Đàm phán 3 bên ở Moscow - Dấu hiệu tích cực phá băng quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria

Không chỉ nhắm mục tiêu tìm giải pháp giải quyết các thách thức chung của khu vực, cuộc gặp còn là tín hiệu rõ ràng cho thấy nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria sau hơn một thập kỷ đóng băng.

Cuộc khủng hoảng Syria, vấn đề người tị nạn và những nỗ lực chung chống lại tất cả các nhóm cực đoan tại Syria là những chủ đề chính được thảo luận trong cuộc họp. Trong đó, Bộ trưởng Quốc phòng 3 nước tập trung vào cam kết tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia trong khu vực, nỗ lực đảm bảo an ninh tại mỗi nước, hướng tới vô hiệu hóa các tổ chức khủng bố, cũng như ngăn chặn tiếp diễn làn sóng người di cư từ Syria sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Các bên tham gia đàm phán đều đưa ra phát biểu mang tính xây dựng và nhấn mạnh rằng họ quan tâm đến việc tiếp tục đối thoại trong tương lai vì mục tiêu ổn định Syria nói riêng và khu vực nói chung. Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar nhấn mạnh: “Chúng tôi nhất trí tiếp tục các cuộc họp 3 bên trong tương lai. Chúng tôi hy vọng hòa bình và ổn định sẽ đến với khu vực này càng sớm càng tốt. Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực thực hiện các nhiệm vụ của mình, như chúng tôi đã làm cho đến nay."

Đây là lần đầu tiên một cuộc gặp ba bên giữa Nga - Thổ Nhĩ Kỳ và Syria được tổ chức kể từ năm 2011- thời điểm xung đột bùng phát tại Syria. Đáng chú ý, giới quan sát còn gọi đây là “cuộc gặp lịch sử” kể từ khi Thổ Nhĩ Kỳ và Syria cắt đứt quan hệ ngoại giao. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã duy trì quan điểm phản đối chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, ủng hộ phe đối lập Syria và mở cửa biên giới để hàng chục nghìn người tị nạn Syria tràn sang châu Âu. Quan hệ 2 bên càng rạn nứt khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành một loạt các cuộc tấn công xuyên biên giới nhằm vào lực lượng người Kurd và tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria kể từ năm 2016. Mới nhất, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan còn cảnh báo có thể tiến hành chiến dịch quân sự trên bộ tại Syria.

Dẫu vậy, sau hơn 1 thập kỷ rạn nứt, gần đây đã xuất hiện những tín hiệu tan băng trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, đặc biệt khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hồi giữa tháng này đã đề xuất với người đồng cấp Nga Vladimir Putin thành lập một cơ chế ba bên với Nga và Syria để thúc đẩy hoạt động ngoại giao giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria: “Chúng tôi đã yêu cầu sự hỗ trợ từ Tổng thống Nga Vladimir Putin để đưa ra các quyết định chung và có thể cùng nhau hành động để thực hiện các bước đi tại miền bắc Syria”.

Để thúc đẩy nỗ lực hòa giải giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria thông qua con đường ngoại giao, 3 bên đã nhất trí tổ chức các cuộc gặp, từ cấp Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Ngoại giao và tiến tới là các cuộc gặp thượng đỉnh giữa nguyên thủ 3 nước. Dù hiện tại đã nhen nhóm những dấu hiệu tích cực góp phần phá băng quan hệ, song để khép lại những bất đồng bấy lâu nay, khôi phục hoàn toàn quan hệ thì có lẽ vẫn cần thêm rất nhiều nỗ lực trên bàn đàm phán, quan trọng hơn là thiện chí và tinh thần thỏa hiệp của mỗi bên./.