Xoài Úc rớt giá, tiêu thụ chậm nhà nông để rụng đầy gốc

Huyện Cam Lâm, vùng trồng xoài Úc lớn nhất tỉnh Khánh Hòa đang vào mùa thu hoạch rộ nhưng giá xoài đang bị rớt thê thảm, chỉ còn 3.000 đồng/kg. Thu hoạch xoài không đủ chi trả nhân công nên nhiều hộ dân đành để xoài tự rụng đầy gốc.

Từ tháng 4 đến tháng 6 là cao điểm mùa thu hoạch xoài ở huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Những năm trước, xoài được mùa được giá, thương lái đến tận vườn mua, tiêu thụ nhanh chóng. Nhưng hiện nay, nhiều chủ vườn phải chạy đôn chạy đáo kiếm người mua. Xoài Úc liên tục rớt giá, từ 30.000 – 50.000 đồng những năm trước, nay chỉ còn 3.000 đồng/kg. Bán 1 tấn xoài người trồng chỉ thu về được 3 triệu đồng. Nếu trừ vốn đầu tư, chi phí nhân công thu hoạch, xe trung chuyển... người trồng thua lỗ nặng.

Ông Nguyễn Ngọc Long, ở xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa cho biết, gia đình ông đã 20 năm trồng xoài nhưng chưa khi nào gặp khó khăn như hiện nay. “Xoài năm nay năng suất cũng thấp và thương lái ít hỏi mua nên giá bán khó tăng. Mọi năm được thường cho thu nhập mỗi vụ 100 triệu đồng, năm nay mất mùa nên gia đình tính thu hoạch hết bán được đồng nào hay đồng đó”, ông Long bày tỏ.

Hơn 10 năm trước, người dân huyện Cam Lâm trồng các loại xoài truyền thống, năng suất, chất lượng không cao. Từ năm 2010 trở lại đây, người dân ồ ạt trồng giống xoài mới được nhập từ Úc. Đây là giống xoài trái to, tròn, thơm, ngon khi chín có màu cam đỏ bắt mắt. Trước đây, ngoài tiêu thụ nội địa, đa phần xoài Úc được xuất sang thị trường Trung Quốc. Năm nay, sản lượng xoài Úc đạt khá, mỗi cây đạt từ 500-700 trái, tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên sức mua chậm.

Bà Nguyễn Thị Thúy, thương lái ở thị trấn Cam Đức, huyện Cam Lâm cho biết, mỗi ngày các vựa chỉ thu mua cầm chừng chưa đến 1 tấn và chỉ mua những trái to, đẹp. “Tiêu thụ xoài gặp khó nên giá xoài giảm thấp, người dân thua lỗ. Thị trường Trung Quốc năm nay chỉ lấy xoài ngon, có màu đỏ đẹp. Đầu nhập khẩu thu mua bấp bênh nên nhiều khi thương lái cũng bị lỗ”, bà Thúy cho hay.

Cam Lâm là thủ phủ xoài của vùng Nam Trung bộ, với diện tích lên đến 6.000 ha chủ yếu trồng 3 giống xoài Cát Hòa Lộc, Úc và Canh nông. Đây cũng là 3 nông sản mang chứng nhận nhãn hiệu "Xoài Cam Lâm". Mấy năm gần đây, diện tích xoài Úc tại Cam Lâm đã tăng đột biến, từ chỗ vài trăm ha nay đã lên đến hơn 3.500 ha đang cho thu hoạch. Diện tích lớn, sản lượng cao nhưng việc tiêu thụ chủ yếu bán trái thô, giá trị thấp, chủ yếu phục vụ khách du lịch tại Nha Trang hoặc thị trường Trung Quốc nên rất bấp bênh.

Ông Đoàn Ngọc Phước, Chủ tịch UBND xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm cho biết, trên địa bàn chưa có nhà máy chế biến hay kho lạnh có quy mô để bảo quản xoài. “Công hái xoài cao nhưng giá bán thấp không đủ trả tiền công hái nên bà con nông dân để xoài rớt nhiều đầy gốc. Xoài đang rất khó khăn về đầu ra. UBND xã cũng muốn, đề nghị các cấp quan tâm hỗ trợ đầu ra cho xoài. Có nhà máy chế biến xoài trên địa bàn hoặc kho đông lạnh lưu trữ để đầu ra ổn định”, ông Phước kiến nghị.

Tỉnh Khánh Hòa có 8.500 ha trồng xoài, trong đó, diện tích xoài Úc chiếm 80%, chủ yếu tại các huyện, thành phố phía Nam. Hiện, tỉnh này đang tồn đọng khoảng 20.000 tấn xoài, chiếm 1/2 sản lượng. Trước mắt, để tháo gỡ khó khăn, các ngành, địa phương của tỉnh Khánh Hòa kết nối với hệ thống siêu thị tạo chuỗi liên kết, tiêu thụ ổn định trong nước. Về lâu dài, tỉnh sẽ đầu tư xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, hướng đến xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường mới. Đồng thời, trên cơ sở các chính sách hỗ trợ, tỉnh này kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến.

Ông Lê Bá Ninh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa cho biết, 8.500 ha xoài sẽ đáp ứng đủ cho sản lượng cho 1 nhà máy chế biến. Vùng nguyên liệu lại ở ven Quốc lộ 1A, có cảng Cam Ranh cũng rất gần, đồng thời có đường sắt đi lại cũng thuận tiện góp phần giảm chi phí Logistics. Hy vọng khi các doanh nghiệp đầu tư vào đây cũng sẽ thuận lợi trong việc xuất khẩu xoài tươi, chế biến sâu những sản phẩm đóng hộp”, ông Ninh mong muốn./.