Mỹ - Trung leo thang căng thẳng trên Biển Đông

Sau khi trừng phạt các cá nhân và công ty Trung Quốc liên quan tới hoạt động xây dựng đảo nhân tạo phi pháp trên Biển Đông, hôm qua (27/8), Mỹ tiếp tục lên tiếng chỉ trích Trung Quốc phóng tên lửa, làm gia tăng bất ổn trong khu vực. Đáp trả lại, Trung Quốc cũng cảnh báo sẽ có biện pháp phản ứng tương xứng, cho thấy nguy cơ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này đang bị cuốn vào một giai đoạn căng thẳng mới, đặc biệt trước thềm bầu cử Mỹ.

Bộ Quốc phòng Mỹ hôm qua cảnh báo những vụ phóng thử tên lửa đạn đạo của Trung Quốc ở Biển Đông đang đe dọa hòa bình và an ninh khu vực. Trong một tuyên bố, Lầu Năm Góc nêu rõ: "Những hành động của Trung Quốc vi phạm cam kết của Trung Quốc trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 nhằm tránh các hành động có thể gây phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định".

Phát biểu khi đến thăm Hawaii, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper trước đó cũng tuyên bố: “Trung Quốc đã không thực hiện các cam kết của mình về việc tuân thủ các luật, quy tắc và chuẩn mực quốc tế, bất chấp việc Trung Quốc đang được hưởng lợi từ hệ thống quốc tế và một thị trường tự do. Trung Quốc cũng không tuân thủ các cam kết đã đưa ra liên quan đến vấn đề Hong Kong hay Biển Đông”.

Mỹ mới đây cũng đưa ra những bước đi mạnh mẽ nhằm vào Trung Quốc, trong đó có việc liệt vào "danh sách đen" 24 công ty thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc có liên quan đến việc xây dựng và tiếp tế nhu yếu phẩm cho các căn cứ của nước này ở Biển Đông. Mỹ cũng tuyên bố để ngỏ khả năng tiếp tục trừng phạt cho tới khi Trung Quốc chấm dứt các hành vi cưỡng ép trên Biển Đông, hướng tới lợi ích chung và cư xử một cách thân thiện, tôn trọng các nước láng giềng.

Phản ứng của Mỹ đưa ra sau khi Trung Quốc gần đây tiến hành tập trận rầm rộ, cùng với việc phóng tên lửa đạn đạo trong các cuộc tập trận ở khu vực xung quanh quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Những hành động này cũng khiến dư luận khu vực lo ngại. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết, Nhật Bản đang theo dõi các động thái gần đây của Trung Quốc trên Biển Đông “với sự quan ngại”, đồng thời phản đối mạnh mẽ mọi hành động làm gia tăng căng thẳng trên Biển Đông.

Trước sự chỉ trích quốc tế, Trung Quốc hôm qua lên tiếng phản đối các biện pháp trừng phạt của Mỹ, đồng thời cảnh báo đưa ra  "biện pháp tương ứng".

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh: “Mỹ đang can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc, vi phạm luật quốc tế và các tiêu chuẩn cơ bản trong mối quan hệ quốc tế. Trung Quốc phản đối mạnh mẽ điều này, hối thúc Mỹ sửa chữa sai lầm và dừng ngay lập tức các hành động can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Trung Quốc sẽ đưa ra các biện pháp để bảo vệ các công ty cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân”.

Có thể nói căng thẳng Mỹ - Trung đang gia tăng trên mọi mặt trận từ công nghệ, nhân quyền đến các hoạt động quân sự trên Biển Đông. Theo giới quan sát, các cuộc tập trận quân sự và phóng tên lửa đạn đạo của Trung Quốc nhằm phản ứng trước sức ép ngày càng gia tăng của Mỹ, đồng thời thể hiện khả năng răn đe đối với các quốc gia khác đang muốn can thiệp vào những khu vực mà Trung Quốc quan tâm.
Hiện có nhận định những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, không chỉ trên Biển Đông, sẽ tiếp tục leo thang, đặc biệt trước thềm bầu cử Mỹ. Đụng độ giữa hai bên là có thể xảy ra, nhưng khả năng có thể không cao vì cả Trung Quốc và Mỹ đều hiểu rõ những hậu quả khi xung đột lớn hơn nổ ra. Hai bên sẽ cố gắng thể hiện sức mạnh răn đe, trấn an đồng minh khu vực nhưng cũng biết "dừng đúng lúc" để xung đột không vượt ngoài tầm kiểm soát./.