Sức mạnh sát thủ của hạm đội tàu ngầm Liên Xô trong Thế chiến 2

Hạm đội tàu ngầm hiện đại của Nga là một trong những hạm đội tàu ngầm mạnh nhất thế giới - điều này đã được phô diễn phần nào trong chiến dịch tiến công IS ở Syria vào năm 2015. Tuy nhiên, thành công đó có được là nhờ hàng thập kỷ lao động cật lực bắt đầu từ cách đây rất lâu, trong tiến trình Thế chiến thứ 2.

Số lượng lớn

Vào đêm trước Thế chiến 2, hạm đội tàu ngầm của Liên Xô có quy mô lớn nhất thế giới. Về mặt số lượng, hạm đội này lớn gấp đôi hạm đội của Mỹ và gấp 4 lớn hạm đội tàu ngầm của Kriegsmarine (hải quân Đức Quốc xã). Tuy vậy, hải quân Liên Xô có không ít thách thức.

Tàu ngầm M-98 của Liên Xô (ảnh tư liệu).

Do vị trí địa lý của mình mà Liên Xô không thể giành ưu thế trên các đại dương. Liên Xô chỉ có 2 lối ra đại dương mở. Đã vậy 2 lối ra này – Cực Bắc và vùng Viễn Đông lại không có điều kiện để thiết lập các cơ sở hạ tầng đầy đủ cho hải quân.

Những gì còn lại thì chỉ là những vùng biển đóng: Biển Đen và Biển Baltic. Người ta cho rằng sau khi Thế chiến 2 bắt đầu, hải quân Xô viết chỉ có thể tấn công hệ thống liên lạc của địch nằm gần 2 khu vực này. Đã thế các tàu ngầm Liên Xô không cạnh trạnh nổi với các tàu ngầm của Đức trong khi quan điểm của Anh Quốc (nước có hạm đội lớn nhất thế giới khi ấy) trong chiến tranh lại không rõ ràng.

Do đó quyết định của Liên Xô đẩy mạnh phát triển hạm đội tàu ngầm là rất hợp logic: Chi phí sản xuất tương đối thấp có thể giúp tạo ra một lực lượng hùng mạnh, đóng vai trò quan trọng vào các trận hải chiến.

So găng một mất một còn với tàu ngầm Đức

Một sử gia người Nga đương đại cho rằng về khía cạnh đánh đắm tàu ngầm phát xít Đức thì hải quân Xô viết đã vượt qua các đồng minh phương Tây. Trong cuốn sách năm 2004 nhan đề Asy Podvodnoi Voiny (“Các Ace của Chiến tranh ngầm dưới nước”), tác giả Gennady Drozhzhin viết rằng trong tất cả 9 tàu ngầm phát xít Đức bị đắm khi tác chiến, có 4 chiếc là do tàu ngầm Liên Xô tiêu diệt. Và đấy là các cuộc đấu thứ thiệt theo đúng nghĩa – giữa thủy thủ tàu ngầm đôi bên. Chiến trường là vùng biển lạnh giá ở biển Baltic và biển Barents.

Tàu mặt nước và tàu ngầm của hạm đội Hắc Hải năm 1942. Ảnh: RIA.

Trong cuộc chiến dưới nước này, hải quân Liên Xô giành chiến thắng sát sao – họ tiêu diệt được 4 tàu ngầm của địch còn bản thân thì mất 3 chiếc.

Ngay sau ngày Đức xâm lược Liên Xô, một chiếc tàu ngầm U-144 của Đức với lớp giáp mạnh hơn hẳn đã đánh đắm một chiếc tàu ngầm M-98 của Liên Xô. Nhưng chính chiếc tàu U-144 này gặp phải số phận tương tự vào một tháng rưỡi sau đó. Ở ngoài khơi vùng biển Estonia, một chiếc tàu ngầm Liên Xô lớp Schuka bắn hai quả ngư lôi và xóa sổ chiếc tàu này.

Hai năm sau lại diễn ra một trận “so gươm” nữa, lần này chiến thắng cũng thuộc về Liên Xô: Ba quả ngư lôi Xô viết đánh trúng một tàu ngầm U-639 của Đức đang rải thủy lôi trên bề mặt biển Barents.

Hiệu quả bất ngờ

Mặc dù tàu ngầm Liên Xô rất nhanh và hiệu quả trong các trận hải chiến thời Thế chiến 2, loạt tàu ngầm Malyutka vẫn không thực sự được coi là một vũ khí hiệu quả. Dẫu tàu này gọn và có thể vận chuyển trên xe lửa, Malyutka vẫn không phải là loại tàu tạo thoải mái cho thủy thủ đoàn cho dù các thủy thủ có thể thích ứng được với điều kiện của tàu. Và quan trọng nhất là các tàu này không an toàn. Tàu không đủ mạnh để lặn xuống độ sâu cần thiết khi tham chiến và một cơn bão mạnh có thể xé con tàu làm đôi.

Tàu ngầm Shchuka trong Thế chiến 2. Ảnh: RIA.

Thế nhưng điều ngạc nhiên là, tàu Malyutka lại trở thành tàu ngầm Liên Xô hiệu quả nhất trong Thế chiến 2. Chúng đã lập công phá hủy hơn 60 tàu chở hàng và 8 chiến hạm của đối phương. Công tác huấn luyện thủy thủ đoàn trên tàu này đã bù lại những yếu kém về kỹ thuật, cho phép tàu có thể đạt được các kết quả ấn tượng.

Tàu ngầm Srednyaya của Liên Xô là một cải tiến thời đó. Tàu không phát huy hết năng lực chiến đấu trong các bãi cạn đầy thủy lôi ở biển Baltic nhưng những gì nó làm được là rất đáng kể.

Điều nghịch lý, nguyên mẫu của các tàu ngầm Srednyaya lại tương đương với tàu Đức, nhưng Liên Xô đã thay đổi đáng kể dự án ban đầu, và điều chỉnh tàu này cho phù hợp với các thiết bị và lớp giáp của Liên Xô.

Kết quả của điều chỉnh trên là sự ra đời một tàu ngầm phổ thông với sự thật khó tin: Một chiếc tàu loại này bị tấn công hàng trăm lần bằng bom chìm nhưng chưa một lần bị hư hại./.