Đi… “nhẩm lẩu” ở Ba Sơn
"Nhẩm lẩu" theo tiếng của người dân tộc ở Ba Sơn (thuộc khu Thạch Khuyên, xã Xuất Lễ, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn) có nghĩa là đi uống rượu và giao lưu
Ba Sơn cách thành phố Lạng Sơn 34km, địa hình chủ yếu là đồi núi, chỉ có người dân tộc thiểu số sinh sống, khách du lịch cũng ít biết đến nên các phong tục tập quán của dân bản địa hầu như vẫn còn giữ được nguyên vẹn.
|
Những bờ rào đá ở Ba Sơn |
Hình ảnh đầu tiên đập vào mắt tôi là các thiếu nữ người dân tộc Nùng Phàn Sình trong những bộ trang phục truyền thống sặc sỡ, với mái tóc hỉ nhi (hay còn gọi là hiển nhi) mà theo anh Hoàng Văn Huynh, một giáo viên tự nguyện làm hướng dẫn viên du lịch đi cùng cho tôi biết, chỉ cần nhìn vào những mái tóc ấy có thể đoán biết được các thiếu nữ đó đều... chưa có gì!
|
Các thiếu nữ Nùng Phàn Sình với mái tóc hỉ nhi quen thuộc |
Hầu hết những ngôi nhà ở Ba Sơn là nhà trình tường: nhà thấp, tường nện bằng đất và đá ong, lợp ngói âm dương, mùa hè mát và mùa đông rất ấm. Có một hình ảnh "rất Ba Sơn" nữa là ở vùng đất này, hàng rào của những ngôi nhà đều được xếp bằng đá, bên trên có những bụi xương rồng gai hoa đỏ nhỏ li ti rất đẹp.
|
Những ngôi nhà trình tường ở Ba Sơn |
Đi chợ tình dự hội "nhẩm lẩu"
Vào dịp lễ hội hay những ngày 5, 10... (âm lịch), các chàng trai cô gái dân tộc trong những bộ trang phục truyền thống từ khắp các nẻo đường đổ về khu chợ từ sáng sớm. Nhiều thiếu nữ ở xa đi nhờ những chuyến xe công nông, nhưng phần đông vẫn là các chàng trai cô gái đèo nhau trên những chiếc xe Minsk dã chiến phóng ào ào, khiến người đi đường thỉnh thoảng một phen hoảng hồn dạt cả ra hai bên. Những tràng cười lại vang lên rộn rã.
|
Ăn uống là một thú vui không thể thiếu của đồng bào dân tộc vùng cao khi đi hội |
Quanh năm suốt tháng phải làm những công việc nhà nông trên đồi núi cao, nên những dịp như thế này các thiếu nữ ở Ba Sơn thường diện những chiếc váy áo đẹp nhất, trang điểm thật đẹp đến để giao lưu, nói chuyện hay chỉ im lặng ngắm tìm ý trung nhân cho mình. Các chàng trai Nùng Phàn Sình đến chợ để uống rượu, nói chuyện rồi hát những câu Sli tình tứ. Trong khi các chàng trai hát, các cô gái sẽ ngầm quan sát chàng nào nói chuyện có duyên và hát hay, sau đó sẽ mời "nhẩm lẩu" rồi tặng chàng những chiếc áo do chính tay họ thức thâu đêm may lấy.
|
Nhộn nhịp trảy hội Ba Sơn |
Dạo một vòng quanh chợ, thấy chàng trai nào khoác nhiều áo mới có nghĩa là chàng trai đó rất có duyên và được nhiều cô gái tỏ lòng yêu mến, đồng thời đó chính là vật để làm tin. Để đáp lại, chàng trai sẽ tặng cô gái những chiếc thước đo để may áo hoặc đòn gánh - những món quà giản dị nhưng rất có ý nghĩa, bởi nó được nàng ngầm hiểu thay cho lời hứa hẹn của chàng trai một ngày nào đó gần nhất sẽ đặt chân trên bậc cửa nhà mình.
|
Các thiếu nữ người dân tộc Dao |
Đối với người dân tộc Dao, các chàng trai khi thích một cô gái sẽ bày tỏ bằng cách kéo yếm của cô gái đó lại. Nếu cô gái tỏ ý thích sẽ để chàng trai kéo mình đi theo, còn ngược lại, nếu đó không phải là "đối tượng" của mình thì cô gái sẽ bỏ chạy và chàng trai sẽ đi kéo yếm của một cô gái khác. Suốt phiên chợ, những câu hát không lúc nào ngừng vang lên da diết, trầm bổng giữa núi rừng.
|
Chàng trai Nùng Phàn Sình đợi bạn |
...Mải chơi, tôi không để ý chiều đã xuống tự lúc nào. Đây cũng là lúc những bàn rượu được dọn ra. Rượu Mẫu Sơn nấu bằng men lá "nhắm" với thịt lợn quay, uống từng bát, từng bát khiến say lúc nào không biết. Một cô gái người nước ngoài tôi tình cờ gặp trong chợ chẳng biết bằng cách nào đã học được mấy câu sli bây giờ ngồi hát nghêu ngao khiến các chàng trai, cô gái bản địa ngồi quanh đó bật lên những tiếng cười thích thú./.