"Ai cũng hát được nhạc Phú Quang nhưng để hay thì khó..."

Ngày 8/12, nhạc sĩ Phú Quang đã rời xa cõi tạm, rời xa “Một Hà Nội ngây ngất nắng, một Hà Nội run run heo may”... mà ông đã dành cả đời để yêu, để viết, bỏ lại tất cả những đắm đuối, những khắc khoải, si mê để lặng lẽ đi về một miền xa, nơi có “đôi bờ dốc nắng, mênh mang một chiều đông”. Ông đã lỡ hẹn với bao khán giả, những người vẫn luôn ngóng chờ một tối mùa đông nào đó như thường lệ được đắm chìm trong những bản tình ca vừa mênh mang những cảm xúc buồn lại vừa lãng mạn, đẹp đẽ. 

Nói về âm nhạc của Phú Quang, nhạc sĩ, nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long cho biết: "Những ca khúc của ông đã đi dọc theo tuổi trẻ của tôi cũng như rất nhiều bạn bè đồng trang lứa. Tôi đã hát "Điều giản dị" trong ngày thi vào Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), để từ đấy bước vào thế giới âm nhạc mà mình mơ ước từ nhỏ.

Nhiều khi ta hay nghĩ, nhạc của Phú Quang không được phong phú về màu sắc, hay thậm chí cứ tạm gọi là một màu; nhưng thực tế, đó lại là đóng góp lớn nhất của ông. Màu sắc âm nhạc trữ tình, tự sự và đoạn điệp khúc bùng nổ cảm xúc là một trong những đặc trưng Phú Quang. Nó phù hợp với "gu" nghe nhạc của người Việt. Phú Quang đã nắm bắt được, hoàn chỉnh và đưa nó đến mức độ phổ cập, "mặc định" với cái tên Phú Quang...".

Âm nhạc của Phú Quang thực sự không quá kén người hát, nhưng không phải ca sĩ nào cũng thành công để mở được cánh cửa vào “miền ký ức” mà người nhạc sĩ đã tạo nên. Không chỉ là nhạc sĩ sáng tác, Phú Quang còn là nhà sản xuất, tự đứng ra tổ chức những đêm nhạc của riêng mình, tự dàn dựng phối khí, chỉ huy và kiêm cả dẫn chương trình. Ông cũng có tiếng là cẩn thận, kỹ lưỡng, chọn mời từng giọng hát gửi gắm những đứa con tinh thần của mình làm sao để có thể gửi đến khán giả những sản phẩm âm nhạc trọn vẹn nhất.

Thực tế cũng đã cho thấy rằng, Phú Quang rất tinh tế trong việc lựa chọn người uỷ thác mà nhiều ca khúc của nhạc sĩ dù chỉ mới ra mắt đã được yêu mến và lan toả nhanh chóng. Mối nhân duyên tác giả - ca khúc - ca sĩ này đã tạo nên không ít tên tuổi trong làng âm nhạc Việt Nam, tạo nên các bản hit thống trị các sân khấu một thời.

NSƯT Tấn Minh, người gắn bó với nhạc sĩ Phú Quang hơn 25 năm cho biết, âm nhạc của Phú Quang có một vị trí đặc biệt trong sự nghiệp của anh. Anh chia sẻ: “Từ nhỏ tôi đã yêu thích các ca khúc do nhạc sĩ Phú Quang sáng tác, rồi khi lớn lên, lập nghiệp lại được làm việc cùng nhạc sĩ. Trước khi được chú Quang chủ động gọi mời tham gia chương trình lần đầu vào năm 1993, tôi cũng đã từng “lén lút” tập và hát nhạc Phú Quang vì nhạc của chú có những quãng rất hợp với giọng của tôi. Tới lúc nghe tôi hát thử, chú gật gù bảo “Mày hiểu chú đấy!...”. Thấm thoắt thế mà đã hơn 25 năm song hành, gần như show nào chú cũng gọi mời, thậm chí có show còn được giao hát ca khúc chủ đề, như “Hà Nội và em khi thu chớm đông sang”...".

Tấn Minh nói, các ca khúc của nhạc sĩ Phú Quang rất nổi tiếng, nhưng cũng rất kén người hát. Điều anh thích nhất ở nhạc Phú Quang là “cái khắc khoải, mãnh liệt, nhưng không bế tắc. Đau đớn mấy cũng tìm ra lối thoát”. Với chất giọng nhẹ nhàng, bay bổng, lãng mạn nhưng lại rất gần gũi, giản dị, Tấn Minh cũng đã để lại dấu ấn đặc biệt và khác biệt khi thể hiện những tình khúc sâu lắng về Hà Nội của nhạc sĩ Phú Quang. 

Nhạc Phú Quang thì ai hát cũng được nhưng để hay thì khó, để có chất riêng lại càng khó nữa. Ngay cả một số ca sĩ được cho là thành công nhất thì chính Phú Quang đôi khi cũng chưa hài lòng. Có dạo ông không mời nữ ca sĩ Thanh Lam hát vì theo ông, Thanh Lam "điên quá". Phú Quang đùa rằng Thanh Lam lúc nào cũng “39, 40 độ”, làm khó ông. Mà hát trong chương trình của ông, thì phải theo cách của ông, trong mức nhiệt độ ông cho phép. Rồi Thanh Lam cũng đến độ tự điều chỉnh mình, để có thể hát Phú Quang mang tinh thần ông nhiều hơn.

"Mỗi lần đi hát với chú, chú lại gõ gõ đầu nói với tôi: "Cô lúc nào cũng 39 độ. Cô hạ xuống 37 độ đi. Cô biết cách thông minh, giảm nhiệt đi thì cả nước này yêu cô". Qua cách chú khen, chê, tôi biết chú rất quý mình. Chú là một người rất nghiêm khắc trong nghệ thuật. Những nghệ sĩ, trong đó có tôi luôn tôn trọng những triết lý làm nghề của chú", diva Thanh Lam bộc bạch.

Là một trong những giọng ca hát nhạc Phú Quang khắc khoải, day dứt, sâu lắng nhất, Ngọc Anh 3A là nhân tố không thể thiếu trong các đêm nhạc của người nhạc sĩ tài hoa này. Chất giọng trầm khàn, hát với tất cả nỗi lòng của “người đàn bà” trong con người nữ ca sĩ khiến Phú Quang rất hài lòng. Khi còn sống, ông nói: "Ngọc Anh là ca sĩ hát hết lòng. Cô hát, tôi rất hài lòng”.

Ngọc Anh chia sẻ cô rất biết ơn nhạc sĩ Phú Quang vì những bài hát đã giúp mình thăng hoa, được là người nghệ sĩ theo đúng nghĩa chữ nghệ sĩ mà Ngọc Anh mong muốn từ khi còn nhỏ. Trong đêm nhạc đầu tiên trong sự nghiệp, cô cũng thể hiện 7 nhạc phẩm của nhạc sĩ Phú Quang như "Mùa thu giấu em", "Romance 1", "Mẹ", "Trong giấc mơ xưa", "Im lặng đêm Hà Nội", "Khúc mùa thu", "Điều giản dị"… Trong đó, với nhạc phẩm "Khúc cuối thu", chính nhạc sĩ Phú Quang đã đệm đàn cho cô hát.

Ca sĩ Ngọc Anh rất xúc động với những tình cảm mà nhạc sĩ Phú Quang đã giành cho mình. Cô cho biết, khi đã đủ những trải nghiệm, cô cảm thấy âm nhạc của Phú Quang đã là tiếng lòng của cô, của những người phụ nữ Việt Nam đầy yêu thương và khao khát.

Trong khi Thanh Lam hay Ngọc Anh là giọng ca quen thuộc với nhạc Phú Quang hàng chục năm qua thì Minh Chuyên lại là gương mặt mới trong mấy năm trở lại đây. Nữ ca sĩ được ông phát hiện không phải sau khi trở thành Quán quân Sao Mai Điểm Hẹn 2010 mà vị nhạc sĩ sinh năm 1949 tình cờ một lần nghe thấy giọng hát giản dị của Minh Chuyên tại một phòng trà, ông đã ngỏ ý hỏi cô có muốn hát nhạc của mình không. Từ đó, Minh Chuyên bắt đầu tạo được sự chú ý khi xuất hiện trong những đêm nhạc của Phú Quang...

Cuộc gặp gỡ của Phú Quang và Minh Chuyên là mối duyên kỳ ngộ mà nữ ca sĩ cho rằng mình thực sự may mắn khi được ông lựa chọn và trao gửi các sáng tác nổi tiếng bao năm đã từng được nhiều ca sĩ đi trước thể hiện... Với Minh Chuyên, âm nhạc Phú Quang như đã ngấm vào máu, cô thấy mình ở trong đó và có thể rơi nước mắt khi mỗi ca từ vang lên. 

"Tôi hợp với nhạc Phú Quang và làm tốt những gì chú giao cho, những gì tôi thể hiện đều là thật, tình cảm và sự kính trọng dành cho nhạc sĩ Phú Quang. Tôi cảm thấy những ca khúc chú Quang như viết cho chính mình. Nhạc sĩ Phú Quang khó tính nhưng những gì chú làm đều là thật, kể cả tình cảm dành cho tôi. Và tôi nghĩ rằng phải thực sự làm cho cha đẻ của những ca khúc hài lòng mới nhận được những lời có cánh như vậy....", Minh Chuyên chia sẻ. 

Gần đây nhất, ông có "người tình mới" trong âm nhạc. Nhiều người bất ngờ khi ông "đỡ đầu" và giúp Minh Thu ra album hát nhạc Phú Quang mang tên "Thu rất thật thu". Khi còn sống, ông từng nói về Minh Thu rằng: "Tôi thích giọng ca Minh Thu không phải vì đó là một giọng ca đầy tính thời trang, thời thượng. Tôi thích bởi vì đây là một giọng ca đầy cảm xúc và diễn tả đầy đủ điều mà tôi muốn nói một cách giản dị, hồn nhiên".

Với Minh Thu, âm nhạc của Phú Quang cũng là một điểm sáng trong sự nghiệp của cô. Cô tâm sự: "Phải nói là âm nhạc Phú Quang đã gắn bó với Minh Thu từ thời sinh viên. Và sau này những bài hát của Phú Quang gắn bó với sự nghiệp ca hát của Minh Thu. Đi hát ở đâu cũng có 1-2 bài của Phú Quang, nhất là những bài về Hà Nội. Mà Minh Thu lại sinh ra ở Hà Nội nên yêu vô cùng Hà Nội và mùa thu. Nhạc Phú Quang có cả hai điều đấy – 2 điều mà mình rất đam mê, và cũng là máu thịt của quê hương mình".

Nhạc sĩ Phú Quang ra đi - “ngọn nến” đã “lặng lẽ rớt vào đêm xa...” như lời ca khúc đầy dự cảm mà ông viết hơn chục năm trước. Thế nhưng, "di sản" của ông, những giai điệu tình ca thắm thiết buồn, da diết nhớ thương Hà Nội và biết bao hoài niệm đẹp đẽ sẽ còn mãi ở lại qua giọng ca của Tấn Minh, Ngọc Anh 3A, Thanh Lam, Minh Chuyên, Minh Thu và biết bao ca sĩ khác./.