Nếu đồng bào Kinh và nhiều dân tộc khác thường thực hiện nghi thức tảo mộ vào dịp Tết Nguyên đán hoặc đúng tiết Thanh Minh, thì đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở vùng núi phía Bắc lại chọn đúng ngày 3 tháng 3 Âm lịch. Đây là nét văn hóa truyền thống đã được truyền qua nhiều thế hệ.

Các thế hệ trong gia đình kính cẩn, thắp hương tưởng nhớ người đã khuất. Đây là dịp để giáo dục cho con cháu nhớ tới ông bà, tổ tiên, nhớ đến truyền thống gia đình.

Từ sáng sớm ngày 3 tháng 3 âm lịch, khắp các triền đồi, chân núi... từng đoàn người mang theo đồ lễ và dụng cụ đi tảo mộ cho những người thân đã khuất. Sau khi thắp nhang, những ngôi mộ sẽ được phát cỏ dại, quét dọn sạch sẽ và trang trí lại những cây nêu treo dải băng bằng giấy màu được cắt tỉa cầu kỳ. Với đồng bào Tày, Nùng vùng cao Bắc Kạn nói riêng và nhiều tỉnh miền núi phía Bắc nói chung, ngày 3/3 Âm lịch có lẽ là ngày quan trọng chỉ sau ngày Tết Nguyên đán, bởi đó là ngày con cháu quây quần, sum họp bên mộ phần những người đã khuất như một cách để tri ân, tưởng nhớ tổ tiên.

Chị Ma Thị Minh Thương, sống tại thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Đây là dịp để con cháu nhớ ông bà, tổ tiên. Con cháu ở khắp mọi miền gặp gỡ nhau, cùng nhau đi chăm sóc phần mộ ông bà, mong ông bà phù hộ con cháu có sức khỏe, đoàn kết, yêu thương nhau”.

Mâm lễ dâng lên người đã khuất tùy thuộc vào điều kiện kinh tế từng gia đình nhưng không thể thiếu các món ăn truyền thống như xôi ngũ sắc, các loại bánh lá gai, bánh trứng kiến...

Sau khi đã phát dọn lại mộ phần người thân cho sạch sẽ, các thành viên trong gia đình sẽ cùng bày mâm lễ đã chuẩn bị sẵn để dâng cúng người đã khuất. Lễ vật thường có đủ rượu, thịt, hoa quả, vàng hương và không thể thiếu món xôi đỏ đen hoặc xôi ngũ sắc cùng các loại bánh dày, bánh dậm, bánh trứng kiến, bánh lá ngải... Không chỉ có đồng bào Tày, Nùng mà nhiều gia đình người Kinh sinh sống ở Bắc Kạn từ nhiều đời cũng chọn ngày 3/3 Âm lịch để làm lễ tảo mộ. 

Anh Trần Hoàng Hải, sống tại phường Sông Cầu, thành phố Bắc Kạn cho rằng, với người Kinh hay người Tày, người Nùng thì đây đều là cách để những người còn sống nhớ tới ông bà, tổ tiên: “Chúng tôi là người Kinh sống tại Bắc Kạn đã lâu năm rồi, mình cũng hòa nhập phong tục trên này. Truyền thống trên này là ngày 3/3 con cháu nhớ đến tổ tiên, ông bà, mình là người lớn hơn cũng dẫn con cháu đến để biết nhớ đến ông bà như thế nào, để đời sau con cháu cũng nhớ đến mình như mình nhớ các cụ”.

Để chuẩn bị cho ngày 3/3 Âm lịch, các gia đình từ thành phố hay nông thôn đều tổ chức gói bánh, đồ xôi... để mâm lễ dâng lên ông bà tổ tiên được ý nghĩa hơn. Đây cũng là nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào Tày, Nùng vùng cao Bắc Kạn vẫn được lưu truyền.

Tục lệ tảo mộ trong tiết Thanh Minh vào đúng ngày 3/3 âm lịch của đồng bào Tày, Nùng từ bao đời nay đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống, cũng là cách răn dạy các thế hệ con cháu bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên, nguồn cội và để những thành viên trong gia đình thêm gắn bó, thương yêu./.

Dòng người tấp nập đi tảo mộ, cửa ngõ Sài Gòn kẹt cứng

Sáng 22/1, người Sài Gòn đổ về nghĩa trang Đa Phước tảo mộ, cùng với người dân đổ về quê ăn Tết khiến QL50, đường Nguyễn Văn Linh và Phạm Hùng bị kẹt cứng.