Xem xét đầu tư thêm 729km tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông

Sáng 10/12, tại phiên họp thứ 6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Tổng mức đầu tư khoảng 146.990 tỷ đồng

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, trên hành lang vận tải Bắc – Nam, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo quy hoạch dài 2.063km, đã đưa vào khai thác 478km, đang đầu tư 829km, còn lại 756km chưa đầu tư. Nghị quyết của Quốc hội đã đề ra mục tiêu “đến năm 2025, cơ bản hoàn thành tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông”.

Giai đoạn 2021-2025 đầu tư 729km trên các Bãi Vọt – Cam Lộ, Quảng Ngãi – Nha Trang và Cần Thơ – Cà Mau, chia thành 12 dự án thành phần có thể vận hành khai thác độc lập.

“Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu đầu tư dự án theo phương thức PPP. Tuy nhiên, từ thực tiễn triển khai các dự án trong thời gian qua, đặc biệt là quá trình triển khai các dự án thành phần cao tốc giai đoạn 2017-2020 cho thấy việc đầu tư dự án theo phương thức PPP rất khó bảo đảm thành công” – tờ trình nêu rõ và cho biết Chính phủ kiến nghị triển khai dự án theo hình thức đầu tư công, sau khi hoàn hành sẽ nhượng quyền thu phí để thu hồi vốn Nhà nước.

Sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ khoảng 146.990 tỷ đồng. Trong đó giai đoạn 2021-2025 bố trí khoảng 119.666 tỷ đồng (81,4%); giai đoạn 2026-2030 dành khoảng 27.324 tỷ đồng.

Về tiến độ và thời gian thực hiện, Chính phủ cho biết khởi công năm 2023, áp dụng công nghệ mới, giải pháp kỹ thuật tiên tiến để đáp sứng yêu cầu cơ bản hoàn thành năm 2025.

Cho rằng việc Chính phủ đề xuất đầu tư theo hình thức đầu tư công để bảo đảm tiến độ cho Dự án là có cơ sở, tuy nhiên, thẩm tra sơ bộ, Thường trực Ủy ban Kinh tế lưu ý, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 29/2021/QH15 về Kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025, trong đó đã phân bổ vốn cho rất nhiều các dự án giao thông đường bộ sẽ được đầu tư theo phương thức PPP, trong đó có Dự án.

“Đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hữu hiệu để huy động nguồn vốn ngoài nhà nước cho các dự án giao thông PPP đã được Quốc hội phân bổ vốn theo kế hoạch. Đồng thời, cần khẩn trương rà soát, xử lý dứt điểm những tồn tại, hạn chế của các dự án giao thông BOT thời gian qua” – cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.

Không được để chậm như giai đoạn trước

Thảo luận về dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhận định, đây là công trình quan trọng để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, cần xem xét thêm về dự kiến 2 năm (2022-2023) đền bù giải phóng mặt bằng là khó khả thi khi dự án đường bộ trải dài, trong khi dự án mới chỉ trong giai đoạn tiền khả thi.

“Tôi cho rằng bồi thường giải phóng mặt bằng thì tách cho địa phương làm các dự án riêng lẻ còn việc thực hiện các dự án xây lắp thì nên để Bộ Giao thông Vận tải thực hiện”, ông Nguyễn Phú Cường nêu quan điểm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng trong quá trình triển khai các bước tiếp theo Chính phủ cần tổng kết kinh nghiệm giai đoạn trước và có các giải pháp chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có chế tài gắn trách nhiệm đối với các cấp địa phương để bảo đảm được tiến độ giải phóng mặt bằng cho dự án.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cần làm rõ dự án đường bộ cao tốc này sẽ giải quyết những hạn chế ở các tuyến quốc lộ song hành như thế nào; bảo đảm sự hợp lý, khoa học, đồng bộ đối với các hướng, tuyến của dự án và sự kết nối đồng bộ với các tuyến đường bộ, đường cao tốc khác.

Cho ý kiến về dự án, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận định, thực tiễn triển khai dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã mất rất nhiều thời gian. Việc thay đổi phương thức đấu thầu, thay đổi phương thức đầu tư khiến dự án giai đoạn 2017 - 2020 kéo dài thêm 3-4 năm. Do đó, “không được để dự án giai đoạn này giống như giai đoạn trước”.

Ông Vương Đình Huệ cũng đề nghị, do kỳ họp không thường kỳ sắp tới có thời gian ngắn, Bộ Giao thông Vận tải cần tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận tổ, thảo luận hội trường ngay để báo cáo Quốc hội.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 tại kỳ họp bất thường của Quốc hội diễn ra sắp tới.