Covid-19 tác động mạnh đến tín dụng tiêu dùng

Sáng 21/5, tại Hà Nội, Báo Đầu tư tổ chức Tọa đàm về tài chính tiêu dùng năm thứ tư với chủ đề “Tái khởi động nền kinh tế - Cơ hội cho tài chính tiêu dùng”.

Tọa đàm “Tái khởi động nền kinh tế - Cơ hội cho tài chính tiêu dùng”

Cho vay tiêu dùng tại Việt Nam là một lĩnh vực kinh doanh đang có tốc độ phát triển nhanh, đáp ứng tốt nhu cầu tài chính của các cá nhân. Vai trò của tài chính tiêu dùng càng được thể hiện rõ nét qua thời gian qua khi mà nền kinh tế chịu tác động của dịch Covid-19. Những món vay tuy giá trị không lớn nhưng đóng vai trò cung cấp giải pháp tài chính quan trọng cho nhiều cá nhân, nhiều gia đình vượt qua những khó khăn trước mắt.

Theo một số báo cáo gần đây, ngành tài chính tiêu dùng đạt tốc độ tăng trưởng cho vay rất cao, bình quân 29%/năm. Quy mô thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam liên tục tăng mạnh, ước tính từ 646.000 tỷ đồng năm 2016 lên 1 triệu tỷ đồng vào năm 2019.

Tiềm năng tăng trưởng của thị trường vẫn còn rất lớn bởi tỷ lệ cho vay tiêu dùng trên tổng dư nợ ở Việt Nam mới đạt khoảng 11,4%. Đây là con số còn khá thấp so với bình quân ở các nước phát triển đạt 40-50%.

Phân tích về thị trường tài chính tiêu dùng hiện nay, ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng phụ trách Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, kỳ vọng thu nhập tăng thì tín dụng tăng và ngược lại. Do đó, đại dịch Covid-19 đã tác động mạnh lên lĩnh vực tín dụng tiêu dùng và nhiều ngành khác. 

Theo ông Tú Anh, tín dụng tiêu dùng khác với tín dụng doanh nghiệp bởi khả năng phát tán rủi ro thấp. Tuy nhiên, do đại dịch Covid-19 là rủi ro hệ thống chứ không phải cục bộ, dẫn tới khả năng phát tán rủi ro của tín dụng tiêu dùng bị vô hiệu.

Ông Nguyễn Tú Anh - Vụ trưởng phụ trách Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương

Phân tích một số yếu tố vĩ mô như dự trữ ngoại hối cao, kỳ vọng lạm phát thấp, lãi suất trái phiếu Chính phủ đang thấp, cán cân thặng dư…, ông Tú Anh cho rằng, nền móng kinh tế vĩ mô của Việt Nam khá vững chắc.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 dự báo còn tác động tiêu cực đến kinh tế thế giới, chủ trương của nhà nước là khai thác thị trường nội địa, lấy thị trường nội địa làm động lực tăng trưởng, dựa vào tiêu dùng trong nước, cầu nội địa thì cần cơ chế kết hợp được Chính phủ, nhà sản xuất, người cung cấp tín dụng.

Do đó, ông Tú Anh khuyến nghị cần duy trì, đưa nền kinh tế đi qua khủng hoảng, làm sao để các tổ chức tín dụng đừng rơi vào tình trạng nợ xấu quá cao, mất cân đối. 

Ông Phạm Xuân Hòe, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước đánh giá, bối cảnh hiện nay là thời điểm cần “thắp sáng” để kích cầu nội địa. Ước tính, cho vay tiêu dùng không chính thức chiếm khoảng 15-20% tổng dư nợ nền kinh tế (1,16-1,55 triệu tỷ đồng). Cho vay tiêu dùng qua ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng đạt khoảng 1 triệu tỷ đồng cuối năm 2019, bằng 11,4% tổng dư nợ, ngoài ra các kênh khác chưa có thống kê chính thức.

Theo thông lệ, dư nợ cho vay tiêu dùng chính thức vào khoảng 40% tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế, do đó dư địa sẽ còn khá lớn khoảng 1,5- 2 triệu tỷ đồng, chưa kể hằng năm tổng dư nợ cho vay nền kinh tế tăng thêm khoảng 14% thì cho vay tiêu dùng cũng sẽ tăng theo.

Đưa ra 7 nhóm giải pháp để kích cầu tài chính tiêu dùng, ông Hòe cho rằng, cần khẩn trương chi hỗ trợ 62.000 tỷ đồng cứu trợ người mất việc, nghèo khó duy trì cuộc sống; giải ngân gói 16.000 tỷ đồng lãi suất 0% đối với doanh nghiệp để trả lương.

Thứ hai là kích cầu tạo việc làm có thu nhập từ gói đầu tư công 700.000 tỷ đồng; Thứ ba là cho vay tiêu dùng với món nhỏ, lãi suất hợp lý, thời gian trả nợ cần kéo dài hơn so trước kia; Thứ tư là giáo dục tài chính cá nhân cho người lao động; Thứ năm là công bố điểm tín dụng cá nhân cho bản thân họ; tích hợp các yếu tố tính điểm chuẩn để gia tăng trách nhiệm người vay không vay bằng mọi giá. Thứ sáu, cần chấn chỉnh hoạt động cho vay cầm đồ. Cuối cùng, cần xử lý tội cho vay nặng lãi. bắt buộc gỡ các App cho vay bất hợp pháp, truy tìm xử lý loại “công ty ma” này./.