Muốn công nhận thi đua phải được cơ quan Nhà nước cho phép

>> Vụ Vedan nhận giải “Vì sức khoẻ cộng đồng”: phản cảm!
>> “Sự cố” Vedan và hiện tượng lạm phát giải thưởng
>> Thu hồi giải thưởng của Vedan

Vụ “lình xình” Vedan được trao 3 giấy chứng nhận "Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng" tuy đã kết thúc khi công ty này trao lại Ban Tổ chức 3 tấm giấy chứng nhận, tuy nhiên sự việc này không chỉ làm tổn thương tới các giải thưởng có bề dày truyền thống, uy tín khác, mà nó còn gây tổn hại nặng nề tới lòng tin của cộng đồng xã hội về những giải thưởng, giấy chứng nhận nói chung và về tư cách, tính minh bạch cũng như động cơ của người trao giải. Bên lề kỳ họp Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Trần Văn Tuấn đã trao đổi với báo chí xung quanh vấn đề này.

** Thưa Bộ trưởng, Bộ trưởng có suy nghĩ gì về vụ việc Vedan trao lại Ban Tổ chức 3 giấy chứng nhận sản phẩm vì sức khỏe cộng đồng?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Vừa qua, công luận cũng đã lên tiếng rất mạnh phản đối giải thưởng vì sức khỏe cộng đồng được trao cho 3 sản phẩm của Vedan. Các cơ quan chuyên môn cũng thấy được điều đó và đã rút giải thưởng này. Bản thân Vedan cũng thấy mình nhận giải thưởng này chưa xứng đáng nên đã tự nguyện trả lại. Việc này dư luận này cho là đúng, tôi cũng đồng tình với quan điểm này.

** Thưa ông, giải thưởng là hoạt động xã hội hóa, nhưng một số tổ chức đã lợi dụng danh nghĩa cơ quan quản lý nhà nước để trục lợi, ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Tôi cho rằng, đơn vị cũng muốn có giải thưởng để tăng uy tín nhưng quan trọng là đơn vị duyệt, cấp phải làm chặt chẽ thì công tác khen thưởng mới đúng với chủ trương của Đảng, Nhà nước. Khen thưởng đúng địa chỉ, đúng đối tượng mới có tác dụng động viên thi đua.

** Vậy theo ông, việc đóng con dấu nhà nước trong một giải thưởng có tính chất xã hội hóa thì đúng hay sai?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Thực ra, các cơ quan xét tặng giải thưởng có động cơ tốt, nếu phát huy, động viên tốt những đơn vị có thành tích thì góp phần thúc đẩy phát triển. Nhưng bên cạnh đó, có những quy định chưa rõ, đan xen giữa việc làm đúng và chưa tốt. Việc làm chưa đúng là lựa chọn đơn vị được giải chưa chính xác, thì phải rút kinh nghiệm.

Trong quá trình xét thi đua, những việc như vậy chưa thành quy chế, bây giờ phải xây dựng nên không thể nói là đúng hay không, khi nào có quy định cụ thể thì mới có kết luận. Bây giờ còn quá sớm để nói tới những việc cụ thể, vì mới ở giai đoạn xây dựng ban soạn thảo. 

** Thưa ông, vừa rồi có một số cơ quan nhà nước, thậm chí có một số quan chức cấp khá cao tham gia vào những giải thưởng như vậy. Vậy trong thời gian tới chúng ta có chế tài như thế nào đối với những trường hợp như vậy?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Thực tế, tôi biết các vị lãnh đạo chỉ đi dự khi bên tổ chức nhiệt tình mời. Các lãnh đạo nghĩ trách nhiệm của cấp cao, quyết định chính nên đi dự. Bây giờ chúng ta xây dựng quy chế thì cái chính vẫn là cấp có thẩm quyền duyệt, cần có quy định cụ thể đối tượng nào được khen, hình thức khen thế nào. Những quy định ấy được xây dựng càng chặt chẽ thì càng có tác dụng tốt cho công tác thi đua.

1 trong 3 sản phẩm của Vedan được nhận giải thưởng

** Từ vụ việc của Vedan, vậy khi xây dựng quy chế, chúng ta có quy định nào để hạn chế việc đóng góp của doanh nghiệp, tránh các hoạt động trục lợi như vừa qua?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Trong việc khen thưởng thì cơ quan làm công tác khen thưởng phải có bộ máy, có tổ chức xem xét một cách khách quan, công tâm là chính. Quy định về đóng góp tiền tới đây trong quy chế sẽ được nghiên cứu đưa ra nhưng trên một nguyên tắc không quy định đơn vị được khen thưởng phải đóng góp nhiều, bởi đóng góp như vậy là không đúng. Trong công tác thi đua hiện nay, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, mà Bộ Nội vụ là cơ quan cấp trên quản lý, thì việc xét khen thưởng được làm rất chặt chẽ, có bước tiến, có tác dụng động viên thi đua tốt.

** Thưa ông, ở đây có hai kẽ hở chính dễ dẫn đến tiêu cực trong việc bình xét và trao thưởng: Chúng ta không có chế tài để cơ quan nhà nước đóng dấu, dán mác lên giải thưởng và không có quy định tham gia đóng góp như thế nào nên dễ dẫn đến việc đơn vị tổ chức trục lợi. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Thực ra từ khi trình bổ sung Luật Thi đua khen thưởng, Ban soạn thảo cũng đã đề cấp vấn đề này, nhưng vì Quốc hội chưa đưa vào chương trình bổ sung nên bây giờ chúng tôi trình với Chính phủ là cần có một quy chế để giải quyết vấn đề này theo hướng các cấp các ngành khi công nhận thi đua thì phải được cơ quan nhà nước cho phép.

** Thưa ông, tiến trình soạn thảo quy chế đến đâu rồi và khi nào thì chúng ta có thể ban hành được? Trong quá trình soạn thảo, chúng ta có tính đến chuyện loạn giải thưởng như trong thời gian vừa qua và có đặt ra mục tiêu dẹp hoặc chấn chỉnh tình trạng này hay không?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Lộ trình này không thể nhanh được, ít nhất phải mất nửa năm, nhưng chúng tôi sẽ có ý kiến với các cấp cố gắng tập trung với tinh thần cao nhất. Thực tế từ việc công nhận, trao danh hiệu có lúc chưa thực sự phát huy được tác dụng tích cực về thi đua. Cho nên việc đặt ra quy chế là để việc công nhận và trao thưởng có tác dụng  tốt. Xuất phát từ yêu cầu như vậy thì trong văn bản soạn thảo tới đây cũng phải nghiên cứu để quản lý tốt, động viên tốt công tác thi đua, động viên được những đơn vị làm tốt.

** Thưa ông, trong những chế tài sắp tới thì có những chế tài nào đủ sức  răn đe để những hiện tượng tiêu cực không xảy ra nữa?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Khi xây dựng quy chế thì dứt khoát có những quy định không được làm. Chúng tôi cũng sẽ có hướng để báo cáo với các cấp có thẩm quyền, các vị lãnh đạo cao cấp sẽ dự những cuộc nào và cuộc nào không có ý kiến của các cơ quan chức năng thì không mời, các vị lãnh đạo cũng không tới dự. Còn những quy định mang tính răn đe như thế nào, cụ thể trong quá trình xây dựng có điều kiện sẽ nói rõ hơn với báo chí. Hôm nay tôi chỉ nói những điều được làm và không được làm. Chính những điều không được làm thì ngăn không cho làm.

** Thưa ông, hiện đơn vị nào quản lý, giám sát việc tổ chức giải thưởng?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Quản lý về mặt Nhà nước thì có Ban Thi đua-Khen thưởng, nhưng đúng là những quy định cụ thể về những đơn vị, hội tổ chức giải thưởng thì chưa có quy định rõ.

** Ông có nắm được số lượng giải thưởng hiện nay không?

Bộ trưởng Trần Văn Tuấn: Thực tế là không nắm được hết.

** Xin cảm ơn Bộ trưởng./.