Cuộc gặp thứ hai trong vòng 6 tháng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục vào ngày 18/8 đã diễn ra suôn sẻ, trái ngược hoàn toàn với cuộc đối đầu nảy lửa giữa hai nhà lãnh đạo hồi tháng 2/2025.

Các nhà lãnh đạo châu Âu tham gia cuộc hội đàm với Tổng thống Trump đã thể hiện sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương, đồng thời lời cảm ơn ông Trump vì những nỗ lực của ông nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài ba năm giữa Nga với Ukraine.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết kỳ vọng của ông về cuộc hội đàm"không chỉ được đáp ứng mà còn vượt xa”, còn Tổng thống Zelenskyy hôm 19/8 cho rằng, cuộc hội đàm là "một bước tiến quan trọng hướng tới chấm dứt cuộc chiến này".

Bất chấp sự lạc quan thận trọng và những lời lẽ thân thiện giữa các nhà lãnh đạo, vẫn có rất ít tiến triển trong việc giải quyết những trở ngại chính đối với tiến trình hòa bình Nga-Ukraine. Theo giới phân tích, có rất nhiều rào cản lớn đối với tiến trình hòa bình, trong đó có việc đảm bảo an ninh cho Ukraine, lệnh ngừng bắn, vấn đề lãnh thổ và thách thức khi thu xếp cuộc gặp giữa Tổng thống Putin với Tổng thống Zelensky.

Đảm bảo an ninh cho Ukraine

Để đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga, Ukraine muốn có sự đảm bảo rằng họ có thể ngăn chặn bất kỳ cuộc tấn công nào trong tương lai của Moscow. Theo ông Zelensky, điều đó có nghĩa là Kiev cần có một lực lượng quân đội hùng mạnh được các đối tác phương Tây cung cấp vũ khí và huấn luyện. Đặc biệt có ự bảo đảm tương tự như nhiệm vụ phòng thủ tập thể của NATO, trong đó coi một cuộc tấn công vào một thành viên của liên minh là một cuộc tấn công vào tất cả các nước trong khối. Nhưng vẫn cho rõ, yêu cầu này của Ukraine có được đáp ứng hay không.

Ngoài ra, các đối tác châu Âu của Ukraine đang tìm cách thành lập một lực lượng có thể hỗ trợ các thỏa thuận hòa bình ở Ukraine. Một liên minh gồm 30 quốc gia, bao gồm các quốc gia châu Âu, Nhật Bản và Australia đã ký kết ủng hộ sáng kiến đó, mặc dù vai trò của Mỹ trong lực lượng này vẫn chưa rõ ràng. Châu Âu có lẽ rất muốn ràng buộc sức mạnh quân sự của Mỹ vào kế hoạch này. Tuy nhiên, khi phát biểu với chương trình "Fox & Friends" hôm 19/8, Tổng thống Trump cho biết, Mỹ sẽ không điều quân đến để bảo vệ Ukraine chống lại Nga.

Lệnh ngừng bắn

Ukraine và các đối tác châu Âu  nhiều lần kêu gọi ngừng bắn trong khi các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra. Tổng thống Putin hiện chưa phản hồi trước lời kêu gọi này. Theo giới phân tích, trong bối cảnh quân đội Nga đang đạt được những bước tiến lớn và giành thêm một số vùng lãnh thổ, ông Putin không có lý do để đóng băng hoạt động này.

Trước cuộc gặp với nhà lãnh đạo Nga tuần trước, Tổng thống Trump cảnh báo Moscow sẽ phải chịu "hậu quả nghiêm trọng" nếu không chấp nhận lệnh ngừng bắn. Sau cuộc gặp, ông đã từ bỏ yêu cầu đó và nói rằng tốt nhất là các bên nên tập trung vào một thỏa thuận hòa bình toàn diện - một cách tiếp cận mà ông Putin cũng đang theo đuổi.

Phát biểu trong cuộc hội đàm với Tổng thống Zelensky tại Phòng Bầu Dục, ông Trump cho rằng, lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine là "không cần thiết". Tuy vậy, sau cuộc họp kín với các nhà lãnh đạo châu Âu và ông Zelensky, ông Trump cho biết chúng tôi rõ ràng đều muốn ngừng bắn ngay lập tức trong khi nỗ lực hướng tới một nền hòa bình lâu dài”.

Một số nhà quan sát nhận định, quan điểm cuối cùng của ông Trump về lệnh ngừng bắn rất quan trọng vì điều đó có thể tác động đến tình hình chiến trường, cũng như động lực của các bên.

Vấn đề lãnh thổ

Điều đáng chú ý nhất trong các cuộc hội đàm là việc nhà lãnh đạo Mỹ đã không rút lại lập trường cho rằng Ukraine cần phải nhượng bộ lãnh thổ như một phần của giải pháp cuối cùng. Lập trường này từ lâu đã bị Kiev và các nước châu Âu ủng hộ Ukraine phản đối.

"Chúng ta cũng cần thảo luận về khả năng trao đổi lãnh thổ, có tính đến đường dây liên lạc hiện tại", ông Trump phát biểu trong một cuộc họp báo cùng với ông Zelensky và các đối tác châu Âu.

Trong bối cảnh Ukraine vẫn chưa giành lại phần lớn lãnh thổ mà Nga kiểm soát và các cuộc tấn công xuyên biên giới hạn chế của nước này phần lớn đã bị chững lại vào đầu năm nay,  nhà nghiên cứu Jennifer Kavanagh kiêm giám đốc phân tích quân sự tại tổ chức tư vấn Defense Priorities, cho rằng, tuyên bố của ông Trump cho thấy một thực tế rộng lớn hơn trong cuộc xung đột.

"Ukraine sẽ phải nhượng lại một số lãnh thổ để chấm dứt xung đột. Vấn đề là bao nhiêu và bằng cách nào. Ít nhất, họ sẽ không thể quay trở lại đường biên giới trước năm 2022. Crimea sẽ không được trả lại cho Ukraine”, nhà nghiên cứu Jennifer Kavanagh lưu ý.

Bà Jennifer Kavanagh cho rằng: "Ukraine có thể chọn tiếp tục chiến đấu thay vì chấp nhận các điều khoản của Tổng thống Putin yêu cầu rút quân khỏi Donbass, nhưng họ đang mất lãnh thổ với tốc độ nhanh hơn và tiền tuyến của họ đang bị kéo căng quá mức. Việc kéo dài thời gian có thể không mang lại cho họ một thỏa thuận tốt hơn mà buộc họ phải chấp nhận những điều khoản khó khăn hơn”.

Nga vẫn đang kiểm soát gần 20% diện tích lãnh thổ Ukraine. Cho đến nay, Điện Kremlin vẫn duy trì một loạt yêu cầu đầy tham vọng để chấm dứt xung đột. Trong đó có yêu cầu buộc Ukraine công nhận quyền kiểm soát hoàn toàn của Nga đối với bốn tỉnh của Ukraine - Donetsk, Kherson, Lugansk và Zaporizhzhia –mà nước này sáp nhập vào tháng 9 năm 2022, cũng như bán đảo Crimea.

Tổng thống Zelensky từ lâu bác bỏ đề xuất nhượng đất đổi hòa bình, nhưng vào ngày 18/8, ông đã gửi tín hiệu sẵn sàng thảo luận về quyền kiểm soát lãnh thổ "nơi tiền tuyến hiện tại". Lực lượng Nga hiện đang kiểm soát toàn bộ Crimea, gần như toàn bộ Lugansk và khoảng 70 diện tích các khu vực Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia.

Franz-Stefan Gady, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới suy đoán nếu chiến sự không chấm dứt, Nga có thể sẽ tiếp tục gây sức ép để giành thêm lãnh thổ trong khi các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn.

“Nga không cho rằng họ đã hết lựa chọn quân sự. Tôi quan sát không có dấu hiệu nào cho thấy các hoạt động tấn công của Nga đang chậm lại. Ngược lại, họ đang đẩy mạnh tiến công ở miền nam Donetsk và tập trung vào việc chiếm giữ các thị trấn Pokrovsk, Kostyantynivka, cuối cùng có thể bao vây Slovyansk và Kramatorsk”.

Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky

Tổng thống Zelensky đã nhiều lần đề nghị đối thoại với Tổng thống Putin, thậm chí còn kêu gọi nhà lãnh đạo Nga gặp ông trong khuôn khổ các cuộc đàm phán hòa bình trực tiếp giữa hai bên tại Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 5/2025. Những ông Putin đã từ chối lời đề nghị đó, nói rằng cần phải có tiến triển đáng kể trong các cuộc đàm phán trước khi hai bên gặp mặt trực tiếp.

Hồi đầu tuần này, ông Trump dường như ủng hộ kế hoạch của ông Zelenskyy. "Tôi đã gọi cho Tổng thống Putin và bắt đầu sắp xếp một cuộc gặp, tại một địa điểm sẽ được xác định, giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky", ông Trump cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội, đồng thời lưu ý ông cũng sẽ tham gia cuộc gặp này.

Tuy nhiên, khi thảo luận về cuộc điện đàm sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ,  Cố vấn đối ngoại của Tổng thống Putin, ông Yuri Ushakov, không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy Nga nhất trí về một cuộc gặp song phương hay ba bên với Ukraine.

Điểm nhấn trong cuộc gặp giữa ông Trump với các lãnh đạo châu Âu và ông Zelensky

VOV.VN - Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhiều nhà lãnh đạo châu Âu vào ngày 18/8 trong bối cảnh ông đang tìm cách đàm phán chấm dứt cuộc xung đột Nga-Ukraine.