Sáng nay, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tổ chức Sơ kết công tác quản lý và tổ chức lễ hội xuân Mậu Tuất năm 2018 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy, nhằm đánh giá những kết quả, xác định những điểm còn hạn chế, từ đó định hướng quản lý và tổ chức lễ hội trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy chủ trì cuộc họp.

Giảm tần suất tổ chức lễ hội

Theo báo cáo sơ kết công tác quản lý và tổ chức lễ hội xuân Mậu Tuất năm 2018, hoạt động lễ hội đầu năm nay diễn ra an toàn, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc. Các lễ hội để xảy ra tình trạng lộn xộn, phản cảm, mang tính bạo lực, đổi tiền lẻ, đặt tiền lễ, tiền giọt dầu không đúng quy định, khấn thuê, chèo kéo khách, rút quẻ thẻ, thương mại hóa trục lợi cá nhân… đã được chấn chỉnh kịp thời.

Đặc biệt tại địa phương các lễ hội có tập tục mang yếu tố bạo lực, không phù hợp với xu thế thời đại đã chuyển đổi hình thức thực hành nghi lễ như: Lễ hội Ném Thượng (Bắc Ninh) năm thứ ba không tổ chức chém lợn giữa sân đình; Hội phết Đình Đông Lai, xã Bàn Giản (Vĩnh Phúc) diễn ra an toàn không có nội dung tổ chức cướp phết mà chỉ thực hành trình diễn nghi lễ; Lễ hội Đền Sóc, xã Phù Ninh, huyện Sóc Sơn năm đầu tiên thay đổi hình thức cướp lộc, không xuất hiện cảnh tranh giành cướp giò hoa tre.

Lễ khai Hội Gióng năm nay không còn cảnh tranh cướp lộc, thay vào đó BTC thay đổi địa điểm phát lộc giúp du khách hưởng một lễ Hội đầy màu sắc. Ảnh: Nhật Ngân.

Tuy nhiên, mùa lễ hội 2018 vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như vẫn còn xảy ra những hiện tượng chen lấn, xô đẩy, giành lộc tại một số lễ hội. Đốt đồ mã, vàng mã vẫn còn nhiều tại các di tích, đền, phủ, gây ô nhiễm môi trường, lãng phí, nguy cơ hỏa hoạn.

Một số cơ quan còn buông lỏng quản lý, để cán bộ, công chức, viên chức và người lao động vi phạm kỷ luật lao động, đi lễ hội trong giờ hành chính như: lãnh đạo và công chức Kho bạc nhà nước thành phố Nam Định, lãnh đạo và công chức Điện lực Bình Lục (Hà Nam); Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Mỹ Lương (huyện Chương Mỹ, Hà Nội).

Hiện tượng bày và đổi tiền hưởng chênh lệch vẫn diễn ra ở một số di tích lễ hội như: Đền Sóc, Chùa Hương (thành phố Hà Nội), đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh)...

Một số lễ hội, di tích vẫn để xảy ra tình trạng bán hàng rong, ăn xin, gây ảnh hưởng tới mỹ quan di tích; công tác vệ sinh môi trường, ùn tắc giao thông, đặt tiền giọt dầu, thu gom tiền công đức tại một số di tích chưa kịp thời...

Theo đó, để các mùa lễ hội sau diễn ra lành mạnh, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy yêu cầu các địa phương quản lý chặt chẽ hoạt động cấp phép tổ chức lễ hội trên địa bàn, không cấp phép tổ chức lễ hội có nội dung kích động bạo lực. Giảm tần suất tổ chức lễ hội. Hạn chế phục dựng những lễ hội có tập tục không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam, không phù hợp với đời sống xã hội hiện nay.

“Có muôn hình vạn trạng các lễ hội, nhưng chúng ta phải bàn cách tổ chức như thế nào? Phải tôn trọng các giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội, không bóp méo, xuyên tạc, đưa vào lễ hội những cái phản cảm. Nếu không quản lý và siết chặt về tương lai sẽ có hàng chục lễ phát ấn. Như vậy là có tội với tổ tiên, có tội với thế hệ mai sau”, bà Thủy nói.

Không tổ chức cướp phết nếu không đảm bảo an ninh

Nói về lễ hội phết Hiền Quan (Phú Thọ), một trong những “điểm nóng” của các mùa lễ hội đầu năm bởi cảnh tranh cướp hỗn loạn, ông Bùi Đình Thi, Chủ tịch HĐND huyện Tam Nông, Phú Thọ giải thích: “Lễ hội đã vượt ra khỏi địa phương, rất đông người đến tham dự. Hội phải đông, vui nên cũng khó tránh khỏi những hình ảnh phản cảm, tranh cướp. Sân bãi không có nên phải mượn ruộng của dân, bùn đất, lấm lem trên những người tranh cướp là không tránh được. Dù có chia 2 đội, mỗi đội 50 người, nhưng người dân ai cũng ồ ạt lao vào. Tuy nhiên, tôi thấy không có đánh nhau, xong xuôi lễ hội ai nấy ra về đều vui vẻ”.

Hàng trăm thanh niên trai tráng lao vào giằng xé, giẫm đạp lên nhau để cướp phết Hiền Quan lấy may. Ảnh: Nhật Ngân.

Theo ông Thi, để lễ hội văn minh hơn cần đưa ra phương án tổ chức hợp lý, nếu không được thì tạm dừng. Ông Thi đề xuất việc xây một sân riêng để cướp phết thì mới đảm bảo an ninh. Tuy nhiên, bà Ninh Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Văn hóa Cơ sở cho rằng việc xây sân để tổ chức cướp phết tốn tiền tỷ là điều không khả thi.

“Chúng tôi đã trực tiếp theo dõi hội phết Hiền Quan và thấy thực sự hỗn loạn, không có phương án để ngăn người dân xung quanh tràn vào. Không thể xây dựng một sân mười mấy tỷ để tổ chức cướp phết. Thay vào đó, tại sao không thay đổi thời gian cướp phết? 15 giờ chiều, nhiều thanh niên uống rượu từ sáng, phừng phừng đi cướp phết. Tại sao không phải 15 mà tận 50 người một đội? Hay tại sao không dứt khoát cho người ngoài vào tham gia? Nếu không có đề án thay đổi thì không bao giờ giải quyết được tình trạng hỗn loạn”.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy đồng tình: “Nếu không đảm bảo về an ninh trật tự, dứt khoát không tổ chức. Tôi cảm nhận dù có đến 1.000 cảnh sát, nếu có sự cố xảy ra cũng phải bó tay”.

Cần xác định lại “chọi trâu” có phải lễ hội truyền thống hay không?

Bên cạnh cướp phết, chọi trâu cũng là một lễ hội có nhiều vấn đề cần giải quyết. Đóng vai du khách tham gia hội chọi trâu Phù Ninh (Phú Thọ), bà Ninh Thị Thu Hương tỏ ra khá bức xúc: “Hội chọi trâu Phù Ninh rất đáng lo ngại. An toàn của du khách không được đảm bảo. Tôi ngồi xem mà thót cả tim. Hàng rào quá đơn sơ, chỗ dắt trâu vào không có hàng rào riêng. Tổ trọng tài không có phương tiện khống chế con trâu. Vệ sinh môi trường bẩn ‘khủng khiếp’, người dân xả rác không còn nhìn ra cái sân nữa”.

Hàng rào đơn sơ ở hội chọi trâu Hải Lựu. Ảnh: Nhật Ngân.

Hội chọi trâu Hải Lựu thu hút rất đông người xem. Ảnh: Nhật Ngân.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cho rằng, các địa phương có lễ hội chọi trâu như Đồ Sơn (Hải Phòng), Hải Lựu (Vĩnh Phúc)… phải xây dựng đề án đổi mới lễ hội. “Nếu như xác định “chọi trâu” thực sự là lễ hội truyền thống và mang đầy đủ giá trị văn hóa truyền thống thì các địa phương phải chứng minh được điều đó. Người dân hưởng thụ được giá trị văn hóa gì từ lễ hội chọi trâu? Chúng tôi mong muốn bảo tồn và phát huy những lễ hội có giá trị văn hóa truyền thống và phải mang tính giáo dục. Nếu là lễ hội truyền thống thì đưa về quy mô, xác định số lượng trâu chọi, các vòng đấu như thế nào phải cụ thể. Sẽ có những khó khăn nhất định nhưng nếu quyết tâm thì địa phương phối hợp với Bộ VHTT&DL để hoàn thành nhiệm vụ này. Nếu lễ hội không có giá trị giáo dục truyền thống thì không ủng hộ, không tiếp tục tổ chức, không phục dựng”, bà Thủy nói./.

Toàn cảnh lễ hội đầu xuân 2018: Bớt hỗn loạn, giảm tranh cướp

VOV.VN-So với những năm trước, có thể thấy lễ hội đầu năm nay bớt lộn xộn hơn. Điều này cho thấy công tác siết chặt quản lý lễ hội bước đầu đã phát huy hiệu quả.