ra rất phổ biến. Một thống kê của Mỹ cho thấy thiệt hại gây ra bởi tội phạm mạng tại quốc gia này, trong đó có tội phạm lừa đảo trực tuyến, đã đạt mức kỷ lục là 12,5 tỷ USD vào năm 2023, tăng 22%”, ông Trần Quang Hưng thông tin.

Dẫn ra kinh nghiệm quốc tế trong quản lý không gian mạng và phòng chống lừa đảo trực tuyến, đại diện Bộ TT&TT cho hay, để quản lý không gian mạng, các quốc gia coi việc bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân trở thành nhiệm vụ quan trọng. Theo thống kê, gần 90 quốc gia và khu vực trên thế giới đã ban hành luật đặc biệt nhằm bảo vệ thông tin cá nhân và tiến hành thành lập các trung tâm chống lừa đảo trực tuyến.

Xu hướng chung về chính sách, các quốc gia đều có các quy định ở mức luật để yêu cầu xác minh danh tính thực của người dùng với các dịch vụ viễn thông, nâng cao việc giám sát tài chính và chống rửa tiền, quản lý không gian mạng bằng các nhà cung cấp dịch vụ Internet hay các nền tảng kỹ thuật, đồng thời, tăng cường trách nhiệm doanh nghiệp liên quan và quản lý gian lận mạng viễn thông.

Tại họp báo thường kỳ tháng 5 của Bộ TT&TT diễn ra mới đây, Trung tá Vũ Trọng Nghĩa, Phó trưởng Phòng 5, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05 - Bộ Công an) cho biết, hiện nay hằng ngày, hằng giờ các đối tượng lừa đảo liên tục nghiên cứu để tích hợp và phát triển những thủ đoạn lừa đảo mới, gây khó khăn cho người dân trong việc nhận diện và phòng tránh lừa đảo.

Để ứng phó với các hình thức lừa đảo trực tuyến, trong đó có lừa đảo mạo danh, các chuyên gia an ninh mạng khuyến nghị, điều quan trọng là người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân cho bất cứ ai thông qua bất kể hình thức nào, bởi việc lộ lọt thông tin sẽ dẫn đến nhiều hậu quả đáng lo ngại.

“Khi có cuộc gọi lạ hoặc tiếp xúc với hội nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, người dân không giao dịch chuyển tiền cho đối tượng khi chưa tìm hiểu và xác minh danh tính. Đặc biệt, những người từng bị lừa đảo tài chính, cần cẩn trọng trước các website, hội nhóm mạng xã hội liên tục chạy quảng cáo, mời chào dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền đã mất”, Trung tá Vũ Trọng Nghĩa khuyến cáo.

Hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý không gian mạng

Nhiều chuyên gia đánh giá, hành lang pháp lý về bảo đảm an toàn, an ninh mạng, an toàn giao dịch điện tử hiện cơ bản được hoàn thiện. Điều này có vai trò vô cùng quan trọng, để chúng ta có căn cứ triển khai các phương án, giải pháp quản lý không gian mạng nhằm hạn chế các nguy cơ rủi ro.

Về kế hoạch thời gian tới, theo ông Trần Quang Hưng, Bộ TT&TT sẽ tập trung vào các giải pháp quản lý xác thực người dùng và rà soát thông tin trên không gian mạng. Trong đó, việc trình Chính phủ ban hành nghị định thay thế Nghị định 72 năm 2013 và một số chính sách khác được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong công tác quản lý không gian mạng.

Cụ thể, 4 nhóm giải pháp chính sẽ được Bộ TT&TT đề xuất triển khai thời gian tới gồm có: Yêu cầu xác thực tài khoản người dùng mạng xã hội qua số điện thoại nhằm hạn chế tội phạm mạng, tạo thuận lợi cho cơ quan chức năng trong việc giám sát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm, đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dùng mạng xã hội khi đăng tải nội dung lên mạng.

Yêu cầu các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cung cấp thông tin trên không gian mạng Việt Nam tuân thủ và gỡ bỏ các nội dung vi phạm pháp luật khi có yêu cầu. Trường hợp không xử lý theo yêu cầu, Bộ TT&TT sẽ áp dụng biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các trang thông tin điện tử, ứng dụng, nền tảng cung cấp dịch vụ.

Bổ sung quy định yêu cầu các mạng xã hội tạm khóa hoặc khóa vĩnh viễn các tài khoản mạng xã hội, trang cộng đồng, nhóm cộng đồng, kênh nội dung thường xuyên vi phạm hoặc vi phạm nghiêm trọng ảnh hưởng an ninh quốc gia. Việc này sẽ giúp giải quyết cơ bản nguồn vi phạm, giảm thời gian và nguồn lực của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện chặn gỡ từng nội dung vi phạm.

Bổ sung một số quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của người dùng và đảm bảo sự công bằng giữa doanh nghiệp trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ tại Việt Nam. Trong đó, có yêu cầu các nền tảng mạng xã hội phải có bộ phận tiếp nhận, xử lý các khiếu nại của người dùng; Chỉ cho phép người dùng tại Việt Nam từ 16 tuổi trở lên đăng ký tài khoản.

“Ngoài ra, Bộ TT&TT cũng dự kiến sẽ yêu cầu các nền tảng mạng xã hội trong nước và mạng xã hội xuyên biên giới phải cung cấp công cụ tìm kiếm, rà quét nội dung trên nền tảng của mình theo yêu cầu. Điều này nhằm tăng hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước trên không gian mạng”, ông Trần Quang Hưng cho hay.