Nghi vấn doanh nghiệp “núp bóng” thăm dò để khai thác vàng thu lợi

Từ năm 2011, Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép thăm dò vàng gốc tại khu vực đồi A Pey B, thuộc xã Hồng Thủy, huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sau 5 năm cày nát khu rừng, doanh nghiệp tiếp tục xin gia hạn thời gian thăm dò lần thứ 3.

Chính quyền và người dân địa phương nghi ngờ doanh nghiệp lợi dụng giấy phép thăm dò để khai thác vàng trái phép. Nhiều người dân ở huyện A Lưới có đơn tố cáo có thế lực “ngầm” đứng ra bao che cho doanh nghiệp “núp bóng” thăm dò trữ lượng để khai thác vàng.

Thôn 4 và 5 xã Hồng Thủy, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế nằm dưới con suối Le Leng hay còn gọi là Khe Bùn. Phía đầu nguồn suối là đồi A Pey B, nơi Công ty Cổ phần Khoáng sản Đông Trường Sơn tiến hành thăm dò vàng gốc. Từ 5 năm nay, khi doanh nghiệp này cho người vào đào núi, múc đất “thăm dò” trữ lượng vàng, cuộc sống người dân tại đây bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chị Hồ Thị Lin, ở xã Hồng Thủy, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên - Huế phàn nàn, mỗi lần mưa xuống, dòng nước đục ngầu kéo theo bùn đất tràn lấp ruộng lúa. Người dân xuống suối tắm giặt dễ mắc các bệnh ngoài da.

“Doanh nghiệp khai thác vàng làm ảnh hưởng cuộc sống người dân. Mỗi lần mưa lớn, đất làm vàng trôi xuống ruộng lúa, khi bà con đi làm đồng bị ngứa ngáy, loét hết da. Trước chưa làm vàng lúa còn màu mỡ, nay lúa biến thành màu vàng cháy”, chị Lin cho hay.

Sau hơn 2 giờ lội bộ, vượt qua mấy đồi núi, chúng tôi mới đến được "khu vực cấm" tại đồi A Pey B thuộc bãi vàng của Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn. Tại đây, cả một vùng đồi bị đào xới tan hoang, nham nhở, máy móc thiết bị cơ giới ngổn ngang như một công trường khai thác. Nhiều quả núi bị đào khoét thành hố sâu hoắm như những cái bẫy chết người. Chỉ cần một cơn mưa rừng bất ngờ ập xuống, đất đá từ trên núi cao sụt trượt là có thể vùi lấp bất cứ ai qua lại.

Ông Hồ Văn Siêng, Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Thủy, huyện A Lưới bất bình khi thời gian thăm dò của Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn kéo dài. Công ty này cũng chưa giúp đỡ gì cho bà con địa phương mà chỉ gây nhiều hậu quả nặng nề.

“Công ty rào chắn khu vực mỏ, người dân không vào được, ngay cả cán bộ xã vào kiểm tra cũng bị gây khó dễ. Nếu chỉ là thăm dò thì chỉ có mũi khoan, nhưng đây là khai thác ồ ạt. Nếu tình trạng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống người dân”, ông Siêng cho biết.

Thượng tá Nguyễn Văn Nga, Đồn trưởng Đồn Biên phòng 627 Bộ đội Biên phòng tỉnh Thừa Thiên Huế đóng ở xã Hồng Vân cho biết, thấy doanh nghiệp thăm dò quá lâu, người dân địa phương cũng lén lút vào khai thác trộm. Vì vậy, nguy cơ mất an toàn lao động, an ninh trật tự tại khu vực mỏ rất lớn.

“Đã từng xảy ra sập hầm vàng tại đây, rất may không thiệt hại về người. Đề nghị các cơ quan chức năng xem xét, nếu doanh nghiệp đủ điều kiện mới cấp giấy phép cho công ty khai thác, nếu không đủ điều kiện cần nghiêm cấm không được hoạt động gây mất an ninh trật tự”, ông Nga cho biết thêm.

Đại diện Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn đã đưa ra một loạt giấy tờ, văn bản xác nhận hoạt động thăm dò, khoáng sản của doanh nghiệp. Theo đó, từ tháng 5/2011, công ty được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép thăm dò vàng gốc với diện tích hơn 181 ha tại mỏ A Pey B, xã Hồng Thủy, huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Đến ngày 22/8/2013, Công ty tiếp tục được Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép gia hạn thời gian thăm dò đến hết ngày 10/11/2015. Diện tích thăm dò cắt giảm còn 120 ha. Đến tháng 9/2015, khi giấy phép thăm dò lần 2 sắp hết hạn, Công ty lại có Đơn đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục gia hạn lần thứ 3. Đến nay, dù giấy phép đã hết hạn gần 10 tháng và đang chờ Bộ Tài nguyên Môi trường trả lời nhưng công ty vẫn tiếp tục hoạt động.

Ông Lưu Xuân Doanh, Đại diện Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn cho rằng, theo Luật Khoáng sản, trong thời gian chờ gia hạn giấy phép, Công ty vẫn được phép hoạt động thăm dò.

Giải thích vì sao đã 5 năm, qua 2 lần gia hạn giấy phép vẫn chưa xin phép khai thác mà tiếp tục xin thăm dò? Ông Lưu Xuân Doanh lại vin vào lý do chưa tìm được công nghệ phù hợp.

“Trong giấy phép có hạng mục tìm kiếm công nghệ và thử công nghệ. Trong quá trình đó công ty đã mời một số đơn vị tư vấn, một số chuyên gia nước ngoài đem công nghệ về thử tại khu vực mỏ nhưng không thành công. Mới đây, công ty mua của Trung Quốc dây chuyền công nghệ nhưng thất bại nên đến thời điểm này công ty vẫn chưa tìm ra công nghệ.

Câu hỏi đặt ra là, có hay không việc Công ty CP Khoáng sản Đông Trường Sơn lợi dụng giấy phép thăm dò để khai thác vàng trục lợi, gây thất thu thuế tại mỏ vàng A Pey B, xã Hồng Thủy, huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế? Và liệu cơ quan chức năng cùng chính quyền các cấp ở tỉnh Thừa Thiên - Huế có kiểm soát được hoạt động của công ty này?./.