Ngoại trưởng Mỹ thăm Trung Đông lần thứ 4

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh tất cả các bên đều hoài nghi về cơ hội có thể làm sống lại các cuộc đối thoại hòa bình bị đình trệ hơn 4 năm qua, trong khi các nhà ngoại giao châu Âu cảnh báo, thời điểm này vẫn chưa có “kế hoạch B” nếu những nỗ lực nối lại đàm phán hòa bình Trung Đông thất bại.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. (ảnh: New York Time)

Mặc dù liên tục có chuyến thăm Trung Đông trong hơn 2 tháng qua nhưng những nỗ lực ngoại giao của Ngoại trưởng Mỹ chưa mang lại bất cứ kết quả cụ thể nào, ngoài việc cả Israel và Palestine đều nhất trí kiềm chế hành động, tránh tác động đến kế hoạch hòa bình của Mỹ.

Trong khi Palestine tiếp tục kêu gọi công nhận một nhà nước độc lập tại các cơ quan của Liên Hợp Quốc, Israel cũng không dừng kế hoạch mở rộng khu định cư, gần đây nhất là hợp pháp hóa 4 khu định cư trái phép và xây dựng 300 ngôi nhà tại Bờ Tây.

Trong chuyến thăm gần đây nhất tới Trung Đông, Ngoại trưởng Kerry cho biết đang thảo luận về một gói sáng kiến giúp thúc đẩy nền kinh tế của Palestine - một phần trong khuôn khổ tìm kiếm hòa bình Trung Đông, nhưng đến thời điểm này chưa có kế hoạch chi tiết được đưa ra.

Mỹ cũng đang thúc đẩy Sáng kiến hòa bình do Liên đoàn Arab khởi xướng năm 2002, theo đó điều kiện mấu chốt để các nước Arab thừa nhận nhà nước Do thái là Israel rút khỏi các vùng đất chiếm đóng từ cuộc chiến tranh 1967 và thừa nhận quyền hồi hương của người tị nạn Palestine.

Cho đến nay, sáng kiến của Liên đoàn Arab vẫn bế tắc do sự phản đối của Israel. Hòa bình Trung Đông tháng trước có cơ hội được khai thông, sau khi Liên đoàn Arab lần đầu tiên chấp nhận ý tưởng "đổi đất lấy hòa bình" giữa Israel và Palestine thay vì những điều kiện liên quan tới các đường biên giới năm 1967. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel vẫn chưa cho rằng cần phải nắm bắt cơ hội này để khai thông bế tắc hiện nay.

Chính vì vậy, cả chính giới Israel và Palestine đều đang hoài nghi về cơ hội nối lại đàm phán hòa bình nhưng cũng không muốn công khai bác bỏ những nỗ lực của Mỹ. Phát biểu trước thềm chuyến thăm, Trưởng đoàn đàm phán hòa bình của Israel và Palestine đều lên tiếng hoan nghênh chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ, tuy nhiên hai bên cũng không quên nhắc lại những điều kiện nối lại đàm phán.

Tổng thống Palestine M.Abbas khẳng định yêu cầu của Palestine là một nhà nước độc lập với thủ đô là Đông Jerusalem: “Chúng tôi hoan nghênh những nỗ lực quốc tế giúp tiến tới một giải pháp hai nhà nước và chấm dứt sự chiếm đóng diễn ra từ năm 1967 thông qua Bộ Tứ và những nỗ lực của Ngoại trưởng Mỹ. Tuy nhiên chúng tôi cũng khẳng định về việc thành lập một nhà nước Palestin độc lập với thủ đô là Đông Jerusalem.

Với lập trường cứng rắn của cả Israel và Palestine cho thấy, chuyến thăm tới Trung Đông lần này của Ngoại trưởng Mỹ không mang nhiều hi vọng. Báo Haaretz của Israel nhận định, “chuyến thăm tới Israel của Ngoại trưởng Mỹ là nỗ lực thứ 4 đẩy đá lên đồi”. Trong khi đó, các nhà ngoại giao Liên minh châu Âu cũng bày tỏ lạc quan thận trọng về nhiệm vụ hòa bình của ông Kerry, nhưng cũng khẳng định sẽ hỗ trợ để giúp nhiệm vụ của ông Kerry thành công.  

Dự kiến, Ngoại trưởng Anh William Hague sẽ có chuyến thăm Trung Đông vào ngày 23/5 để ủng hộ những nỗ lực của Ngoại trưởng Mỹ đưa Israel và Palestine quay trở lại bàn đàm phán sau hơn 4 năm bế tắc./.