Bài học “Dân là gốc” từ tham luận đầu tiên tại Đại hội XIII của Đảng

Tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, ông Trần Thanh  Mẫn, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là người đầu tiên có bài tham luận với chủ đề đại đoàn kết dân tộc, trong đó nhắc lại quan điểm nhất quán: Trong mọi hoạt động, hệ thống chính trị phải quán triệt sâu sắc quan điểm dân là gốc, khơi dậy sức sáng tạo, sự ủng hộ của nhân dân, tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, quán triệt phương châm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh".

Một trong những bài học sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII mà Báo cáo chính trị Đại hội XIII đã rút ra, đó là quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm “dân là gốc”; Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới. Không những vậy, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng còn bổ sung thêm một nội hàm đặc biệt đó là “dân thụ hưởng”.

Được lòng dân sẽ có tất cả

Nhìn lại lịch sử mấy nghìn năm của dân tộc Việt Nam là lịch sử đấu tranh để bảo vệ Tổ quốc. Cha ông ta đã kiên cường đối chọi với kẻ thù hung bạo mạnh hơn mình gấp nhiều lần để giữ vững toàn vẹn chủ quyền quốc gia, lãnh thổ và trao truyền lại cho con cháu hôm nay. Cũng bởi hàng nghìn năm phải chống chọi với ngoại xâm đô hộ, cha ông chúng ta đã thấu hiểu chân lí đơn giản rằng: Sức mạnh vĩ đại nhất là lòng dân chứ không phải ở vũ khí tối tân hay ở thành cao, hào sâu. Vì lẽ ấy, trong suốt chiều dài lịch sử - tuy cũng có lúc này, lúc khác – các triều đại đã ban hành và thực thi những chính sách an dân, chăm lo cho hạnh phúc của nhân dân. Trước khi qua đời, khi được vua Trần Anh Tông hỏi về kế sách giữ nước lâu dài, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã tâu với vua: “Xin bệ hạ hãy khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc”.

Hiểu, chia sẻ nỗi khổ sâu sắc với nhân dân của mình, Nguyễn Trãi suốt đời tâm niệm “Ăn lộc đền ơn kẻ cấy cày”, “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Khi được giao soạn nhạc cho triều đình, Nguyễn Trãi đã tâu vua hãy thương yêu nhân dân, chăm lo cho nhân dân để “trong thôn cùng xóm vắng không còn một tiếng hờn giận oán sầu” và ông cho rằng, đó chính là gốc của nhạc. Vua Duy Tân, người đứng đầu muôn dân trăm họ trong cảnh mất nước đã quyết định chỉ nhận 200/500 đồng tiền lương mỗi tháng, còn lại 300 đồng chuyển lại cho các quan để giúp đỡ người nghèo. Thế kỷ thứ XIII, khi quân Mông – Nguyên làm cỏ hầu như khắp các châu lục thì Nhân dân Đại Việt đã 3 lần chiến thắng đội quân hung bạo này. Tổng kết cả 3 lần chiến thắng ấy, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã đúc kết đó là chiến thắng của “Vua tôi đồng lòng, anh em hòa mục, cả nước giúp sức”.

Hồ chí Minh ra đi tìm đường cứu nước, mang trong mình truyền thống yêu nước của dân tộc, tiếp thu, kế thừa, phát triển sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng” cũng như bài học lấy “Dân làm gốc” của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt coi trọng sức mạnh của Nhân dân. Sinh thời, Người khẳng định định: “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân”, “Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân”, “Dân là gốc của một nước, nước lấy dân làm gốc”, “Gốc có vững cây mới bền, xây lầu thắng lợi trên nền Nhân dân”.

Nhân dân, trong tư tưởng của Người không phải chỉ là lực lượng của cách mạng mà đã trở thành đối tượng để ngợi ca, thành đối tượng mà Đảng, Nhà nước phải có trách nhiệm chăm lo mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần. Hồ Chí Minh cho rằng tự do, hạnh phúc là thước đo giá trị của độc lập dân tộc, vì vậy, phải thực hiện làm cho dân có ăn, làm cho dân có mặc, làm cho dân có chỗ ở, làm cho dân có học hành. Và, “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”.

Trong các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc Việt Nam, chính sức mạnh vĩ đại của Nhân dân, chính tinh thần đoàn kết và sự ủng hộ của Nhân dân đã làm nên những chiến thắng vĩ đại ấy. Công cuộc phòng chống dịch bệnh Covid-19 bằng những chủ trương quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân nên Việt Nam đã là một quốc gia chống dịch thành công nhất thế giới…

Mất lòng dân sẽ mất tất cả

Còn nhớ, ngày 27/5/2016, tại Hội nghị Toàn Quốc Công tác Dân vận, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một lần nữa khẳng định bài học Dân là gốc là bài học đã được rút ra từ chiều sâu của lịch sử. Tổng Bí thư cũng không quên nhắc lại “Vận nước thịnh hay suy, mất hay còn là do sức mạnh của dân quyết định; vương triều nào được lòng dân, cố kết được nhân tâm thì làm nên nghiệp lớn; trái lại, vương triều nào ngược lòng dân thì sớm muộn cũng sẽ bị thất bại”.

Nhìn lại lịch sử, nhà Hồ là triều đại phong kiến đã xây dựng được đội quân đông đảo nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam. Thế nhưng, đây cũng là triều đình đã để nước Việt mất về tay quân thù nhanh nhất. Lấy được ngôi từ nhà Trần, nhà Hồ đã để mất lòng dân khi không dựa vào sức mạnh của Nhân dân để chống giặc mà lại ỷ vào thành cao hào sâu. Vì vậy, trong suốt cuộc chiến đấu ngắn ngủi ấy, “Nhà Hồ đánh giặc một mình” (lời Nguyễn Trãi). Dẫu nhà Hồ có thành cao hào sâu, có vũ khí tối tân là súng thần công của Tả tướng quốc Hồ Nguyên Trừng sáng chế thì cũng không thể ngăn được quân thù. Bởi như chính vị Tả tướng quốc ấy đã phát biểu trước ba quân tướng sĩ rằng: “Tôi không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo mà thôi”. Thua trận rồi mới hiểu cái gì là gốc, cái gì là ngọn.

Có lẽ thấu hiểu sâu sắc điều này nên trong một bài viết với tiêu đề “Cứ đem lòng dân mà đo vận nước”, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã viết: “Con đường đi tới quyền lực và đưa đất nước lên tới đỉnh cao hưng thịnh của các triều đại rất khác nhau, nhưng nguyên nhân suy vong thì chẳng khác nhau là mấy. Đó là do tài năng yếu kém và đạo đức suy đồi của những người cầm quyền”.

Đó là bài học nóng hổi cho hôm nay để các tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở cần phát huy dân chủ rộng rãi, thực hiện tốt nguyên tắc “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” gắn với tăng cường kỷ cương, pháp luật. Đặc biệt, để Nhân dân tin Đảng, đi theo Đảng cần phải lựa chọn và xây đựng được đội ngũ cán bộ thật sự tài năng, tâm huyết; phải chống được quan liêu, tham nhũng, lãng phí thì mới góp phần củng cố lòng tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng…

Trước đòi hỏi bức thiết của đất nước hôm nay lại vang lên lời thúc giục khẩn thiết, đó là đội ngũ cán bộ, đảng viên hãy trở về với cái “nôi” mà mình đã sinh ra, đã lớn lên trong sự chở che, đùm bọc ấy: NHÂN DÂN. Hãy trở về với NHÂN DÂN. Xin được mượn lời một vị quan triều Lê mạt rằng: “Nước lấy dân làm gốc, nước bình yên xin hãy để dân yên. Dân lấy nước làm lòng, khi có việc dân sẽ ra gánh vác”. Những nội dung mà Đại hội XIII của Đảng đã và đang bàn nhắc nhở chúng ta về điều ấy.