Tăng minh bạch thị trường chứng khoán, trái phiếu để đón dòng vốn đầu tư

Tại Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ 4 diễn ra ở TP.HCM, do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức đã ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp cho nền kinh tế Việt Nam phát huy nội lực, tự chủ, nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập trong tình hình mới. Trong đó, phát triển thị trường vốn và thị trường bất động sản được nhiều đại biểu qua tâm.  

Chứng khoán và trái phiếu là kênh huy động vốn quan trọng. Trong giai đoạn 2016-2021, thị trường vốn đã có bước phát triển nhanh, theo đúng định hướng của Đảng, Nhà nước, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế. Đến cuối Quý 1 năm 2022, quy mô thị trường vốn đạt gấp 3,5 lần quy mô năm 2015. Trong đó, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP, quy mô thị trường trái phiếu đạt 40,7% GDP.

Từ đầu tháng 4/2022, thị trường có nhiều đợt điều chỉnh, trong đó nhóm cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản có sự điều chỉnh nhiều nhất. Việc phát hành trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản tăng trưởng nhanh về quy mô nhưng cũng phát sinh nhiều rủi ro, bất cập.

TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Thương hiệu và Cạnh tranh cho rằng, thời gian qua thị trường này có nhiều "lùm xùm”, điều này ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Cơ quan chức năng cần xây dựng nền tảng lâu dài để phát triển thị trường trái phiếu lành mạnh và bền vững. Đồng thời, sửa Nghị định 153 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo hướng minh bạch thông tin.

"“Vụ lùm xùm” thời gian qua liên quan rất nhiều đến phát hành trái phiếu riêng lẻ, chiếm tỷ trọng rất lớn, tốc độ tăng trưởng nhanh, quy mô không nhỏ. Để tạo niềm tin cho vận hành thì phải xử lý thích hợp các trường hợp vi phạm pháp luật, tránh gây đột ngột không cần thiết, đồng thời tăng cường truyền thông về thị trường thông tin minh bạch, đầy đủ, kịp thời,  rõ ràng" - TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh.

Theo nhiều chuyên gia kinh tế và nhà đầu tư, để phát triển thị trường vốn an toàn, bền vững, hướng tới chuẩn mực quốc tế, Việt Nam cần có giải pháp phát triển thị trường trái phiếu minh bạch và bền vững, đồng thời nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam cần có giải pháp khơi thông dòng vốn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam.

Ông Don Lam – Chủ tịch Hội đồng quản trị Vina Capital kỳ vọng, nếu mở rộng, thời gian tới thị trường chứng khoán tăng ít nhất 10 tỷ USD. Hiện nay, thị trường Việt Nam rất hấp dẫn và nhiều nhà đầu tư quan tâm. Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi sẽ thu hút nhiều nguồn vốn.

Tuy nhiên để nâng hạng cần 5 điều kiện, trong đó tính thanh khoản rất quan trọng, muốn vậy thì cần thêm sản phẩm mới. Tiếp theo là khả năng thanh toán mình cần phải tốt hơn. Tiếp theo nữa là quản trị và quản lý và thông tin minh bạch, hai điều này đi chung với nhau. Hiện tại một số công ty Việt Nam không đầy đủ các thông tin  nên nhà đầu tư nước ngoài không có niềm tin. Cuối cùng là việc tăng giới hạn sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Năm điều này cộng vô mới lên được thị trường cận biên.

Thời gian qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp “nhiều lúc vàng thau lẫn lộn” nên cơ quan chức năng rất muốn tăng tính minh bạch thị trường này. Để tăng tính minh bạch cho thị trường, Nghị định 163 của Chính phủ về phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu ngoài công bố thông tin cho nhà đầu tư còn phải thông tin cho Sở Giao dịch chứng khoán và cơ quan quản lý Nhà nước.

Sở giao dịch chứng khoán phải có trung tâm thông tin về trái phiếu doanh nghiệp, qua đó nhà đầu tư có thể khai thác rất nhiều thông tin về trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, thời gian qua vẫn có nhiều trường trường hợp vi phạm.

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Vụ phó Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính cho biết, trước thực trạng này, trong khi chờ sửa Luật Chứng khoán, Bộ Tài chính đang dự thảo trình Chính phủ sửa đổi một số 1 điều về phát hành trái phiếu doanh nghiệp để tăng cường tính minh bạch và đảm bảo an toàn cho thị trường tài chính.

Theo ông Dương: "Về giải pháp thì ngoài việc sửa đổi của pháp luật, chúng ta cần quy định cho rõ hơn phạm vi trách nhiệm của các đơn vị, tổ chức tham gia, từ doanh nghiệp phát hành, nhà đầu tư, tổ chức cung cấp dịch vụ  trên thị trường, quy định rõ trách nhiệm công bố thông tin của họ như thế nào để sau này có vi phạm gì xảy ra sẽ  quy kết trách nhiệm cho rõ".

Minh bạch thị trường chứng khoán, trái phiếu là cơ sở để lấy lại niềm tin với nhà đầu tư. Và khi đó, Việt Nam sẽ tiếp tục là nơi hấp dẫn nhà đầu tư trong và ngoài nước, là kênh thu hút vốn tốt cho nền kinh tế./.