Quan hệ Mỹ-Israel đứng trước nguy cơ đổ vỡ

Mối quan hệ đồng minh lâu đời và gần gũi nhất của Mỹ tại Trung Đông đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ khi hai bên liên tục đưa ra những chỉ trích nặng nề lẫn nhau liên quan đến vấn đề hạt nhân của Iran. Các chỉ trích này được đưa ra ngay trước thềm chuyến thăm của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến Mỹ vào tuần tới.

Trong động thái mới nhất, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Susan Rice ngày 25/2 đã mạnh mẽ chỉ trích quyết định của Thủ tướng Israel Netanyahu đọc bài diễn văn trước Quốc hội Mỹ trong đó dự kiến chỉ trích quan điểm của Washington về vấn đề hạt nhân Iran. Thậm chí, bà Rice còn cảnh báo, quyết định của Thủ tướng Israel có nguy cơ gây tổn hại cho mối quan hệ đồng minh lâu đời giữa hai nước. 

Ngoại trưởng Mỹ Kerry gặp Thủ tướng Israel Netanyahu (ảnh: UPI)

Phát biểu trên truyền hình Mỹ, bà Rice cho rằng: “Mối quan hệ giữa hai quốc gia Mỹ và Israel luôn luôn là lưỡng đảng. Chúng tôi cảm thấy may mắn là chính trị không xen vào mối quan hệ này. Tuy nhiên, những gì xảy ra trong vài tuần qua xuất phát từ lời mời của Chủ tịch hạ viện Mỹ và ông Netanyahu 2 tuần trước tổng tuyển cử tại Israel vốn đối với cả hai phía nhưng giờ đã bị ảnh hưởng bởi tinh thần đảng phái. Tôi nghĩ điều này không chỉ là đáng tiếc mà còn mang tính hủy hoại quan hệ giữa hai nước”.

Nhà Trắng trước đó đã nhiều lần bày tỏ thái độ tức giận với việc Chủ tịch Hạ viện, một nghị sỹ đảng Cộng hòa đã đưa ra lời mời không thông báo trước cho giới chức hành pháp. Cá nhân Tổng thống Barack Obama cũng phản ứng lại bằng việc tuyên bố sẽ không gặp Thủ tướng Israel trong thời gian ông này thăm Mỹ.

Theo báo giới Israel, quyết định mang đến tác động mạnh nhất mà người Mỹ đưa ra nhằm vào nước này là việc Washington đã ngừng cập nhật tình hình cho đồng minh lâu đời nhất tại Trung Đông của mình về những tiến triển trong các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 25/2 thậm chí còn tuyên bố nói nước này và Iran có một mối quan tâm chung và một kẻ thù chung là nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Iraq và Syria. Đây cũng là lần đầu tiên một quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ có những phát biểu như vậy về quan hệ giữa Mỹ và Iran.

Cùng ngày, Thủ tướng Israel Netanyahu trong một bài phát biểu trước công chúng đã không ngừng chỉ trích thỏa thuận toàn diện về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran: “Có rất nhiều lý do để lo ngại về thỏa thuận hạt nhân hiện đang được thúc đẩy. Các cường quốc trên thế giới đã hành động để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, từ thỏa thuận đang được các bên hoàn thiện dường như cho thấy họ đã từ bỏ cam kết và đang dần chấp nhận Iran trong một vài năm tới có thể phát triển các phương tiện sản xuất hàng loạt vật liệu cho vũ khí hạt nhân”.

Ông Netanyahu cũng tuyên bố bác bỏ khả năng gặp các nghị sĩ Đảng Dân chủ của Thượng viện Mỹ trong chuyến thăm Mỹ sắp tới khi cho rằng một cuộc gặp như vậy sẽ gây ra nhận thức sai lầm về tinh thần đảng phái liên quan đến bài phát biểu của ông tại Quốc hội Mỹ dự kiến vào tuần tới.

Giới quan sát cho rằng, quan hệ giữa Mỹ và Israel vốn đang xấu đi nhanh chóng trong thời gian vừa qua có thể phải đối mặt với các căng thẳng mới sau chuyến thăm của ông Netanyahu lần này.

Chuyến thăm của Thủ tướng Israel đến Washington với mục đích cản trở đàm phán hạt nhân Iran vốn đã không nhận được sự ủng hộ của Mỹ mà còn hứng chịu chỉ trích trong nội bộ Israel khi cáo buộc ông Netanyahu đang cố tình phá hoại mối quan hệ hai nước./.