Tùng Dương: "Tôi luôn tự chán chính mình"

Nhắc đến Tùng Dương là nhắc đến một ca sỹ “độc và dị” của nhạc Việt. Mỗi lần anh xuất hiện là một lần khiến khán giả bất ngờ từ trang phục, thần thái đến cách chọn bài. 20 năm đi tìm chỗ đứng ở thị trường âm nhạc Việt Nam, đến nay Tùng Dương đã có vị trí vững chắc với vô số giải thưởng, là ca sỹ được vinh danh nhiều nhất tại Giải Cống hiến với 13 lần, được báo giới ưu ái gọi là "divo" (danh ca), bên cạnh 4 diva nhạc Việt: Thanh Lam – Mỹ Linh – Hồng Nhung – Hà Trần.

Phóng viên VOV có cuộc trao đổi với Tùng Dương khi anh đang tập luyện chuẩn bị cho live concert 20 năm ca hát. Nam ca sỹ đã kể lại những ngày đầu đi hát, những cái duyên trong nghề, lần bị viêm dây thanh quản suýt phải tạm dừng hát và nhiều câu chuyện khác chưa từng kể.

Giường là sân khấu. Lược là chiếc mic đầu tiên

PV: Xin chào ca sỹ Tùng Dương! Xin chúc mừng anh với hành trình 20 năm ca hát, sẽ đánh dấu bằng một live concert diễn ra vào tháng 11/2022 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Đầu tiên có lẽ chúng ta sẽ nhìn lại toàn cảnh sự nghiệp âm nhạc của anh. Trong 20 năm đó có những điểm nhấn đáng chú ý gì?

Tùng Dương: Tùng Dương xin gửi lời chào đến toàn thể quý khán thính giả của VOV! 20 năm ca hát của Dương mình được nhiều hơn mất! Bạn đã hỏi về hành trình thì Dương muốn quay lại kể về điểm khởi đầu! Tuổi thơ của Dương là hình ảnh một cậu bé yêu ca hát đến độ cứ bắt chước các thần tượng của mình. Chiếc giường đã trở thành sân khấu; ri-đô của mẹ là phông sân khấu; và chiếc lược chính là micro đầu tiên! Các bạn hàng xóm và bố mẹ là những khán giả đầu tiên nghe Dương hát.

Sau đó, lớn lên một chút, đến tuổi thiếu niên thì Dương có thổ lộ ước mơ trở thành ca sỹ của mình cho ông cố trẻ là ông Trần Hoàn. Khi Dương hát cho ông nghe xong thì ông bảo: “Ờ, giọng cũng được đấy nhưng thân hình gầy gò thế này ông không chắc cháu có theo được âm nhạc không!?” (hồi đó Dương gầy lắm, một cậu bé rất lèo khoèo). Nhưng rồi ông vẫn dạy Dương hát, vẫn hướng cho thi vào Nhạc viện. Sau đó vào gặp các thầy, như thầy Quang Thọ thì thầy cũng không chê giọng hát đâu mà chỉ bảo: “Thể lực thế này phải bồi dưỡng rất nhiều mới theo được nghệ thuật đấy”. Cả các thầy và ông Trần Hoàn đều bảo Dương, nếu không rèn luyện chăm chỉ thì chắc chắn sẽ thất bại, không theo được nghệ thuật đâu vì nghệ thuật rất chông gai và khắc nghiệt!

Lúc đó, Dương cũng chỉ nghĩ là, mình quyết tâm theo học nhạc và sẽ trở thành ca sỹ chuyên nghiệp, không ai và không điều gì ngăn cản được giấc mơ trở thành một nghệ sỹ nổi tiếng! Khi vào Nhạc viện học Trung cấp 1, Dương học chung với rất nhiều bạn như Thái Thùy Linh, Khánh Linh, Thu Phượng, Lưu Thiên Hương… Các bạn ấy đều được nhận hát ở những tụ điểm ca nhạc của Thủ đô, nhưng riêng mình xin ở đâu cũng đều bị từ chối. Chắc vì hồi đó trông mình cũng chưa được bắt mắt! Sau khi hát thử cho các bầu show nghe thì họ đều nói là “dòng nhạc của em ở đây không phù hợp. Em có biết hát nhạc trẻ hay nhạc Hoa lời Việt không? ”; mình lắc đầu bảo không biết, chỉ hát nhạc của các diva và Bộ Tứ Sông Hồng chẳng hạn như "Không thể và có thể" (Phó Đức Phương), "Cho em một ngày" (Dương Thụ), "Mái đình làng biển" (Nguyễn Cường)… hay một số bài của Trịnh Công Sơn! Thế thì không phù hợp với các tụ điểm nhạc nhẹ Hà Nội lúc đó.

PV: Là một người trẻ, một ca sỹ mới nhưng liên tiếp phải nhận sự từ chối của các tụ điểm và bầu show. Có lẽ anh cũng cảm thấy khá thất vọng và hoài nghi vào bản thân chứ?

Tùng Dương: Có lẽ đó là những thử thách đầu tiên mà ông trời dành cho mình! Đi hát ở đâu cũng bị chê vì ngoại hình gầy gò khiến mình hoài nghi vào khả năng của bản thân. Mình nhận ra rằng, trở thành một ngôi sao cần rất nhiều yếu tố chứ đâu chỉ là giọng hát và khả năng âm nhạc thiên bẩm. Sau này vào học Nhạc viện vài năm mình mới thấy, có rất nhiều người chiều cao khiêm tốn, ngoại hình không phải quá “hotboy” như anh Trọng Tấn, anh Việt Hoàn, anh Tấn Minh… các anh vẫn thành công đó thôi! Mình cũng sẽ có thể được như các anh ấy.

Mình nghĩ có lẽ bản thân sẽ phù hợp hơn ở các cuộc thi, nên bắt đầu thi từ những cuộc thi nhỏ đến lớn: "Giọng hát hay Hà Nội", "Sao Mai điểm hẹn". Dương cũng dần thấu hiểu một điều, thành công 60% là ở năng lực trời cho, 45% là sự rèn luyện, 5% là sự may mắn gặp thời. Nếu năm đó Tùng Dương không thi "Sao Mai Điểm Hẹn" thì chưa chắc đã có một Tùng Dương như bây giờ.

“Trong hành trình âm nhạc, tôi gặp nhiều mối duyên lành”

PV: Đời người đúng là có những mối duyên không ai ngờ đến phải không, thưa anh. Với Tùng Dương, "Sao Mai điểm hẹn" đúng là một mối duyên lành đấy chứ?

Tùng Dương: Đúng vậy! Không chỉ có "Sao Mai điểm hẹn" đâu, cuộc đời tôi còn có những mối duyên lành, những may mắn đến từ những cuộc gặp gỡ rất tình cờ. Chẳng hạn như cuộc gặp với nhạc sỹ Lê Minh Sơn! Lần đó anh Lê Minh Sơn được Ngọc Khuê mời đến dự một đêm nhạc mà Ngọc Khuê là ngôi sao hát chính. Đêm đó Tùng Dương lại là người hát trước, hát mở màn cho Ngọc Khuê. Anh Lê Minh Sơn ngồi dưới nghe Tùng Dương hát “Không thể và có thể”, anh ấy rất bất ngờ! Sau đó, anh Sơn vào trong cánh gà gặp Tùng Dương và nói rằng: “Cậu là ai? Cậu ăn mặc quá xấu, nhưng cậu có giọng hát rất hay! Tuần sau đến gặp tôi, tôi đưa bài cho”.

Một tuần sau, Dương mới dám gọi điện cho Lê Minh Sơn. Anh hẹn đến phòng thu rồi đưa cho bài "Ôi quê tôi", về tự xướng âm rồi vài hôm sau quay lại hát trả bài cho anh nghe! Nghe xong anh bảo: “Cậu hát đến đâu tôi sởn da gà đến đó”. Sau đó anh đã sáng tác rất nhiều ca khúc cho riêng giọng hát của Tùng Dương. Trong âm nhạc cũng như cuộc sống có những mối duyên kì lạ mà đôi khi chúng ta không thể lí giải được tại sao nó lại đến với mình! Tùng Dương chỉ biết cảm ơn số phận cũng như sự nỗ lực của mình cuối cùng đã có cơ hội để đến được với công chúng, từ đó mở ra cả một chặng đường âm nhạc 20 năm của mình.

PV: Trong sự nghiệp âm nhạc của mình, Tùng Dương biến hóa đa dạng với rất nhiều phong cách, thể loại âm nhạc khác nhau. Mỗi lần tìm đến một dòng nhạc mới là cách anh tái tạo cảm hứng để tiếp tục con đường âm nhạc của mình?

Tùng Dương: Có một điều mâu thuẫn trong Tùng Dương là phải biết chán chính mình để làm được những điều hay hơn! Cần phải liều hơn! Đấy là tư chất của một nghệ sỹ luôn muốn vận động, thay đổi, làm mới mình. Dương không thích trung thành với một dòng nhạc. Nói thế không có nghĩa là Dương chê bai hay chỉ trích những ca sỹ trung thành với dòng nhạc của họ. Trong thị trường âm nhạc rộng lớn này, mỗi người sẽ có một lựa chọn phù hơp với bản thân họ. Với Tùng Dương, nếu cứ trung thành với một dòng nhạc từ ngày này qua tháng khác thì Dương sẽ tự chán mình mất! Mà thật ra, nói đến Tùng Dương các bạn sẽ thấy dòng nhạc với Dương không quan trọng nữa. Quan trọng là Dương đã tạo ra được một phong cách khác biệt, dù mình cover một bài nhạc trẻ thì vẫn là phong cách của riêng mình.

Dương khá khắc nghiệt với bản thân mình! Khi nào cảm thấy chán bản thân mình thì lúc đó mình biết phải thay đổi để không bị tụt hậu. Thay đổi là mình phải nghe ngóng theo trend, trend là cập nhật, nếu không theo trend là có thể “rớt đài” đấy, mình sẽ bị cũ so với thời thế. Trong mình sẵn có một sự nhạy cảm để có hát được nhiều dòng nhạc khác nhau! Ví dụ bạn bảo Dương hát R’n’B Dương vẫn có thể luyến láy ra chất R’n’B. Hay nếu hát Jazz thì cũng có thể nhấn nhá theo từng kỹ thuật, phiêu linh theo đúng tinh thần của Jazz. Rock thì Dương đã hát trong "Human". Dân gian đương đại thì đó là sở trường của Dương rồi! Dương may mắn được ông trời cho mình nhạy cảm âm nhạc đủ để phân biệt được sự khác nhau của từng dòng nhạc. Kể cả khi đứng chung sân khấu với Hoàng Thùy Linh với chất nhạc rất riêng của bạn ấy thì Dương vẫn có thể hòa nhịp chung với không gian âm nhạc ấy mà không bị quá xa lạ.   

Suýt phải tạm dừng ca hát

PV: Thưa anh, nhiều người nhìn vào những ngôi sao như anh chỉ thấy hào quang. Anh đạt được nhiều thứ trong âm nhạc, có các bản hit, các giải thưởng, có sự ghi nhận và mến mộ của một lớp công chúng riêng. Thế nhưng trong 20 năm đó, sự mất mát và đánh đổi của anh là gì?

Tùng Dương: Với một tinh thần hoan ca như Tùng Dương thì tôi nghĩ mình chưa có gì đến mức gọi là phải trả giá cả! Tuy nhiên, như bao người khác, tôi cũng từng trải qua những giây phút rất lo lắng trong sự nghiệp của mình. Đó là năm 2017, trong giai đoạn chuẩn bị cho liveshow "Trời và Đất", tôi hoàn toàn bị mất giọng vì chạy show nhiều quá khiến dây thanh quản dầy lên (suýt nữa rơi vào tình trạng xơ dây thanh). Bác sỹ bảo bệnh này phải nghỉ hát một thời gian, mà lúc đó chỉ còn 1 tháng nữa là diễn ra liveshow rồi. Đây là lần tôi trải qua cảm giác hoang mang cực độ! Liveshow thì cận kề mà khi tập cứ hát đến bài thứ 3 thứ 4 là tôi đã cảm thấy khản cổ không hát tiếp được nữa!

Sau đó may mắn tôi gặp được một bác sỹ rất tốt, chữa rất hợp giúp tôi điều trị căn bệnh của mình. Trong một tháng, tôi phải đến gặp bác sỹ nhiều lần, bơm trực tiếp thuốc vào thanh quản và tập tành rất giữ gìn. Vừa tập vừa lo, như có gì đó chèn vào họng, vào dây thanh quản khiến mình không thể hát được nốt cao. Mười mấy năm ca hát chưa bao giờ bị như thế, cũng không bao giờ nghĩ là mình có thể bị bệnh này! Năm đấy là năm bi đát nhất, mất ngủ triền miên. Đời ca hát tôi cũng đã trải qua những lúc bi đát như vậy nhưng may gặp thầy gặp thuốc, cuối cùng cũng đã vượt qua được và thực hiện suôn sẻ 2 đêm diễn liveshow "Trời và Đất". Mà khách mời hôm đó lại còn là 4 diva Thanh Lam – Mỹ Linh – Hồng Nhung – Hà Trần (toàn người hát to và khỏe) (cười)! Cuối cùng Tùng Dương vẫn thực hiện được liveshow đó với chất lượng giọng hát ở mức 80%.

PV: Thế còn với live concert 20 năm sắp tới, anh có thể bật mí một chút về những điều thú vị sẽ chờ đón khán giả trong chương trình đặc biệt này?

Tùng Dương: Các chương trình của tôi bao giờ cũng một nửa là khách mời quen thuộc một nửa là khách mời mới. Năm nay, ngoài việc giữ lại 2 diva – 2 người chị thân thiết là Thanh Lam và Hà Trần, Tùng Dương mời 3 nghệ sỹ trẻ, gọi là trẻ nhưng họ cũng đã nổi tiếng với những cá tính âm nhạc riêng: Uyên Linh, Đào Tố Loan và Hà Lê. Đây cũng là lần đầu tiên chúng tôi đứng chung sân khấu với nhau.

Đào Tố Loan là một giọng opera có thể nói hàng đầu Việt Nam hiện nay! Bạn ấy hát rất khỏe; người nào hát với Loan mà không cẩn thận là sẽ bị lấn át ngay! Hà Lê thì nhạc của bạn ấy đầy chất đương đại, không chỉ phụ thuộc vào nhạc Trịnh Công Sơn mà đã mở rộng ra nhiều thể loại khác nữa. Tiếng hát của Hà Lê cũng rất đặc biệt! Hơn nữa bạn ấy còn xuất thân là một rapper, có chất ngổ ngáo, bụi bặm của đường phố; đồng thời cũng là một nghệ sỹ rất chỉn chu trong việc xây dựng hình tượng trước công chúng. Còn Uyên Linh thì dù còn trẻ nhưng ít nhiều đã có được thành công, có những cuốn album riêng, giọng hát đầy cảm xúc. Dương nghĩ mỗi người sẽ mang lại một màu sắc đặc biệt cho live concert lần này.

Live concert 20 năm ca hát sẽ gồm 26 tiết mục và 30 bài hát (sẽ có một số bài được mash-up với nhau). Dương chỉ biểu diễn một đêm duy nhất ở Trung tâm Hội nghị Quốc gia với 4.000 chỗ. 

PV: Xin cảm ơn ca sỹ Tùng Dương. Chúc concert sắp tới của anh sẽ là một đêm nhạc xứng đáng với hành trình 20 năm của một divo ở thị trường nhạc Việt./.