Cả 3 nước đều có điểm chung, đó là nằm trong top 10 quốc gia có dân số đông dân nhất thế giới, có một số thành phố đông dân cư và đều được cho là đã chủ quan trong giai đoạn đầu dịch bệnh bùng phát.

Các bác sĩ điều trị người nhiễm Covid-19 tại Nga. Ảnh: TASS.

Nhưng Nga có một sự khác biệt lớn so với Mỹ và Brazil khi xét đến tỷ lệ tử vong. Tính đến ngày 12/5, tại Mỹ, nơi dịch bệnh hoành hành dữ dội trong khoảng 2 tháng qua, tỷ lệ tử vong do Covid-19 là 6%, theo đánh giá của trường Đại học Johns Hopkins, trong khi đó Brazil - sau 1 tháng bị ảnh hưởng nặng nề, có tỷ lệ tử vong gần 7%. Nhiều khu vực ở Tây Âu, trong đó có Italy, Pháp, Tây Ban Nha, Bỉ và Anh có tỷ lệ tử vong trên 10%.

Nhưng tại Nga, nơi dịch bệnh bùng phát cùng thời điểm với Brazil, tỷ lệ tử vong chưa đến 1%.

Xét nghiệm trên diện rộng

Chuyên gia Elena Malinnikova, người phụ trách các bệnh truyền nhiễm tại Bộ Y tế Nga lý giải, sở dĩ Nga có tỷ lệ tử vong thấp là bởi nước này đã phát hiện kịp thời các ca mắc Covid-19, bên cạnh đó, người Nga có xu hướng thăm khám sớm ngay sau khi họ xuất hiện triệu chứng . Báo chí Nga cho biết, hơn 60% các trường hợp được chẩn đoán nhiễm virus ở Moscow – nơi có dân số trẻ hơn và khỏe mạnh hơn so với các khu vực nông thôn.

“Dù với bất cứ lý do gì, tỷ lệ tử vong thấp tại Nga là điều khá bất ngờ. Vì thế tôi đã so sánh các yếu tố khác nhau để cố gắng hiểu điều gì đang xảy ra”.

Theo chuyên gia này, sự khác biệt trong quy mô xét nghiêm tại Nga và Brazil là rất lớn. Tính đến thời điểm hiện tại, Nga đã xét nghiệm cho 40.995 người trên 1 triệu dân. Ngược lại, Brazil có tỷ lệ xét nghiệm rất thấp, chỉ có 3.459 xét nghiệm trên 1 triệu dân, Mỹ có tỷ lệ 30.937 trên 1 triệu dân.

Tại một số quốc gia khác thực hiện xét nghiệm rộng rãi như Thụy Sỹ và Đức, tỷ lệ tử vong tương đối thấp vì có rất nhiều trường hợp được phát hiện và điều trị sớm do đó không tiến triển thành bệnh nghiêm trọng. Nhưng dịch bệnh tại Đức đang có chiều hướng xấu đi khi tỷ lệ tử vong tăng từ 0,5% đến khoản 4,5%.

Khác biệt trong chiến dịch xét nghiệm có thể là lý do chính quyết định tỷ lệ tử vong cao hay thấp ở các quốc gia, nhưng cũng cần phải kể đến những yếu tố khác bao gồm giới tính, độ tuổi, bệnh lý nền như bệnh tim, bệnh phổi mãn tín, tiểu đường và béo phì. Đáng chú ý Nga có tỷ lệ cao những bệnh nhân mắc các bệnh lý nền này, đặc biệt là nam giới.

Covid-19: “Cú sốc lớn” đối với Nga và phép thử bản lĩnh của ông Putin

VOV.VN - Dịch bệnh Covid-19 không chỉ gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng đối với Nga, mà còn làm sụt giảm tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Putin.

Khác biệt về tiêu chí thống kê?

Cả Nga và Brazil đều không công bố nhiều thông tin liên quan đến độ tuổi và giới tính của các ca mắc hoặc ca tử vong tại 2 nước này. Nhưng cuối tháng 4 vừa qua, Brazil cho biết, 59% ca tử vong do Covid-19 là nam giới.

Ngân hàng Thế giới cho biết, 15% dân số Nga có độ tuổi từ 65 trở lên, ở Brazil là 9%, còn Mỹ là 16%. Nếu theo một số nghiên cứu cho rằng quốc gia có dân số già hơn sẽ dễ tổn thương hơn trước Covid-19 thì nhiều ý kiến sẽ dự đoán Brazil có tỷ lệ tử vong thấp hơn Nga.

Bên cạnh đó, số ca mắc bệnh tim mạch tại Nga cũng nhiều hơn Brazil. Một nghiên cứu gần đây cho thấy Nga có tỷ lệ biến chứng do các bệnh tim mạch cao gấp 2 lần Brazil.

Không có số liệu thống kê về tỷ lệ bệnh phổi mãn tính cho từng quốc gia. Song, hút thuốc – một trong những nguyên nhân chính gây bệnh viêm phổi, khá phổ biến ở Nga.

Theo thống kê, Nga có 57% nam giới và 23% phụ nữ hút thuốc, cao hơn so với Brazil với tỷ lệ lần lượt là 17% và 10%. Dù vậy, số ca tử vong do bệnh phổi ở Nga (14,5 trên 100.000 người) lại  thấp hơn so với Brazil (26,6 trên 100.000 người).

Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở Nga là 6%, còn ở Brazil là 10%, trong khi tỷ lệ béo phì ngang bằng nhau.

Những yếu tố rủi ro kể trên giúp củng cố suy luận cho rằng tỷ lệ tử vong ở Nga sẽ tương đương, nếu không muốn nói là cao hơn Brazil.

Vậy đánh giá của chuyên gia Malinnikova có thực sự chính xác? Và sự khác biệt thực sự trong tỷ lệ này có phải do việc xét nghiệm và hệ thống y tế hoạt động hiệu quả ở Nga?

Có nhiều cách khác nhau để lý giải sự khác biệt. Bloomberg dẫn một số ý kiến cho rằng, sở dĩ Nga có tỷ lệ tử vong thấp là bởi nước này chỉ ghi nhận những ca tử vong do Covid-19 trực tiếp gây ra. Trong khi các quốc gia khác có số ca tử vong cao hơn lại đưa ra những tiêu chuẩn rộng hơn.

Phó Thủ tướng Nga hôm 12/5 bác bỏ cáo buộc cho rằng Nga đang “thao túng” các dữ liệu chính thức”. Trong khi Bộ Y tế Nga hôm qua (13/5) khẳng định cơ quan này tuân thủ các quy tắc thống kê quốc tế trong việc phân loại những ca tử vong ở bệnh nhân mắc Covid-19, tức là liệt kê cả những điều kiện khiến tình trạng của bệnh nhân mắc Covid-19 trở nên nghiêm trọng hơn.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc phân loại chính xác cái chết liên quan đến Covid-19 rất quan trọng đối với sự hiểu biết của chúng ta về dịch bệnh và hiệu quả trong các nỗ lực kiểm soát nó. Tuy nhiên đây là điều khó khăn bởi các căn bệnh không tách rời nhau. Người mắc bệnh tim sẽ được dự đoán có tình trạng viêm phổi nặng hơn so với những người không mắc bệnh tim, những nếu họ tử vong thì đâu mới là nguyên nhân thực sự dẫn đến cái chết? Một số ý kiến cho rằng có lẽ đây là tác động phối hợp của nhiều loại bệnh khiến tình trạng sức khỏe suy sụp chứ không phải do là 1 nguyên nhân đơn lẻ nào đó./.