Tiêm kích Ấn Độ Tejas – lựa chọn hấp dẫn cho nhiều nước châu Á

Chương trình Máy bay chiến đấu hạng nhẹ (LCA) được Chính phủ Ấn Độ khởi động vào năm 1984 khi nước này thành lập Cơ quan Phát triển Hàng không (ADA). LCA Tejas, do HAL (Hindustan Aeronautics Limited) của Ấn Độ phát triển. Năm 2003, chương trình Máy bay chiến đấu hạng nhẹ được Thủ tướng lúc bấy giờ Atal Bihari Vajpayee đặt tên là 'Tejas' (có nghĩa là 'sự rạng rỡ' trong tiếng Phạn).

Đây là loại máy bay chiến đấu siêu thanh thứ hai do HAL phát triển (chiếc đầu tiên là HAL HF-24 Marut). Sự ra đời của Tejas đánh dấu thành công nổi bật trong nỗ lực chế tạo máy bay chiến đấu của Ấn Độ, bắt đầu từ những năm 1950.

Ý tưởng đằng sau chương trình LCA là mở rộng và phát triển năng lực hàng không vũ trụ nội địa của Ấn Độ. Trong thời kỳ những năm 1970, máy bay MiG 21 là trụ cột của Không quân Ấn Độ và mục tiêu chính của chương trình LCA là thay thế những chiếc MiG đã cũ.

Tejas là loại nhỏ nhất và nhẹ nhất trong các loại máy bay chiến đấu siêu thanh đương đại có độ linh hoạt trên không rất cao và giúp nó rất hiệu quả trong các cuộc không chiến, có thể tiến hành các nhiệm vụ trên biển xa, kể cả tấn công các căn cứ hải quân và không quân ven bờ của đối phương.

Tejas có cấu hình cánh tam giác với một bộ ổn định dọc duy nhất. Rìa đầu cánh có độ quét 50 độ, mép dẫn đầu của cánh ngoài có độ quét 62,5 độ và mép sau có độ quét về phía trước 4 độ.

Tejas được tích hợp các công nghệ như ổn định tĩnh, hệ thống điều khiển bay fly-by-wire, radar đa chế độ, radar điều khiển hỏa lực Hybrid MMR, hệ thống điện tử hàng không tích hợp và cấu trúc vật liệu composite; tốc độ bay tối đa Mach 1,6-1,8, bán kính chiến đấu 500km, trần bay 15.000m; có thể mang 3,5 tấn vũ khí - 8 giá treo cho phép mang theo nhiều loại vũ khí không đối không, không đối đất, dẫn đường chính xác và vũ khí dự phòng, từ các loại tên lửa dẫn hướng bằng laser có tầm xa 500km cho đến tên lửa R-73 tầm ngắn, và pháo 23mm.

Tải trọng tối đa của Tejas đạt 4.000 kg, hoạt động như một máy bay một phi công, một động cơ với trọng lượng cất cánh tối đa 13.300 kg.

Máy bay tiêm khích hạng nhẹ LCA Tejas sử dụng hệ thống dù hãm làm thiết bị hãm tốc để giảm sự lăn bánh theo đà của máy bay đang hạ cánh. Hệ thống phanh dù là một thiết bị hiệu quả được sử dụng để làm chậm và rút ngắn thời gian chạy trên đường lăn của máy bay đang hạ cánh, hay của một máy bay đang hủy bỏ việc cất cánh. Khối lượng dù trang bị cho LCA Tejas là 10kg; tốc độ mở dù bình thường: 285km/h; tốc độ mở dù khẩn cấp: 340km/h.

Tejas Mk 1A là phiên bản cải tiến từ chiếc LCA Mk 1. Theo truyền thông Ấn Độ, phiên bản Tejas Mk-1A có tổng cộng 43 cải tiến, nâng cấp vượt trội hoàn toàn so với phiên bản đầu tiên. Một trong số đó là hệ thống radar quét mảng điện tử chủ động (AESA, có khả năng theo dõi 16 mục tiêu cùng lúc ở các chế độ không đối không, không đối đất và không đối biển), khả năng tiếp liệu trên không được cải biến, có thêm khả năng tấn công bằng tên lửa ngoài tầm nhìn (BVR) và tác chiến điện tử (EW), gây nhiễu đối phương. 

Các tên lửa ngoài tầm nhìn như tên lửa Derby đã được tích hợp trên chiếc Tejas phiên bản mới. Tên lửa BVR do bản địa phát triển (ASTRA Mk-1) sẽ được tích hợp trên Mk-1A, mang lại lợi thế cho Tejas so với các đối thủ cùng phân khúc. Với sự ra đời của thiết bị gây nhiễu tự bảo vệ (SPJ) và radar AESA, khả năng sống sót của Mk-1A càng được nâng cao.

Ấn Độ cũng đã giới thiệu phiên bản Tejas Mk 2 được trang bị động cơ phản lực F414 (thay cho động cơ General Electric F404 trên phiên bản tiêu chuẩn). Đây là động cơ đã được trang bị trên dòng máy bay chiến đấu đa nhiệm F/A-18E/F Super Hornet của Hải quân Mỹ. Nhờ động cơ phản lực mạnh mẽ hơn, Tejas Mark II có trần bay hoạt động cao hơn và trọng tải cất cánh lớn hơn khoảng 25%.

Điểm mạnh khác của Tejas Mk 2 là hệ thống radar hàng không AESA Uttam được Ấn Độ tự phát triển có tầm giám sát và khả năng theo dõi cùng lúc nhiều mục tiêu. Kết hợp với đó là hệ thống điện tử hàng không trên khoang hiện đại với các màn hình hiển thị đa chức năng, cũng như tích hợp các loại vũ khí hàng không hiện đại…

Theo đánh giá của các chuyên gia quân sự, Tejas có thiết kế đơn giản, giá rẻ. Do đó, nó rất hấp dẫn đối với các quốc gia có mức chi tiêu quốc phòng vừa phải ở châu Á. Mặc dù hiện tại HAL chưa được bán cho các nước khác nhưng Singapore, Ai Cập, Sri Lanka, UAE, Turkmenistan và Malaysia đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua loại máy bay này.