Quốc hội thảo luận về sửa đổi Điều 23 Luật Nhà ở: Có lo ngại gom đất chờ thời?

Tiếp tục chương trình kỳ họp bất thường lần thứ nhất, sáng 6/1, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.

Một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận là việc sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 75 (sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở).

Luật hiện hành chưa rành mạch

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, vướng mắc cơ bản là quy định chưa thật rành mạch về hình thức sử dụng đất. Đất ở thì sử dụng đầu tư dự án nhà ở thương mại, nhưng đất ở mà có lẫn các loại đất khác, đặc biệt là trường hợp có quyền sử dụng đất khác mà không phải đất ở như đất nông nghiệp, đất kinh doanh dịch vụ.. thì có được làm thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư để làm nhà ở thương mại hay không là cả một vấn đề.

Lưu ý tránh tình trạng “con gà – quả trứng”, ông Hoàng Thanh Tùng đề nghị quy định rõ trình tự để tháo gỡ vướng mắc cho nhà đầu tư: “Ví dụ trong Luật Đầu tư nói rằng, khi xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án nhà ở thương mại mà sử dụng các hình thức đất này thì có bước là thẩm định khả năng đáp ứng điều kiện chuyển đổi sử dụng đất của nhà đầu tư. Vậy thì có thực hiện bước đó không? Nếu thực hiện rồi thì giá trị văn bản thẩm định như thế nào để tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, không đòi hỏi thủ tục khác. Tránh sang cơ quan này hỏi chuyển sử dụng đất đâu, cơ quan kia hỏi phê duyệt chủ trương đầu tư đâu”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng đồng tình với ý kiến cho rằng, cần đánh giá rõ tác động khi sửa quy định để phù hợp các quan điểm: Tháo gỡ khó khăn vướng mắc, không tạo vướng mắc mới; chặt chẽ về quản lý đất đai, tránh trục lợi chính sách; đảm bảo liên thông với luật khác để tránh vướng mắc sau này.

“Ví dụ luật ra đời có dẫn đến tình trạng nhà đầu tư đi thu gom đất chưa phải đất ở, rồi chờ quy hoạch để trao đi đổi lại, bán thu lợi hay không? Cần dự báo trước để có quy định chặt chẽ. Rồi về nghĩa vụ tài chính đất đai phải thực hiện đầy đủ. Quy định hiện tại chưa thực sự sát thực tiễn, dẫn đến việc bồi thường, nộp tiền sử dụng đất chưa sát, người dân kêu thế này thế kia” – ông Hoàng Thanh Tùng nói.

Gỡ vướng nhưng phải ngăn trục lợi chính sách

Nhấn mạnh việc phòng ngừa trục lợi chính sách, lợi ích nhóm, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, của các nhà đầu tư sử dụng đất hợp pháp và người dân, đại biểu Nguyễn Trường Giang (đoàn Đắk Nông) bày tỏ băn khoăn khi điểm c, khoản 1 quy định có quyền sử dụng các loại đất khác không phải là đất ở vì như vậy mở rộng diện giao đất cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư không qua đấu thầu dự án và không qua đấu giá quyền sử dụng đất.

“Về mặt nhà đầu tư và DN là hoàn toàn thuận lợi nhưng rõ ràng ở đây là phải đánh giá được lợi ích giữa cộng đồng, nhà đầu tư có quyền sử dụng đất hợp pháp và người dân như thế nào? Đặc biệt, trong báo cáo đánh giá tác động có nêu, sửa như thế này thì nguồn cung thị trường bất đống sản dồi dào hơn thì đúng rồi vì thủ tục đấu giá, đấu thầu không còn nữa. Nhưng tôi băn khoăn là chính sách tài chính về đất đai” – ông Nguyễn Trường Giang đặt vấn đề và đề nghị làm rõ đã đảm bảo được nguyên tắc hài hoà lợi ích, thống nhất hệ thống pháp luật đã đặt ra hay chưa.

Phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu ra, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, quy định hiện hành đang tạo 2 cách hiểu khác nhau về hình thức sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại.

Cụ thể, luật thể hiện gồm “đất ở hợp pháp và các loại đất khác”. Chính chữ “và” trong câu này đang gây ách tắc đối với hàng trăm dự án ở Hà Nội, TP.HCM và nhiều địa phương khác.

“Vậy “và” hay “hoặc”? Nếu không rõ thì một loạt dự án bị tắc, như hơn 80 dự án ở Hà Nội, 130 dự án ở TPHCM vướng vấn đề này. Gốc rễ ở chỗ là quy định minh bạch hình thức sử dụng đất. Còn để đến được việc anh có quyền sử dụng đất để đầu tư dự án thì phải theo trình tự của luật chuyên ngành là Luật Đất đai. Chúng ta xử lý khéo léo để giải quyết hài hoà lợi ích nhà nước, nhà đầu tư và người dân” – ông Lê Thành Long phân tích./.