Đối thoại Shangri-la 18: Diễn đàn xây dựng lòng tin và hợp tác

Hàng loạt các bài phát biểu chính sách đã được đưa ra nhằm đảm bảo một khu vực thịnh vượng và an ninh, trong đó có bài phát biểu “Giải quyết tranh chấp trong không khí hòa bình, với tinh thần đối tác, vì trách nhiệm cộng đồng” của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch.  

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long phát biểu khai mạc diễn đàn. Ảnh: Straits Times

Bài khai mạc của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long lần này là một bức tranh rõ nét nhất về khu vực với các cơ hội và thách thức phải đối mặt. Trong đó đặc biệt phải kể đến căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc ảnh hưởng lớn đến môi trường quốc tế trong nhiều năm tới.

Theo Thủ tướng Lý Hiển Long, Trung Quốc và Mỹ đang có những bước đi làm gia tăng căng thẳng, đặc biệt là vấn đề thương mại. Nếu hai bên không hạ nhiệt những căng thẳng, khi đó bất đồng sẽ không được giải quyết và hậu quả sẽ lớn hơn, không chỉ là vấn đề GDP mà là cả quan hệ song phương.

Thủ tướng Singapore cũng chỉ rõ vấn đề đang còn tồn tại giữa hai nước: “Vấn đề cơ bản giữa Mỹ và Trung Quốc đó là sự thiếu lòng tin chiến lược lẫn nhau. Hai bên thiếu thỏa hiệp và tìm kiếm các giải pháp hòa bình. Tuy nhiên nếu tiếp tục đi theo con đường này sẽ là sai lầm cho cả hai bên. Sẽ khó có khả năng Mỹ- Trung không có bất đồng nhưng nếu không kiểm soát đối đầu xảy ra thì hậu quả sẽ rất lớn”.

Và đúng như nhận định của Thủ tướng nước chủ nhà, chiếm sóng các phiên thảo luận trong hai ngày đối thoại là các bài phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc với những lời chỉ trích nhằm vào nhau. 

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Shanahan chỉ trích Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-la 18. Ảnh: AP

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Shanahan chỉ trích Trung Quốc đã có hành vi  không tuân thủ các quy định của luật pháp quốc tế trên các khu vực biển tranh chấp. Trong đó có việc ngăn chặn nguồn sinh kế của ngư dân khi cấm họ tiếp cận vùng biển mà họ và tổ tiên của họ đã đánh bắt qua nhiều thế hệ, thiết lập các vùng cấm bay trên các vùng biển. Điều này là không phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế.

Trong khi đó Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa cũng chỉ trích Mỹ đã có  một loạt các hành động và bình luận tiêu cực đối với các vấn đề liên quan đến Đài Loan, vi phạm nguyên tắc một Trung Quốc, gây nguy hiểm cho chủ quyền và an ninh của Trung Quốc và hòa bình, ổn định khu vực. Bất chấp căng thẳng như vậy, nhưng rõ ràng hai bên đều phải thừa nhận, ngăn ngừa xung đột không chỉ có lợi cho hai nước mà còn cho cả khu vực và thế giới.

Ông Ngụy Phượng Hòa nói: “Chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì liên lạc và phát triển mối quan hệ quân sự mang tính xây dựng. Về mặt quản lý rủi ro và ngăn ngừa xung đột, hai bên nhận ra rằng xung đột quân sự hoặc thậm chí là một cuộc chiến giữa hai nước sẽ đem đến thảm họa cho cả hai quốc gia và thế giới”.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đáp trả những lời chỉ trích từ phía Mỹ. Ảnh: AP

Để đảm bảo một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương phát triển, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Shanahan cũng đã đề cập tầm nhìn của Mỹ tại khu vực, không chỉ là đối thoại cải thiện quan hệ với Trung Quốc mà phải dựa trên sự tôn trọng chủ quyền và độc lập của tất cả các quốc gia; giải quyết tranh chấp hòa bình; thương mại tự do và tôn trọng các quy tắc và chuẩn mực.

Các tham luận của nhiều đại biểu tại Đối thoại Shangrila lần này đều khẳng định, việc ứng xử, hành động của các nước lớn có vai trò rất quan trọng, nếu xung đột xảy ra sẽ dẫn tới những hậu quả khôn lường, không chỉ ảnh hưởng đến các quốc gia trực tiếp liên quan mà còn tác động đến cả khu vực và thế giới. Chính vì vây, phải giải quyết tranh chấp trong không khí hòa bình và đối thoại.

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch nhấn mạnh, để giải quyết các tranh chấp hiện nay, các quốc gia cần đề cao không khí hòa bình, với tinh thần đối tác và vì trách nhiệm với cộng đồng. Vấn đề quan trọng là cách thức xử lí cạnh tranh. Dù có khác biệt về lợi ích, nhưng nếu mọi quốc gia đều đặt hòa bình, ổn định lên trên hết thì các bên có thể hợp tác, tìm cách thu hẹp khác biệt, xử lí tranh chấp trong không khí hòa bình.
Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh nhận định, những đóng góp nổi bật của đoàn Việt Nam tại đối thoại Shangri-la lần này đó là đưa ra một công thức giải quyết tranh chấp phù hợp với tình hình hiện tại, nhất là trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc cạnh tranh chiến lược quyết liệt tại khu vực.

Có thể khẳng định, Đối thoại Shangri-la 18 đã thành công tốt đẹp khi có số lượng đại biểu tham gia đông nhất từ trước đến nay, với 44 đoàn đại biểu cấp chính phủ từ 56 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có 28 quan chức cấp bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao, các chỉ huy quốc phòng./.