Làm rõ hơn vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Tòa án nhân dân

Ngày 28/2, TAND tối cao đã dành một ngày để hội thảo lấy ý kiến để hoàn thiện Dự thảo Luật Tòa án nhân dân tối cao (sửa đổi).

Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa 13 đã thông qua Hiến pháp mới, trong đó xác định TAND là cơ quan thực hiện quyền tư pháp, có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người...

Trong đó, bổ sung nhiều nội dung mới quan trọng về tổ chức hoạt động của TAND như: Các nguyên tắc xét xử sơ thẩm của TAND có Hội thẩm tham gia; nguyên tắc Thẩm phán, Hội thẩm xét độc lập chỉ tuân theo pháp luật; về thẩm quyền bổ nhiệm Thẩm phán TAND tối cao và các Thẩm phán. Những điều này cần phải được cụ thể hóa trong Luật tổ chức TAND sửa đổi.

Vấn đề quan trọng nhất nhất đặt ra đối với dự án luật này phải xác định đúng, đủ, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của TAND với tư cách là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Góp ý về chức năng, nhiệm vụ của TAND Tối cao, GS.TS Nguyên Đăng Dung, Giảng viên cao cấp Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, theo quy định tại điều 104 của Hiến pháp mới và cơ cấu tổ chức TAND 4 cấp thì TAND tối cao không thực hiện chức năng xét xử phúc thẩm mà chỉ thực hiện các chức năng giám đốc việc xét xử của các tòa án khác.

Theo đại biểu, nếu quy định như vậy, TAND tối cao không phải là cơ quan xét xử cao nhất vì quyết định của Tòa án không phải là quyết định cuối cùng.

“Tòa án tối cao là cấp xét xử phúc thẩm cuối cùng, nhưng tôi không thấy trong luật này và tôi cũng không thấy trong dự thảo luật này đâu là cấp cuối cùng vì chúng ta nói đâu là Tòa tối cao nhưng sao không phải cấp cuối cùng. Cho nên theo tôi Tòa án tối cao phải lĩnh trách nhiệm xét xử cuối cùng cho đất nước”, GS.TS Nguyên Đăng Dung nêu vấn đề.

Về quyền tư pháp của TAND, PGS.TS Bùi Xuân Đức, Ủy ban TƯMTTQ Việt Nam cho rằng, dự thảo cần quy định rõ nội hàm của quyền đó như thế nào.

“Đề nghị cần làm rõ thêm việc xác định rõ vị trí, vai trò của tòa án khi thực hiện quyền tư pháp gồm những quyền gì. Và ở đây không chỉ có xét xử và phải đảm bảo quyền kiểm soát chở lại đối với các cơ quan khác thông qua xét xử văn bản. Thứ ba là phải xác định lại mối quan hệ tố tụng giữa tóa án và viện kiểm sát theo tinh thần của cải cách tư pháp”, PGS.TS Bùi Xuân Đức nêu rõ.

Nhiều đại biểu cũng băn khoăn nội dung liên quan đến mô hình, tổ chức bộ máy TAND cấp cao được quy định trong dự thảo Luật. Công tác giám đốc xét xử của Tòa án cấp dưới theo quy định sẽ được thực hiện như thế nào?

Nếu chia theo mô hình Tòa án sơ thẩm khu vực thì có 3 Tòa cấp cao. Lúc đó, Tòa án cấp tỉnh sẽ không chịu trách nhiệm giám đốc xét xử đối với Tòa cấp huyện. Với số lượng án nhiều như vậy, việc kiểm tra, giám sát sẽ không thể thực hiện được./.