Thủ tướng chủ trì họp toàn quốc về đẩy nhanh tiến độ quy hoạch tổng thể quốc gia

Dự họp tại đầu cầu trụ sở Chính phủ còn có các Phó Thủ tướng: Phạm Bình Minh, Lê Minh Khái, Vũ Đức Đam, Lê Văn Thành; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ. Dự họp tại điểm cầu các địa phương có Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch UBND 63 tỉnh, thành phố. 

Quy hoạch là một căn cứ quan trọng trong triển khai phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, từng ngành cũng như toàn quốc gia. Thực tế không có quy hoạch thì rất khó trong thu hút đầu tư, huy động nguồn lực một cách bài bản, hiệu quả cao nhất; không tạo được môi trường thuận lợi cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, không khai thác được tối đa tiềm năng, lợi thế và cơ hội của đất nước.

Thực hiện Luật Quy hoạch, Chính phủ đang xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch không gian biển quốc gia để trình Quốc hội phê duyệt ; các bộ, ngành xây dựng quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và các địa phương xây dựng quy hoạch tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Để đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo xuyên suốt trong thời gian qua. Tháng 8 năm 2021, Chính phủ đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc để bàn các giải pháp đẩy mạnh  triển khai Luật Quy hoạch hiệu quả, thực chất và đúng tiến độ. Sau hội nghị, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 119/NQ-CP ngày 27/9/2021 về các nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, trong đó đề ra mục tiêu hoàn thành việc lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030 theo quy định của pháp luật về quy hoạch trước ngày 31/12/2022.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, sau gần 1 năm kiện toàn Chính phủ mới, đây là lần thứ hai, chúng ta tổ chức họp về thúc đẩy, xem xét các quy hoạch theo Luật Quy hoạch được ban hành. Kể từ cuộc họp trước đến nay, chúng ta đã làm một số việc, tuy nhiên, tiến độ lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch vẫn còn chậm so yêu cầu. Theo báo cáo tổng hợp, đến giờ này mới lập được gần 10% quy hoạch cần phải lập trong hệ thống toàn quốc.

Tiến độ này là rất chậm so yêu cầu, quy định của luật pháp. Thủ tướng yêu cầu, Hội nghị này cần đánh giá thực trạng những việc làm được, chưa làm được, nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan, trên cơ sở đó có định hướng công tác sắp tới để thúc đẩy nhanh hơn, bảo đảm chất lượng.

Thủ tướng chỉ rõ, công tác quy hoạch phải đi trước một bước, sát thực tế, khả thi, phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh của các khu vực, lĩnh vực cần quy hoạch. Chúng ta cũng phải chỉ ra được mâu thuẫn, thách thức, khó khăn để có những giải pháp thúc đẩy phát triển dựa vào quy hoạch.

Thủ tướng đề nghị tập trung đánh giá thực trạng, trao đổi, lấy ý kiến về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tiếp tục rà soát, đánh giá những vướng mắc, những cái chưa được có các nguyên nhân liên quan đến thể chế, quy định hay không để chúng ta tiếp tục điều chỉnh, bổ sung. Vừa qua, Quốc hội, Chính phủ đã có rà soát một bước; những gì vướng mắc thì chúng ta đang tìm cách tháo gỡ.

Thủ tướng yêu cầu phải phân tích, mổ xẻ thực tế đang vướng mắc gì, tại sao công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch lại chậm như thế để trên cơ sở đó, chúng ta tìm ra các giải pháp sát thực tế, khả thi, tiếp tục thúc đẩy công tác này theo đúng tinh thần Luật Quy hoạch đã quy định; phải tiếp tục rà soát lộ trình, bước đi. Phải có quy hoạch mới triển khai đồng bộ, phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hổi nổi trội, lợi thế cạnh tranh của từng ngành, địa phương, chỉ ra mâu thuẫn, khó khăn, thách thức để tháo gỡ.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo về Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đặc biệt nêu rõ, việc tổ chức lập đồng thời các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021-2030 là cơ hội lớn để xác định tầm nhìn, mục tiêu phát triển, sắp xếp, phân bổ không gian phát triển đất nước một cách bài bản, khoa học và đồng bộ nhằm khai thông và tận dụng tối đa các nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên về tiến độ lập các quy hoạch hiện nay tiến độ triển khai còn chậm.

Ông Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết, Quy hoạch quốc gia, ngoài Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được Quốc hội phê duyệt, còn 2 Quy hoạch là Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch không gian biển quốc gia. Để đáp ứng tiến độ trình Quốc hội phê duyệt kỳ hợp tháng 10/2022, thủ tục, các bước phải thực hiện là rất lớn và gấp.

Quy hoạch ngành, đến nay, có 4/38 quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt  và 14/38 quy hoạch ngành quốc gia  đã lập xong, lấy ý kiến, trình thẩm định (trong đó có 03 quy hoạch đã được tổ chức thẩm định xong; 01 quy hoạch  đang trình thẩm định). Còn 20/38 quy hoạch ngành quốc gia, các Bộ đang thực hiện; tuy nhiên, tiến độ, kế hoạch lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch này thường xuyên được điều chỉnh, xin gia hạn.

Với quy hoạch vùng thì quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã được Hội đồng thẩm định quy hoạch thông qua tại phiên họp của Hội đồng thẩm định ngày 25/11/2021 và đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Về quy hoạch của 5 vùng: Trung du và miền núi phía Bắc; Đồng bằng sông Hồng; Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên, đang thực hiện và dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ tháng 12/2022.

Quy hoạch tỉnh, hiện mới có quy hoạch tỉnh Bắc Giang/63 tỉnh được phê duyệt, còn 2 thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh chưa phê duyệt nhiệm vụ nên mục tiêu phê duyệt Quy hoạch 63 tỉnh trong 2022 là thách thức, nhất là đối với cơ quan thẩm định.

Tại cuộc họp các đại biểu Bộ, ngành, địa phương đã thảo luận và thực hiện yêu cầu của Thủ tướng, rà soát khẩn trương, xác định rõ lộ trình, thời gian, tiến độ, kế hoạch cụ thể và cam kết thực hiện tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch để tăng cường tính minh bạch, giám sát, đôn đốc, từ đó tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt các loại quy hoạch trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh việc tổ chức lập đồng thời các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021-2030 là cơ hội lớn để xác định tầm nhìn, mục tiêu phát triển; sắp xếp, phân bổ không gian phát triển đất nước một cách bài bản, khoa học và đồng bộ nhằm khai thông và tận dụng tối đa các nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực, quyết tâm của các Bộ, ngành và địa phương trong việc triển khai lập các quy hoạch, đặc biệt sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 119/NĐ-CP. Tuy nhiên, tiến độ vẫn chưa được như kế hoạch đề ra và chất lượng còn nhiều băn khoăn, chưa được như mong muốn để có những quy hoạch thật tốt, trên cơ sở đó tổ chức thực hiện có hiệu quả.

Nguyên nhân khách quan là do tác động của dịch COVID-19; cơ sở dữ liệu phục vụ công tác quy hoạch còn nhiều yếu kém. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan vẫn là chính, khi nhận thức về công tác quy hoạch của một số bộ, ngành, địa phương chưa đúng tầm; công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số nơi chưa đúng mức; đầu tư cho công tác quy hoạch còn hạn chế, nhất là bố trí nguồn lực con người; việc tổ chức xây dựng, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chưa chủ động, khoa học, hợp lý, mang lại hiệu quả cao; các quy định hiện hành trong luật, nghị định còn vướng mắc.

Số lượng các quy hoạch phải hoàn thành trong năm 2022 rất lớn, để đảm bảo tiến độ việc lập các quy hoạch phải hoàn thành đúng tiến độ Thủ tướng yêu cầu các Bộ, các cấp ủy Đảng, UBND các cấp phải tập trung cho công tác này, phải coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, then chốt trong năm 2022.

Nhấn mạnh hai điểm mấu chốt trong công tác lập quy hoạch là đúng tiến độ và bảo đảm chất lượng, trong đó đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu nâng cao chất lượng quy hoạch, Thủ tướng nêu rõ, trước hết phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác quy hoạch.

Quy hoạch phải đi trước một bước, sát thực tế, khả thi, phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của các lĩnh vực, khu vực, địa phương và tháo gỡ, hóa giải những hạn chế, yếu kém, mâu thuẫn, thách thức, khó khăn. Muốn phát triển tốt thì phải có quy hoạch tốt, vì quy hoạch tốt thì mới có chương trình, dự án tốt, có chương trình, dự án tốt thì mới có nhà đầu tư tốt.

“Khi làm công tác quy hoạch cố gắng tìm ra và chỉ rõ được những tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để phát huy tối đa; không chỉ là những hạn chế, yếu kém, mâu thuẫn, thách thức để có nhiệm vụ, giải pháp phù hợp khắc phục khó khăn, hóa giải thách thức tại cơ quan, đơn vị, địa phương. Tổ chức thực hiện được thì phát huy được hết thế mạnh của mình và giải quyết được những mâu thuẫn, tồn tại, thách thức, yếu kém của cơ quan, đơn vị, địa phương mình. Quy hoạch phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược và phải bám sát diễn biến thực tế” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu phải xác định công tác quy hoạch là một nhiệm vụ chính trị quan trọng của năm 2022; quy hoạch phải bám sát Cương lĩnh của Đảng, Hiến pháp năm 2013, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, văn bản, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của Quốc hội, Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương để cụ thể hóa vào quy hoạch. Cùng với đó, tăng cường sự giám sát, kiểm tra của các cơ quan có thẩm quyền và các cơ quan dân cử trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch.

Thủ tướng lưu ý không cầu toàn, cũng không nóng vội trong công tác quy hoạch, phải có phương pháp luận, cách tiếp cận mới, tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược. Quy hoạch phải có tính chất lâu dài, ổn định nhưng không bất biến, bám sát thực tiễn để điều chỉnh khi cần thiết, đề xuất được cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững.

Quy hoạch cần phát huy cao độ tính độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, tự vươn lên của mỗi lĩnh vực, khu vực, địa phương và của cả quốc gia, kết hợp hài hòa giữa độc lập, tự chủ và đẩy mạnh hội nhập sâu rộng, giữa nội lực và ngoại lực, lấy nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá.

Về tổ chức thực hiện phải lựa chọn những nhà thầu tư vấn tốt cả trong nước và ngoài nước, lắng nghe ý kiến nhiều chiều từ chuyên gia, nhà khoa học… trong phản biện, thẩm định quy hoạch. Kinh nghiệm cũng cho thấy các bộ, ngành, địa phương cần lập các tổ công tác về vấn đề này và các tổ giúp việc tương đối chuyên nghiệp, chuyên trách, đồng thời phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của cấp ủy, chính quyền cơ quan, địa phương.

Thủ tướng lưu ý về công tác thông tin, tuyên truyền, công khai, minh bạch trong quy hoạch; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia hiện đại, thuận lợi cho việc khai thác, sử dụng chung; công tác công bố, quản lý quy hoạch đúng quy định, thực chất, chống hình thức…

Về các kiến nghị, đề xuất tại Hội nghị, Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu, chủ động xử lý theo thẩm quyền và đề xuất, kiến nghị các cấp có thẩm quyền với các vấn đề vượt thẩm quyền, dứt khoát không để ách tắc thủ tục gây ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng quy hoạch.

Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu, cân nhắc thêm một số vấn đề như phân vùng để tìm động lực phát triển mới cho đất nước và các khu vực, như khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long, Nam Trung Bộ, có giải pháp để các vùng khó khăn vươn lên, xóa đói giảm nghèo, tất cả mọi người dân trên mọi miền đất nước được hưởng lợi từ sự phát triển, đồng thời cân đối, hài hòa giữa các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường… trên tinh thần không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Cùng với đó, tính toán, nghiên cứu, xây dựng quy hoạch vùng, ngành, quốc gia trong gắn kết với sự phát triển của khu vực và toàn cầu, lựa chọn vị trí "mắt xích" nào trong chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị để phát huy lợi thế, cơ hội, tiềm năng, nâng cao hiệu quả cạnh tranh toàn cầu của đất nước./.