Thu bảo hiểm y tế học sinh: Chỉ là “bình cũ rượu mới”

Trước những bức xúc của dư luận về việc năm học 2015-2016, tiền đóng bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên cao gấp 1,5 lần so với năm ngoái và đóng 1 lần (15 tháng) ngay đầu năm học mới gây khó khăn cho nhiều gia đình, ngành Giáo dục đã có hướng dẫn để các trường thu theo nhiều đợt.

Thu 2 lần vẫn không giảm gánh nặng

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, năm học 2015-2016 là năm đầu tiên thực hiện Nghị định 105 của Chính phủ và Thông tư 41 của Bộ Tài Chính, Bộ Y tế nên mức đóng bảo hiểm y tế đối với học sinh, sinh viên từ ngày 1/1/2015 là 4,5% mức lương cơ sở. Trong quá trình thực hiện đã có 8 tỉnh, thành phố thu một lần 15 tháng.

Mức thu và cách thức thu bảo hiểm y tế chưa thực sự nhận được đồng thuận của xã hội (Ảnh minh họa)

Bà Nguyễn Thị Minh, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết: “Có thể nói, hiện nay cách thức tổ chức thực hiện ở 8 tỉnh chưa nghiên cứu kỹ nhu cầu của người dân mà thu một lần 15 tháng là hơi cao, cho nên tùy theo nguyện vọng của người dân mà có thể điều chỉnh. Nếu người dân chấp nhận 15 tháng không thu hồi lại tiền đó để chia lại nhiều lần đóng thì thôi, còn nếu phụ huynh nào thấy khó khăn thì ngành Y tế, ngành Bảo hiểm xã hội phối hợp với ngành Giáo dục đáp ứng nguyện vọng của người dân”.

Sau hơn một tuần có văn bản hướng dẫn của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu các địa phương, trường học thực hiện thu bảo hiểm y tế  học sinh, sinh viên tiếp 3 tháng cuối năm 2015; sang năm sau, sẽ thực hiện thu 6 tháng một lần. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc chia thành nhiều đợt thu bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên như vậy cũng không giảm đi gánh nặng tiền phải đóng của mình, bởi tổng số tiền phải mua vẫn không đổi.

Chị Nguyễn Thị Hường, ở quận Hoàng Mai nói: “Tôi thấy việc thu bảo hiểm y tế ra làm 2, 3 đợt cũng không giải quyết được vấn đề gì. Vì số tiền tôi đóng bảo hiểm y tế cho con vẫn như thế. Tôi băn khoăn nhất là vì sao lại tính tiền thu bảo hiểm y tế lên 4,5% của lương cơ bản. Các con đi học đã làm được gì đâu, mọi thứ vẫn phụ thuộc vào bố mẹ?”.

Văn bản hướng dẫn của  Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ rõ việc tổ chức thu bảo hiểm y tế của học sinh, sinh viên theo 2 đợt trong năm và yêu cầu những trường đã thu 1 lần (15 tháng) sẽ phải trả lại cho phụ huynh nếu họ đề nghị. Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều phụ huynh, đến nay rất ít trường thông báo hỏi ý kiến cha mẹ về việc có lấy lại số tiền đóng bảo hiểm y tế theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo hay không?

Chị Lê Thanh Huyền, ở phố Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm Hà Nội có con đang học ở Trường Trung học cơ sở Lê Ngọc Hân cho biết: “Tôi không thấy nhà trường nói gì về vấn đề lấy lại, nhưng nếu mà các phụ huynh cần thì trả lại. Thực tế đã thu rồi tôi nghĩ cũng không nên trả lại nữa, nhưng mà nếu trước khi muốn thu thì phải thông báo trước xem ý kiến của phụ huynh sẽ hợp lý hơn. Bây giờ đã thu rồi thì thôi chẳng nhẽ lại bắt trả lại. Tại vì đầu năm thì đóng rất nhiều thứ tiền”.

Thêm băn khoăn về bảo hiểm tự nguyện

Cùng với việc thu bảo hiểm y tế là khoản bắt buộc, năm nay bảo hiểm tự nguyện cũng đang là khoản thu gây thắc mắc đối với các bậc phụ huynh. Chị Từ Hương Giang, ở quận Hai Bà Trưng có con đang học ở Trường Trung học cơ sở Tây Sơn cho biết, chị đã đóng cho con 100.000 đồng tiền bảo hiểm tự nguyện, nhưng chị không biết đơn vị bán bảo hiểm cho con mình. Bản thân chị cũng không nắm rõ được đóng tiền bảo hiểm thân thể cho đơn vị nào.

Mục đích của bảo hiểm tự nguyện nhằm bù đắp một phần tài chính khi tai nạn, ốm đau xảy ra đối với học sinh, sinh viên và bản chất của bảo hiểm tự nguyện là không bắt buộc phụ huynh học sinh phải mua mà chỉ khuyến khích tham gia. Mức tham gia phổ biến từ 50.000 đến 100.000 đồng/năm/học sinh.

Trên thực tế, đa số các trường đều tự chọn đơn vị kinh doanh bảo hiểm và mua cho học sinh. Vì lợi ích kinh tế được hưởng “hoa hồng” nên một số trường không quan tâm đến quyền lợi của học sinh, đã để xảy ra tình trạng học sinh mua bảo hiểm tự nguyện không được cấp thẻ hoặc giấy chứng nhận. Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, bảo hiểm tự nguyện không phải là khoản thu bắt buộc mà là khoản thu tự nguyện. Từ hai năm nay, Sở không khuyến khích nhà trường thu khoản này.

Ông Nguyễn Hiệp Thống, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết: “Mua bảo hiểm thân thể cho học sinh là quyền của cha mẹ các em. Họ có thể chọn nhà bảo hiểm nào, nhà cung cấp nào, gói bảo hiểm là bao nhiêu, mức thu là bao nhiêu là việc của cha mẹ học sinh. Nhà trường không can thiệp, không ép buộc, không giới thiệu một công ty nào để yêu cầu cha mẹ học sinh phải mua. Đấy không phải là trách nhiệm của các nhà trường”.

Việc cấm thu bảo hiểm thân thể ở các trường học thể hiện sự kiên quyết của ngành giáo dục về các khoản thu “núp bóng ” tự nguyện gây bức xúc cho phụ huynh học sinh. Nhiều ý kiến cho rằng, ngành Giáo dục cần tăng chế tài, xử phạt nặng khi phát hiện những trường học nào vi phạm, có như thế mới hạn chế được tình trạng này./.