Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine Oleksandr Kubrakov tuần trước cáo buộc Nga đang “giữ  tất cả mọi người trên thế giới làm con tin” khi chặn xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine. Theo ông Kubrakov, Nga muốn buộc cộng đồng quốc tế “phải dỡ bỏ các lệnh trừng phạt sau đó mới để ngũ cốc được xuất khẩu”.

Ukraine thông thường xuất khẩu 6-7 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng. Tuy nhiên, theo Hiệp hội ngũ cốc Ukraine, trong tháng 6, đất nước được mệnh danh là “vựa ngũ cốc của thế giới” chỉ chuyển đi được khoảng 2,2 triệu tấn.

Trong khi đó, 22 triệu tấn ngũ cốc của vụ thu hoạch từ năm ngoái vẫn đang kẹt ở Ukraine do ảnh hưởng của xung đột. Wall Street Journal của Mỹ gần đây cho rằng, Nga đang “âm thầm đánh cắp” hàng trăm nghìn tấn ngũ cốc Ukraine bằng cách vận chuyển số ngũ cốc này tới các nước thân thiện với Nga ở Trung Đông.

Trong khi đó, Điện Kremlin nói rằng Ukraine được tự do vận chuyển ngũ cốc từ các cảng của nước này. Ngoại trưởng Sergey Lavrov cũng tuyên bố Nga sẵn sàng đàm phán với Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ về xuất khẩu ngũ cốc.

Ukraine đang ngập tràn lúa mì và lúa mạch

Do các nông dân Ukraine bắt đầu vụ thu hoạch mùa hè trong tháng này, nhiều người lo ngại họ sẽ không có chỗ chứa ngũ cốc mới nếu số ngũ cốc cũ không được chuyển đi.

Ukraine có khả năng chứa khoảng 65-67 triệu tấn ngũ thương mại. Do phần lớn kho chứa nằm ở các vùng lãnh thổ hiện do Nga kiểm soát, nên nông dân Ukraine hiện chỉ còn khả năng lưu trữ 20-25 triệu tấn.

Trong bối cảnh Ukraine dự kiến sẽ thu hoạch được ít nhất 50 triệu tấn ngũ cốc trong năm nay, chính phủ Ukraine đang tìm các tuyến đường thay thế để xuất khẩu ngũ cốc.

Một trong các lựa chọn khả thi là các cảng trên sông Danube ở Tây Nam Ukraine, có khả năng vận chuyển khoảng 30% số ngũ cốc thu hoạch.

Một cách khác là vận chuyển qua 12 cửa khẩu biên giới với các nước EU. Dù việc xuất khẩu qua “hành lang đoàn kết” của EU đã giúp tăng lượng xuất khẩu ngũ cốc lên 5,8 triệu tấn trong tháng 6, nhưng cơ sở hạ tầng của châu Âu cũng có nhiều hạn chế.

Chi phí vận chuyển là vấn đề lớn

Bà Anna Nagurney, nhà toán học và kinh tế học người Mỹ gốc Ukraine tại Đại học Massachusetts giải thích rằng các nông sản như lúa mì và lúa mạch là “các sản phẩm dễ hỏng và cần phải được bán ra thị trường càng sớm càng tốt” để đảm bảo chất lượng.

“Sản phẩm chất lượng cao hơn sẽ có giá cáo hơn”, bà nói với DW. Điều này khiến chi phí vận chuyển sẽ là một vấn đề lớn.

Với giai đoạn xuất khẩu ngũ cốc đỉnh điểm ở Ukraine là tháng 7 đến tháng 12, nông dân Ukraine đang chịu nhiều sức ép phải bán nhiều sản phẩm nhất và nhanh nhất có thể.

Giá vận chuyển lúa mì đã thu hoạch ở Ukraine tới cảng Constanta của Romania hiện là 160-180 USD/tấn, cao gấp 4 lần so với năm 2021.

Trong khi đó, nông dân chỉ thu về chưa đến 100 USD/tấn, thương lái thu khoảng 60 USD/tấn vì chi phí vận cao, giá nhiên liệu đắt đỏ và chậm thông quan ở biên giới.

Romania sẵn sàng trợ giúp

Cảng lớn nhất của Romania, Constanta, đã nổi lên như tuyến vận chuyển chính để xuất khẩu ngũ cốc Ukraine. Romania tự hào có kho chứa ngũ cốc có thể bốc dỡ hàng nhanh nhất châu Âu và đã xử lý gần 1 triệu tấn ngũ cốc từ Ukraine kể từ khi xung đột bùng phát cuối tháng 2. Tuy nhiên, giới chức Romania nói rằng, nước này cần sự hỗ trợ từ EU để có thể tăng khả năng tiếp nhận và vận chuyển ngũ cốc Ukraine.

Trong khi đó, Romania cũng đã mở lại tuyến đường sắt thời Liên Xô kết nối cảng Danube của Galati với Ukraine sớm hơn 1 tháng so với dự kiến. Điều này có nghĩa là ngũ cốc từ Ukraine qua Moldova có thể tới thẳng Galati, sau đó được chất lên các xà lan và tiếp tục di chuyển xa hơn, bao gồm cả tới Constanta.

Hành trình “bất tiện” qua Ba Lan

Với các nỗ lực nhằm đảm bảo vụ thu hoạch ngũ cốc Ukraine, Mỹ đã cam kết xây dựng các silo tạm thời để chứa ngũ cốc Ukraine gần biên giới Ukraine-Ba Lan.

Cơ sở hạ tầng hiện nay chỉ cho phép tối đa 1,5 triệu tấn được chuyển vào Ba Lan, trong khi nhu cầu của Ukraine là 5 tấn mỗi tháng. Phía Ba Lan cho biết, việc cải thiện cơ sở hạ tầng có thể mất 3-4 tháng.

“Do cần phải tổ chức nhiều tuyến đường và các liên kết giao thông khác, cộng với nhiều nút thắt hậu cần cũng như cần thiết phải đảm bảo đủ phương tiện và đủ lái xe, việc xác định vị trí đặt các hầm chứa ở Ba Lan là một vấn đề quan trọng”, bà Nagurney nói.

Ngoài ra còn có các vấn đề chính trị khác. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki phải đảm bảo với nông dân nước này rằng ngũ cốc từ Ukraine sẽ không được bán ở Ba Lan mà sẽ được chuyển đến châu Phi và Trung Đông.

Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng đảm bảo hành lang an toàn ở Biển Đen?

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan nói rằng Ankara đang làm việc với Liên Hợp Quốc, Ukraine và Nga để tìm giải pháp, mở các hành lang an toàn ở Biển Đen để vận chuyển lúa mì. Nếu khả thi, điều này sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển so với các tuyến xuất khẩu hiện nay qua biên giới phía Tây với Ba Lan vốn chiếm tới gần 40% giá ngũ cốc.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ vận chuyển ngũ cốc của bên nào. Theo hãng thông tấn TASS, giới chức ở khu vực Zaporizhzhya hiện do Nga kiểm soát ở miền Nam Ukraine tuần trước nói rằng, đã có một thỏa thuận để bán ngũ cốc ra nước ngoài, chủ yếu là tới Trung Đông.

Trong khi đó, Ukraine cho rằng, thực tế Moscow đã vận chuyển ngũ cốc trên tàu vận tải mang cờ Nga từ cảng Berdyansk (Ukraine). Chính phủ ở Kiev đã triệu đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ sau khi nhận được thông tin Ankara đã cho phép tàu mang này rời cảng Karasu của Thổ Nhĩ Kỳ./.

Nỗi lo của nông dân Ukraine khi vụ thu hoạch mới bắt đầu

VOV.VN - Do ảnh hưởng của xung đột, các cảng của Ukraine bên bờ Biển Đen bị phong tỏa, khiến hàng chục triệu tấn ngũ cốc vẫn kẹt tại nước này. Số phận của vụ thu hoạch sắp tới vì thế trở thành nỗi lo của nông dân Ukraine.