Bà Trần Tố Nga nhận danh hiệu "Công dân danh dự" thành phố Villejuif

Cuộc chiến trường kì của người phụ nữ trung kiên

Sau gần 10 năm tranh đấu cùng các luật sư người Pháp, bà Trần Tố Nga đã khởi kiện vào tháng 1/2021, 19 công ty hóa chất Mỹ đã rải chất độc da cam lên lãnh thổ Việt Nam, Lào và Campuchia trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, khiến cuộc chiến được đánh giá là cuộc diệt chủng môi trường đầu tiên và là cuộc chiến tranh hóa học lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Cuộc chiến để lại hậu quả đau thương cho các thế hệ hậu sinh với ước tính 5 triệu người ở Việt Nam mắc các dị tật từ chất độc này khi chiến tranh đã kết thúc cách đây gần 50 năm.

Theo lời William Bourdon, một trong ba luật sư người Pháp (Bertrand Repolt, Amélie Lefebvre), đây là “một phiên tòa chính trị, lịch sử và độc nhất”.

“Chỉ có bà Trần Tố Nga mới hội tụ đủ các điều kiện pháp lý (nạn nhân trực tiếp, mang quốc tịch Pháp và đang sinh sống tại Pháp) để thay mặt hàng triệu nạn nhân đứng đơn kiện cá công ty hùng mạnh về tài chính”, luật sư Bourdon cho biết.

Tuy nhiên, ngày 10/5/2021, Tòa án Evry (Pháp) đã tuyên bố không đủ thẩm quyền xét xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga đối với các công ty hóa chất Mỹ sản xuất chất màu da cam mà quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Tòa án Evry đã kết luận rằng các công ty hóa chất Mỹ đã hành động theo yêu cầu và vì lợi ích của chính phủ Mỹ. Việc sản xuất chất diệt cỏ sử dụng ở Việt Nam được tòa án coi là “nằm trong khuôn khổ những hoạt động quân sự, mà về bản chất, là những hoạt động của chính phủ”.

Vì vậy, tòa án Pháp phán quyết rằng các công ty hóa chất Mỹ có cơ sở để được hưởng quyền miễn trừ tố tụng, dẫn đến miễn trừ trách nhiệm. Không chần chừ, bà Nga và các luật sư tiến hành các thủ tục kháng cáo lên Tòa thượng thẩm.

Bà Nga và luật sư Bourdon khẳng định: “Chúng tôi vẫn tiến lên vì cuộc chiến này nhân danh công lý, sự thực và vì những nạn nhân bất hạnh của chất màu da cam. Và hành trình mới này đang tiếp diễn với sự ủng hộ của nhiều tổ chức, hội đoàn của Pháp và quốc tế, bởi các quan chức và các nhân vật chính trị tại Pháp”.

Villejuif, thành phố “vành đai đỏ”

Nhiều vị thị trưởng Pháp đã lên tiếng ủng hộ bà Trần Tố Nga từ nhiều năm nay. Villejuif là một trong những thành phố ủng hộ bà Nga ngay từ những ngày đầu khởi kiện bằng những buổi hội thảo, tranh luận, giới thiệu sách của bà.

Đây là một thành phố lớn ven ô phía Nam Paris với gần 60.000 dân. Danh hiệu “vành đai đỏ” được đặt cho thành phố này bởi cùng với một vài thành phố khác nằm ôm lấy Paris, nhiều đời thị trưởng là đảng viên Đảng Cộng sản Pháp.

Villejuif mang màu cờ đỏ từ năm 1925 với vị thị trưởng Cộng sản đầu tiên là Pierre Garzon, Thị trưởng đương chức cũng là đảng viên Đảng Cộng sản Pháp. Từ một thế kỷ qua, thành phố luôn thể hiện tinh thần tranh đấu vì sự tiến bộ của xã hội và bình đẳng cho toàn dân thông qua các chính sách và các hoạt động.

Villejuif dành một chính sách tưởng niệm hay ghi công những cá nhân đã tranh đấu cho tự do, cho nhân loại thông qua việc trao tặng danh hiệu "Công dân danh dự". Bà Trần Tố Nga đã trở thành Công dân danh dự thứ tư của thành phố này. Trước bà là các Công dân danh dự Nelson Mandela (từ 1985), Mumia Abu Jamal (từ 1999) và Aurélie Châtelain (từ 2015).

Cuộc đấu tranh của bà Trần Tố Nga vì công lý, vì tương lai và những tác động hiện thực và hữu hiệu của bà đến giới trẻ và công luận Pháp khiến thành phố Villejuif nhận thấy sự nghiệp của bà đáng là một tấm gương noi theo. Cuộc đấu tranh bền bỉ của bà vẫn mang tính thời sự nóng bỏng vì chừng nào các cuộc chiến tranh vẫn diễn ra, chừng đó con người tiếp tục phải trả giá, không trên phương diện tài chính, chính trị thì cũng trên phương diện sức khỏe, y tế, nhân sinh, cộng đồng./.