Syria: Nguy cơ chiến tranh cận kề

Cuộc chiến Syria đột ngột tăng nhiệt sau sự kiện ngày 21/8 phe nổi dậy cáo buộc Chính phủ sử dụng vũ khí hóa học giết hại 1.300 dân thường trong các cuộc tấn công vào khu vực gần Damascus.

Mặc dù chính phủ Syria đã bác bỏ cáo buộc này và khẳng định những thông tin trên là hoàn toàn vô căn cứ, nhằm làm chệch hướng chú ý của các thanh sát viên LHQ nhưng sự kiện ngày 21/8 đã làm cho tình hình Syria trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Trong lúc các bên liên quan vẫn còn những tranh cãi xung quanh vấn đề này thì phương Tây và Mỹ đã chuẩn bị sẵn sàng để có thể tiến hành các hành động can thiệp quân sự vào Syria ngay khi có lệnh.

Cuộc nội chiến kéo dài gần 3 năm ở Syria đã khiến hơn 100.000 người thiệt mạng (Ảnh: Getty Images)

Thực tế là cho đến thời điểm hiện tại, phe nào phải chịu trách nhiệm về việc sử dụng vũ khí hóa học vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, sự kiện ngày 21/8 xảy ra vào đúng thời điểm đoàn thanh sát của LHQ có mặt ở Syria khiến không ít người đặt câu hỏi liệu Syria sẽ trở thành Iraq thứ 2 bởi vì Mỹ và các đồng minh trước đó đã nhiều lần đổ lỗi cho Chính quyền ông Assad là bên sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc chiến.

Tiếp tục tranh cãi gay gắt vì vũ khí hóa học

Ngày 25/8, Bộ Ngoại giao Syria cho biết nước này đã đạt được thỏa thuận với Liên Hợp Quốc về việc cho phép đoàn thanh sát viên vũ khí hóa học của tổ chức này tới vùng ngoại ô Ghouta, ở phía Đông thủ đô Damascus, để khẩn trương điều tra về vụ tấn công hôm 21/8.

Tuy nhiên, trước động thái trên, Mỹ lại cho rằng sự chậm trễ của Syria trong việc cho phép các thanh sát viên tiếp cận khu vực bị cáo buộc có sử dụng vũ khí hóa học khiến công việc điều tra trở thành vô nghĩa và Mỹ sẽ có thông tin tình báo riêng của họ để xác nhận về việc này.

Rõ ràng rằng dù chưa có kết luận cuối cùng của các thanh sát viên LHQ về việc sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc chiến ở Syria nhưng Mỹ và phương Tây đã ngầm quy kết trách nhiệm cho Chính quyền ông Assad.

Hình ảnh đau thương về các nạn nhân sau vụ tấn công hôm 21/8 (Ảnh: Reuters)

Ngoại trưởng Anh William Hague khẳng định: “Chính phủ Anh đã làm rõ rằng chính phủ Syria đã thực hiện cuộc tấn công vũ khí hóa học quy mô lớn này. Mọi chứng cứ đều theo hướng này và theo một hướng. Theo thông tin thu thập từ các nhân chứng, khu vực này bị các lực lượng chính phủ ném bom vào thời điểm xảy ra vụ tấn công vũ khí hóa học”.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Davutoglu tuyên bố cứng rắn rằng, toàn bộ “giới hạn đỏ” ở Syria đều bị vượt qua, đồng thời chỉ trích LHQ chưa có hành động gì sau khi phe đối lập cáo buộc lực lượng chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học. Ông Davutoglu còn kêu gọi phải đưa ra hình phạt bổ sung đối với chính quyền Syria ngay lập tức để bảo đảm tác động răn đe đối với hành động không thể chấp nhận này.

Thủ tướng Jordan Abdullah Ensour tuyên bố nước này đã sẵn sàng trước nguy cơ nổ ra chiến tranh hóa học, và ông yêu cầu Mỹ cung cấp máy bay do thám không người lái để hỗ trợ nước này ngăn cuộc xung đột Syria cũng như bảo vệ trại tị nạn Zaatari với hơn 165.000 người Syria.

Ông Laurent Fabius, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp cũng cho rằng cộng đồng quốc tế sẽ phải sử dụng vũ lực, và ông nhấn mạnh, nếu Hội đồng Bảo an LHQ không thể đưa ra quyết định, thì một bên nào đó sẽ buộc phải hành động “theo cách khác”.

Còn Tổng thống Mỹ Obama trong khi tuyên bố vẫn đang cân nhắc thận trọng các lựa chọn về Syria thì giới quân sự Mỹ đã di chuyển tàu chiến ở Địa Trung Hải đến gần Syria.

Trong khi Mỹ và các đồng minh tỏ ra “sốt sắng” để can thiệp quân sự vào Syria thì trong một tuyên bố hôm 27/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich cho rằng, nỗ lực gạt Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc sang một bên để can thiệp quân sự vào Syria sẽ không giải quyết được tình hình bất ổn hiện nay ở quốc gia này và làm cho tình hình trong khu vực trở nên bất ổn.

Ông Lukashevich cho rằng, Mỹ và các nước khác nên thể hiện “sự cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp quốc tế, đặc biệt là những nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ”.

Trước đó ngày 26/8, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết đã hủy cuộc gặp với Nga  nhằm thảo luận về vấn đề Syria, dự kiến tổ chức tại La Hay, Hà Lan. Theo một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ, cuộc gặp bị hủy bỏ do Mỹ đang xem xét về những cáo buộc chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học. Cuộc gặp Mỹ-Nga vốn dự kiến  tổ chức tại La Hay, Hà Lan nhằm thảo luận công tác chuẩn bị cho Hội nghị hòa bình về Syria - vốn đã bị trì hoãn trong một thời gian dài.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Gennady Gatilov nói rằng, Nga bày tỏ hối tiếc khi Mỹ đơn phương hủy cuộc gặp để thảo luận về giải pháp cho cuộc khủng hoảng chính trị tại Syria dự kiến tổ chức ở La Hay, Hà Lan, ngày 28/8.

Ông Gennady Gatilov cho rằng, hiện tình hình tại Syria đang căng thẳng, can thiệp quân sự vào Syria đang là tính toán của nhiều quốc gia, việc Nga và Mỹ đối thoại có lợi cho việc làm giảm căng thẳng tại Syria.

Theo thông báo của Văn phòng Thủ tướng Anh David Cameron, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khẳng định trong cuộc điện đàm với ông Cameron hôm 26/8 rằng hiện chưa có bằng chứng về việc chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học.

Một đồng minh khác của Syria là Iran đã cảnh báo một cuộc tấn công Syria sẽ nhấn chìm cả khu vực trong bất ổn. Tuyên bố được người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Abbas Araqchi đưa ra trong một cuộc họp báo khẳng định “Chúng tôi hết sức quan ngại về mọi cuộc tấn công quân sự ở Syria. Chắc chắn là nó  sẽ gây ra hậu quả nguy hiểm cho khu vực”.

Trong một bài xã luận vừa đăng tải, hãng tin nhà nước Trung Quốc Tân Hoa xã đã kêu gọi thế giới hãy nhớ rằng cuộc chiến Iraq khởi phát bởi các cáo buộc của Mỹ về vũ khí hủy diệt hàng loạt mà sau này được chứng minh là ngụy tạo. Tân Hoa xã cho rằng các nước phương Tây đang vội vàng đưa ra kết luận về thủ phạm tấn công vũ khí hóa học trước khi các thanh sát viên LHQ hoàn thành cuộc điều tra của họ.

Chiến tranh đã cận kề

Truyền thông Israel hôm 26/8 dẫn các nguồn tin Chính phủ Anh tiết lộ giới lãnh đạo phương Tây đang thảo luận về khả năng can thiệp quân sự vào Syria, và có thể bắt đầu một cuộc tấn công phối hợp không quân và hải quân trong vòng một tuần.

Trong khi đó, tờ The Telegraph của Anh cho biết các tàu hải quân Anh và Mỹ đang chuẩn bị cho hành động quân sự chống lại chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad sau vụ tấn công bằng hóa học làm hàng trăm người thiệt mạng tại nước này.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel (Ảnh: AP)

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Hagel, Bộ quốc phòng Mỹ đã cung cấp cho Tổng thống Obama "mọi phương án cho tất cả các tình huống bất ngờ". Trả lời hãng tin BBC, ông Hagel cho biết, Mỹ đã sẵn sàng và “tuân thủ bất kỳ phương án nào mà Tổng thống lựa chọn”.

Cụ thể, phương Tây sẽ oanh tạc các mục tiêu bên trong lãnh thổ Syria bằng máy bay chiến đấu xuất kích từ các tàu sân bay và bằng tên lửa hành trình được phóng đi từ các tàu khu trục mang tên lửa tập kết trên biển Địa Trung Hải. Theo các nguồn tin này, hành động của phương Tây nhiều khả năng sẽ chỉ dừng lại ở việc thiết lập vùng cấm bay, oanh tạc và không kích từ xa, chứ không trực tiếp đưa bộ binh vào Syria.

Ngày 27/8, đáp lại những động thái trên, Ngoại trưởng Syria Walid Muallem đã cảnh báo rằng, nước này sẽ chống trả mọi hành động tấn công từ bên ngoài và khả năng đáp trả của Syria có thể khiến thế giới phải bất ngờ./.