Thủ tướng: Covid-19 là phép thử để ASEAN khẳng định bản lĩnh

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 hôm nay chính thức khai mạc tại Hà Nội. Đây là hội nghị cấp cao chính thức đầu tiên trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam. Hội nghị lần này diễn ra theo hình thức trực tuyến với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước ASEAN tại các đầu cầu mỗi nước. Theo thông lệ, Hội nghị cấp cao lần đầu của ASEAN trong năm là hội nghị nội bộ của các nhà lãnh đạo ASEAN. Phiên khai mạc được phát thanh và truyền hình trực tiếp. 

Các tiết mục văn nghệ của nước chủ nhà Việt Nam chào mừng Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36

Tại các điểm cầu trực tuyến có lãnh đạo 10 nước ASEAN gồm: Quốc vương Brunei Darusalem Hassanal Bolkiah; Thủ tướng Campuchia Samdec Techo Hunsen, Tổng thống Indonesia Joko Widodo; Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith, Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin, Cố vấn nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi, Tổng thống Philippines Rodrigo duterte, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan Ocha, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long.

Tại phiên khai mạc, các nghệ sĩ, ca sĩ nước chủ nhà Việt Nam trong trang phục truyền thống của các nước ASEAN mở đầu chương trình phiên khai mạc bằng chương trình nghệ thuật đặc sắc và một số tiết mục ca nhạc, điệu múa đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.

Khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 tại Hà Nội

Đoàn kết ASEAN để thực hiện “mục tiêu kép”

Trong bối cảnh đó, Thủ tướng cho rằng, các nước đều cần cao tinh thần đoàn kết, hợp tác trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Vai trò và sứ mệnh của các nước lớn, các tổ chức đa phương và khu vực càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Thủ tướng cho biết, chủ đề “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN 2020 được triển khai trong bối cảnh môi trường khu vực và quốc tế đầy biến động. Trải qua 5 năm hình thành Cộng đồng, ASEAN đang đứng trước những cơ hội và thách thức do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu cũng như tác động của dịch COVID-19. Trong hoàn cảnh này, bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN được thể hiện rõ nét, gắn kết chặt chẽ các thành viên tạo nên sức mạnh tổng hợp để tranh thủ hiệu quả các cơ hội, vững vàng vượt qua thử thách.

"Trong những tháng đầu năm 2020, dịch bệnh COVID-19 đã để lại những hệ lụy nặng nề với phát triển kinh tế và ổn định xã hội của các quốc gia thành viên ASEAN. Chúng ta đau lòng trước mất mát của hàng chục ngàn gia đình có người thân ra đi do dịch bệnh. Chúng ta chia sẻ những thiệt hại, khó khăn của hàng trăm nghìn doanh nghiệp bị đình trệ, hàng triệu lao động mất đi nguồn sống, nhất là trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ. Tuy nhiên, chúng ta quyết không chùn bước!. Cộng đồng ASEAN đã kịp thời hành động, chủ động thích ứng, gắn kết các quốc gia. Hệ thống ứng phó y tế khẩn cấp của ASEAN và hợp tác với các Đối tác đã được kích hoạt ngay từ những ngày đầu có dịch. Các nước ASEAN đã tích cực chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, phối hợp trong kiểm soát, ngăn ngừa dịch bệnh. Toàn thể ASEAN với cam kết chính trị ở mức cao nhất, cách tiếp cận đồng bộ, tổng thể ở cấp quốc gia và khu vực, đã thể hiện bản lĩnh vững vàng của một khối ASEAN đoàn kết và gắn bó, đầy tình tương thân, tương ái"- Thủ tướng nhấn mạnh. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36

Cảm ơn các nước ASEAN, các đối tác của ASEAN đã chung tay phối hợp cùng Việt Nam - Nước Chủ tịch ASEAN - trong nỗ lực chung ứng phó dịch bệnh, nhất là những cam kết mạnh mẽ thể hiện tại Cấp cao đặc biệt ASEAN và ASEAN+3 về Covid-19 tháng 4/2020 vừa qua, Thủ tướng đánh giá, đến nay, quốc gia thành viên ASEAN đã cơ bản kiểm soát tốt tình hình. So với thế giới, đạt tỉ lệ cao về số bệnh nhân khỏi bệnh trên tổng số ca lây nhiễm. Tỉ lệ tử vong ở mức thấp và đang giảm nhanh. Trong những ngày qua, tại nhiều quốc gia ASEAN, không phát hiện thêm ca lây nhiễm mới trong cộng đồng. GDP bình quân ASEAN được dự báo tăng trưởng ở mức thấp trong 2020, nhưng các nền kinh tế ASEAN vẫn giữ được ổn định,

Thủ tướng nhấn mạnh: "Trọng trách nặng nề trên vai Chính phủ các quốc gia thành viên ASEAN và cá nhân các Nhà Lãnh đạo chúng ta trong thời gian nửa năm 2020 còn lại là phải đưa ASEAN vượt qua giai đoạn cam go đầy khó khăn này, minh chứng cho giá trị và sức sống vững bền của một Cộng đồng tự cường và năng động. Tôi trông đợi Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ là dịp để chúng ta một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao của các quốc gia thành viên ASEAN vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới. Một mặt, cần tiếp tục kiểm soát tốt dịch Covid-19, mặt khác, cần sớm khắc phục hậu quả của dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển kinh tế; đồng thời, cần nỗ lực hoàn thành các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020". 

Nêu nội dung tại kỳ hội nghị lần này, Thủ tướng cho biết, các nước sẽ trao đổi về kế hoạch phục hồi tổng thể của ASEAN sau dịch bệnh, sớm đưa vào triển khai các sáng kiến về: lập Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, xây dựng Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, xây dựng Quy trình ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp... Các nước ASEAN sẽ tiến hành rà soát công tác đánh giá giữa kỳ thực hiện các Kế hoạch tổng thể của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, cho ý kiến về xây dựng định hướng phát triển tương lai của ASEAN sau 2025, nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN với việc đánh giá việc triển khai Hiến chương ASEAN. ASEAN cũng sẽ tăng cường khuyến khích sự tham gia, đóng góp tích cực của các ngành, các giới trong xã hội trong tiến trình xây dựng một Cộng đồng hướng về người dân và lấy người dân làm trung tâm.

Các nhà lãnh đạo Việt Nam tham dự phiên khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 36

COVID-19: Phép thử khẳng định bản lĩnh ASEAN

Các nỗ lực tăng cường kết nối, thúc đẩy phát triển đồng đều, bền vững của ASEAN những năm qua sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong năm 2020. Các sáng kiến “Mạng lưới thành phố thông minh ASEAN”, “Kết nối các kết nối” cần được tiếp tục triển khai hiệu quả, sâu rộng. Bên cạnh đó, cần quan tâm thích đáng đến việc gắn kết chặt chẽ các tiểu vùng với kế hoạch phát triển tổng thể của ASEAN, trong đó có tiểu vùng Mê Công, về quản lý, sử dụng bền vững nguồn nước.

"Là Cộng đồng rộng mở, một đối tác vì hòa bình và phát triển bền vững của cộng đồng quốc tế, ASEAN sẽ không ngừng mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với các Đối tác. ASEAN đẩy mạnh quan hệ gắn kết với Liên Hợp Quốc trong năm 2020, khi cả Indonesia và Việt Nam cùng là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ, tích cực đóng góp cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và phát triển của Liên Hợp Quốc. Chúng ta cam kết mạnh mẽ đối với tự do hóa và liên kết kinh tế, phấn đấu sớm hoàn tất Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Trên cơ sở đề cao vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, chúng ta không ngừng cải tiến, hoàn thiện các cơ chế đối thoại, hợp tác xây dựng lòng tin, củng cố cấu trúc khu vực mở, minh bạch, dựa trên luật lệ. Đồng thời, ASEAN tiếp tục thúc đẩy và đề cao các quy tắc, chuẩn mực ứng xử, định hình quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực theo Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển UNCLOS 1982"- Thủ tướng nêu rõ.

Nhấn mạnh, “mẫu số” lợi ích chung gắn kết các quốc gia thành viên ASEAN hơn 5 thập kỷ qua càng được nhân lên trong bối cảnh khó khăn, thử thách, Thủ tướng cho rằng, dịch bệnh COVID-19 là phép thử để ASEAN càng khẳng định bản lĩnh của một Cộng đồng ngày càng trưởng thành. Thủ tướng tin tưởng, qua mỗi cơn phong ba, bó lúa vàng trên logo biểu tượng của ASEAN sẽ ngày càng thêm gắn kết bền chặt, tiếp tục đem lại những hạt gạo đong đầy tình cảm đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình ASEAN. Giống như nhiều lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng cũng bày tỏ trông đợi việc thông qua “Tuyên bố Tầm nhìn của các Nhà Lãnh đạo ASEAN về một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: vượt lên thử thách, thúc đẩy tăng trưởng” và đó sẽ là kim chỉ nam cho ASEAN tự tin trên bước đường tiếp theo. 

Thủ tướng bày tỏ hy vọng Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ là dịp để các nước một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao của các quốc gia thành viên ASEAN vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới. Một mặt, cần tiếp tục kiểm soát tốt dịch Covid-19, mặt khác, cần sớm khắc phục hậu quả của dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển kinh tế; đồng thời, cần nỗ lực hoàn thành các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020.

Tại Hội nghị lần này, Thủ tướng cho biết, các nước sẽ trao đổi về kế hoạch phục hồi tổng thể của ASEAN sau dịch Covid-19, xây dựng Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, xây dựng Quy trình ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp... sớm đưa vào triển khai các sáng kiến về: lập Quỹ ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tin tưởng rằng, qua mỗi cơn phong ba, bó lúa vàng trên logo biểu tượng của ASEAN sẽ ngày càng thêm gắn kết bền chặt, tiếp tục đem lại những hạt gạo đong đấy tình cảm đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình ASEAN. Tại Hội nghị lần này, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc trông đợi việc thông qua “Tuyên bố Tầm nhìn của các Nhà Lãnh đạo ASEAN về một Công đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: vượt lên thử thách, thúc đẩy tăng trưởng" và đó sẽ là kim chỉ nam cho ASEAN tự tin trên bước đường tiếp theo.

Sau lễ khai mạc sẽ diễn ra Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, phiên họp đặc biệt của lãnh đạo ASEAN về nâng cao quyền năng cho phụ nữ trong kỷ nguyên số, cuộc gặp giữa các lãnh đạo ASEAN và Hội đồng Liên nghị viện ASEAN; Đối thoại giữa lãnh đạo ASEAN với thanh niên ASEAN, đối thoại giữa lãnh đạo ASEAN và Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN (ABAC) và họp báo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36.

Thủ tướng nhấn mạnh: "Trong khi cả thế giới đang phải gồng mình chống dịch vẫn xuất hiện những hành động thiếu trách nhiệm, vi phạm luật pháp quốc tế"

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch AIPA 41 phát biểu đại diện cho Việt Nam tại Phiên họp đặc biệt về tăng quyền năng phụ nữ trong thời đại số và cùng Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam tại AIPA dự phiên đối thoại giữa Lãnh đạo ASEAN với AIPA.

Theo kế hoạch, Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ tổ chức trong 1 ngày (ngày 26/6).

Phiên họp đặc biệt về tăng quyền năng cho phụ nữ

Lần đầu tiên trong lịch sử, các Nhà lãnh đạo ASEAN tổ chức Phiên họp đặc biệt về tăng quyền năng cho phụ nữ trong thời đại số tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 diễn ra tại Hà Nội vào ngày 26/6.

Phụ nữ ASEAN đang ngày càng thể hiện được sự gắn kết và vai trò quan trọng đối với các vấn đề trong khu vực. Ảnh: ASEAN

Đây là sáng kiến do Việt Nam đề xuất nhằm khẳng định cam kết của các Nhà lãnh đạo ASEAN trong việc thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vai trò của phụ nữ trong quá trình xây dựng Cộng đồng, phát triển kinh tế-xã hội trong ASEAN. Hoạt động này cũng nhằm kỷ niệm 25 năm thông qua Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh về thúc đẩy các quyền của phụ nữ.

Có thể nói, việc tăng quyền năng cho phụ nữ đã được lãnh đạo các nước ASEAN và cả nước Chủ tịch Việt Nam đặc biệt quân tâm. Gần 2 năm trước, hồi tháng 10/2018, phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng Phụ nữ ASEAN lần thứ ba (AMMW-3) cũng được tổ chức tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Chúng ta không thể trở thành Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường, sáng tạo, phát triển bền vững nếu thiếu sự tham gia quan trọng của phụ nữ và trẻ em gái”.

Trên thực tế, kể từ khi thành lập vào năm 1967, ASEAN đã rất nỗ lực trong việc tăng quyền năng cho phụ nữ. Điều này được thể hiện qua những con số hết sức tích cực: Tỷ lệ phụ nữ tham gia Quốc hội tại nhiều quốc gia ASEAN đã đạt mức trên 20%. Số lượng phụ nữ làm chủ doanh nghiệp đã tăng đáng kể gần đây, nhiều phụ nữ là chủ tịch hội đồng quản trị hay giám đốc điều hành các tập đoàn, doanh nghiệp lớn.

Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực, quyền năng của phụ nữ vẫn chưa được ghi nhận đúng mức, thậm chí phụ nữ còn phải chịu sự bất bình đẳng về thu nhập so với nam giới khi cùng làm một công việc, chênh lệch trung bình thậm chí lên tới 25% ở một số quốc gia.

Bản thân phụ nữ các nước ASEAN cũng đã bắt đầu nhận thức được tầm quan trọng của việc tự nâng cao vai trò, vị thế của mình. Nhóm Phụ nữ ASEAN về hòa bình (AWPR) được thành lập ngày 13/12/2018 tại Phillippines. Thành viên của Nhóm gồm đại diện nữ của các nước ASEAN, là các nhà ngoại giao, quan chức, cựu quan chức chính phủ, nhà đàm phán, chuyên gia nghiên cứu về hòa bình và hòa giải.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra nhanh chóng, việc thúc đẩy bình đẳng giới và tăng quyền cho phụ nữ trong ASEAN sẽ tạo ra nhiều cơ hội để tiếp tục các nỗ lực chung, đóng góp vào việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền trong khu vực.

Thanh niên ASEAN cũng đang thể hiện rất tốt vai trò chủ động, tích cực trong việc gắn kết cộng đồng. Ảnh: ASEAN

Hợp tác thanh niên – động lực gắn kết cộng đồng ASEAN

Là nguồn lực giữ vai trò quan trọng trong hầu hết các lĩnh vực của mỗi quốc gia và khu vực - lực lượng kết nối giữa hiện tại với tương lai, việc thúc đẩy vai trò của thanh niên trong khu vực ASEAN không chỉ góp phần tăng cường tính bền vững trong các chiến lược phát triển mà còn thắt chặt tình đoàn kết, hữu nghị giữa các quốc gia trong khu vực và quốc tế.

Có thể kể đến một số hoạt động tiêu biểu như: Hội nghị Bộ trưởng Thanh niên ASEAN (AMMY) được tổ chức luân phiên hai năm một lần tại các nước ASEAN; Hội nghị quan chức cấp vụ về thanh niên ASEAN (SOMY) được tổ chức hằng năm, thảo luận và thống nhất các sáng kiến và hoạt động hợp tác cụ thể trong ASEAN; Ngày Thanh niên ASEAN (ANDM) - hoạt động thường được lồng ghép vào các sự kiện lớn như Hội nghị Bộ trưởng Thanh niên ASEAN và được nước Chủ tịch Thanh niên ASEAN đương nhiệm chủ trì; được tổ chức nhằm tôn vinh các thanh niên hoặc tổ chức thanh niên có thành tích xuất sắc trong một số lĩnh vực; Lễ tiếp kiến lãnh đạo cấp cao ASEAN.  

Năm 2020, khi Việt Nam đảm nhận cương vị Chủ tịch luân phiên ASEAN, theo chương trình, Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam, Trung ương Đoàn sẽ tổ chức nhiều hoạt động hợp tác thanh niên ASEAN, ASEAN+ tại một số địa phương trên cả nước, như: Lễ tiếp kiến thanh niên ASEAN với Lãnh đạo cấp cao ASEAN (bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN 36), Diễn đàn thanh niên tình nguyện ASEAN mở rộng và Giải thưởng thanh niên tình nguyện ASEAN mở rộng tại Quảng Bình, Diễn đàn Doanh nhân trẻ ASEAN tại Quảng Ninh.

Là thành viên tham gia đóng góp vào trụ cột Văn hóa - Xã hội của Cộng đồng ASEAN tại Việt Nam, Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã đóng góp tích cực vào các nội dung của trụ cột: tham gia Đề án xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện các mục tiêu của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN đến năm 2025, xây dựng Kế hoạch hành động của Trung ương Đoàn - Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam nhằm thực hiện Đề án; cử đại diện lãnh đạo tham gia Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020, đóng góp vào sự chuẩn bị của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng triển khai nhiều chương trình hỗ trợ, hợp tác trong khuôn khổ song phương với một số quốc gia thành viên ASEAN.

Những hoạt động trên cho thấy sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo các nước ASEAN và nước Chủ tịch Việt Nam đối với công tác thanh niên, đặc biệt là việc thúc đẩy hợp tác thanh niên trong ASEAN nhằm tạo cầu nối và động lực quan trọng gắn kết ASEAN trong tương lai. Chính vì thế, vấn đề trên cùng với việc tăng cường quyền năng cho phụ nữ đã trở thành 2 trong nhiều chủ đề hết sức được quan tâm tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36./.