“Tín dụng đen” và những hệ lụy ở vùng cao Điện Biên

Những năm gần đây, lợi dụng sự thiếu hiểu biết và hoàn cảnh khó khăn của đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao Điện Biên, một số đối tượng đã thực hiện các hoạt động phạm tội liên quan đến “tín dụng đen” như cho vay nặng lãi, siết nợ, đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản… Việc làm này đã khiến nhiều hộ dân rơi vào hoàn cảnh mất nhà do không đủ khả năng hoàn trả; đồng thời, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.

Mường Luân - một trong những xã phát triển nhất nhì của huyện vùng cao Điện Biên Đông với trung tâm xã sầm uất, nhịp sống dần đô thị hóa, mang dáng dấp của một thị tứ tương lai. Thế nhưng ít ai biết rằng tại đây nhiều năm nay vẫn có một màn tối mang tên “tín dụng đen” phủ trùm lên nhiều ngôi nhà, đặc biệt là các hộ nghèo, khiến đời sống của bà con khốn đốn.

Anh Lò Văn Công, Trưởng bản Na Hát, xã Mường Luân, huyện Điện Biên Đông cho biết: người dân xã nhà, cũng như ở các xã lân cận như Luân Giói, Chiềng Sơ, Tìa Dình, Háng Lìa… hầu như ai cũng biết Trì “cá” - người chuyên thực hiện các hoạt động cho vay nặng lãi. Dù các chính sách tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo vẫn được triển khai tốt, song tại bản Na Hát nhiều năm qua vẫn có một số hộ dân vay vốn bên ngoài để trang trải cuộc sống.

Với số tiền vay từ vài triệu đến vài trăm triệu đồng, lãi suất "cắt cổ" từ 50 - 70%, nhiều hộ nghèo không có khả năng chi trả đã bị siết nợ là những thứ có giá trị của gia đình, thậm chí nhà ở, hoặc đất...

Theo chia sẻ của anh Công, cần đi đổi xe mới, đi mua trâu bò thêm, bà con không nghĩ đến lãi suất rất cao. Tình trạng này đã diễn ra từ năm 2017, 2018 và có người mất nhà, mất xe,....Vay càng ngắn hạn thì lãi suất càng cao. Đến hẹn thì đối tượng cho vay đến nhà đòi nợ và thường tạo cho người vay áp lực rất lớn.

Theo Công an tỉnh Điện Biên, Trì “cá” tên thật là Nguyễn Thế Trì, sinh năm 1974, trú tại bản Mường Luân 1, xã Mường Luân, huyện Điện Biên Đông. Đây là đối tượng có điều kiện về kinh tế, không đăng ký kinh doanh, nhưng tự đứng ra cho một số người dân trên địa bàn Mường Luân và các xã lân cận vay tiền với lãi suất cao, từ 104 – 189%/năm. Nhiều trường hợp thế chấp sổ đỏ để vay tiền của Trì, sau do lãi suất cao, không đủ khả năng trả nợ đã phải chuyển nhượng sổ đỏ cho đối tượng này.

Ông Lò Văn Mai, Chủ tịch UBND xã Mường Luân cho biết: mặc dù chính quyền xã đã nhiều lần tuyên truyền đến bà con không nên vay tiền của Trì và các đối tượng cho vay bên ngoài, song nhiều hộ dân vẫn vướng vào vòng xoáy vay – trả.

Ông Mai chia sẻ, xã đã nắm được trường hợp này và đã tuyên truyền đến bà con không được vay tiền của đối tượng này vì không kiểm soát được nguồn vốn, và lãi suất không cụ thể. Chính quyền xã cũng đã tuyên truyền đến bà con, vận động bà con xin ý kiến của cấp trên để vay tiền theo ngân hàng chính sách để phát triển kinh tế xã hội.

Sau một thời gian nắm bắt thông tin, Công an tỉnh Điện Biên đã xác lập chuyên án để đấu tranh, triệt phá hoạt động “tín dụng đen” của Nguyễn Thế Trì. Ngày 17/12/2020, Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh Điện Biên đã chủ trì, phối hợp với Công an huyện Điện Biên Đông phá thành công chuyên án này. Bắt giữ và khám xét nơi ở của Trì, lực lượng Công an đã thu giữ nhiều đồ vật, tài liệu có liên quan đến hoạt động phạm tội của đối tượng. Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Điện Biên sau đó cũng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Thế Trì về hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Điện Biên cho biết: những năm gần đây, các loại hình kinh doanh, đặc biệt là kinh doanh dịch vụ tài chính trên địa bàn tỉnh Điện Biên không ngừng gia tăng. Nhiều đối tượng đã lợi dụng loại hình kinh doanh này để thực hiện các hoạt động phạm tội liên quan đến “tín dụng đen” như cho vay nặng lãi, siết nợ, đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản…Từ năm 2019 đến tháng 3/2021, Công an tỉnh Điện Biên đã phát hiện, bắt giữ 8 vụ,13 đối tượng về các hành vi liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” trên địa bàn.

"Nạn nhân của “tín dụng đen” chủ yếu là thanh thiếu niên không có việc làm hoặc việc làm không ổn định, tham gia cờ bạc, cá độ, lô đề, nghiện ma túy,…do không có tiền phải đi vay “nóng” để tiêu xài với lãi suất cao. Bên cạnh đó, nhiều người dân có hoàn cảnh khó khăn, không có tài sản thế chấp, phần nhiều là người dân tộc thiểu số, do thiếu hiểu biết nên bị các đối tượng chèn ép, thu lãi cao gấp nhiều lần so với quy định. Đa số các nạn nhân bị đe dọa, sợ bị trả thù không dám tố giác, một số không hợp tác với cơ quan chức năng dẫn đến công tác điều tra, xử lý tội phạm này chưa cao, tội phạm ẩn còn nhiều.

Cũng theo Thượng tá Nguyễn Ngọc Thắng, qua các biện pháp nghiệp vụ, Công an tỉnh Điện Biên đã phát hiện một số nhóm đối tượng từ các tỉnh Hưng Yên, Hải Phòng, Hà Nội... cố tìm cách liên hệ, móc nối với các đối tượng trên địa bàn tỉnh Điện Biên để thực hiện các hoạt động cho vay lãi nặng, đòi nợ thuê...

Vì vậy, người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác, không tham gia vào hoạt động cho vay nặng lãi để tránh tiền mất, tật mang; đồng thời, tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện, đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm này, đảm bảo an ninh trật tự và an toàn xã hội tại địa phương./.