Ikebana – hơn cả những đoá hoa

Ikebana - cuộc hành trình của tâm hồn

Ngày 28/10, tại Nhà Triển lãm thành phố Hà Nội đã diễn ra lễ khai mạc Triển lãm Ikebana Hà Nội lần thứ VI với chủ đề “More than Flower”. Đây là triển lãm mùa thu thường niên của Hội sở Ikenobo Việt Nam (Ikenobo Vietnam Centre Study Group), đồng thời là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản (1973-2023). Đến dự lễ khai mạc có ông Osuka Shoyo - đại diện Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam. 

Ông Osuka Shoyo cho biết, Ikebana mang hơi thở, sức sống và tinh thần của Nhật Bản, đã và đang trở thành cầu nối văn hóa giữa Việt Nam và Nhật Bản: “Tôi rất cảm động vì thấy nhiều người Việt Nam yêu mến và học cắm hoa Ikebana – một bộ môn nghệ thuật truyền thống lâu đời của Nhật Bản. Lý do là người Việt Nam có tình yêu thiên nhiên, yêu cỏ cây hoa lá như là người Nhật. Hai đất nước Việt Nam và Nhật Bản có sự gần gũi về văn hoá sống cho nên người Việt Nam hiểu được những giá trị tinh thần mà người Nhật gửi gắm qua nghệ thuật Ikebbana. Tôi hy vọng những hoạt động triển lãm như thế này góp phần gắn kết và thúc đẩy tình hữu nghị giữa hai nước ngày càng phát triển”, ông Osuka Shoyo trải lòng.

Triển lãm trưng bày hơn 40 tác phẩm do tập thể giáo viên và các học viên của Hội sở Ikenobo Việt Nam thực hiện. Các tác phẩm Ikebana được trưng bày tại triển lãm với các kiểu cắm đặc trưng của Ikebana Ikenobo như Rikka, Shoka và kiểu cắm Tự do mang nhiều sắc thái, thể hiện vẻ đẹp phong phú, sự thấu hiểu, trân quý thiên nhiên và ẩn chứa những triết lý cuộc sống. 

Rikka và Shoka là các kiểu cắm truyền thống của trường phái Ikenobo, tuân theo những quy định chặt chẽ về bố cục, cách sử dụng hoa lá nhằm lột tả được vẻ đẹp đầy sức sống của thiên nhiên, chứa đựng những triết lý sâu xa trong mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, sự chuyển biến âm - dương và kết nối quá khứ - hiện tại. 

Kiểu cắm Tự do không tuân thủ theo quy tắc và đề cao tính sáng tạo của người thực hành cắm hoa, mang đến hơi thở của đời sống hiện đại và những khác biệt thú vị. 

Bà Nguyễn Thanh Tú - Hội trưởng Hội sở Ikenobo Việt Nam cho biết: “Triển lãm Ikebana của Hội sở được tổ chức hằng năm nhằm lan toả vẻ đẹp của cỏ cây, sự sáng tạo của con người cũng như tính thẩm mỹ và tính nhân văn của nghệ thuật Ikebana, đồng thời là nơi gặp gỡ của những tâm hồn cùng chung mỹ cảm và những rung động trong tình yêu thiên nhiên. Hoa lá giúp kết nối để con người hiểu biết hơn về thiên nhiên và về chính mình! Từ đó mở ra những cuộc gặp gỡ mới của sự hòa hợp – thấu hiểu giữa những tâm hồn yêu cái đẹp”. 

Lặng ngắm từng tác phẩm, chị Lê Kim Anh (Hà Nội) nói rằng “Thưởng thức những tác phẩm Ikebana, tôi cảm thấy thư thái, yêu đời, yêu cuộc sống này dù ngay sau đây bước ra ngoài kia là đối mặt với lo toan cơm áo đời thường rất mệt mỏi”.

Ikebana như một khoảng lặng giữa nhịp sống hối hả để chúng ta cùng thư giãn, nâng niu, trân quý, hiểu rõ giá trị của thiên nhiên trong đời sống hiện đại.  Ikebana không chỉ đơn thuần là nghệ thuật sắp đặt hoa. Nó là một cuộc hành trình của tâm hồn, một cách để chuyển tải cảm xúc và triết lý. Mỗi bông hoa không chỉ đơn thuần là một thế giới của màu sắc và hình dáng, mà còn là những câu chuyện sâu lắng và thông điệp sâu thẳm từ tâm hồn. 

Hãy cho hoa một kết thúc rực rỡ nhất

Chị Đặng Thị Thanh Thuý, một “tín đồ” của Ikebana, đam mê bộ môn nghệ thuật này cho biết, Ikebana là môn nghệ thuật truyền thống có từ lâu đời ở Nhật Bản với ý nghĩa diễn tả lại sự sống và phát triển của hoa cỏ ngoài tự nhiên. “Khi cắt hoa ra khỏi cây là đã tước đoạt sinh mạng của hoa rồi cho nên cắm hoa cũng có nghĩa là mang lại sự sống cho hoa, làm sao cho hoa có một kết thúc đẹp nhất, rực rỡ nhất. Kể cả bông hoa úa tàn cũng có thể rực rỡ theo cách riêng của nó”, chị Thuý giải thích.

Tôn vinh vẻ đẹp của cây cỏ trong tự nhiên, yếu tố thẩm mĩ quan trọng nhất của Ikebana chính là sự trân trọng vẻ đẹp tự nhiên, sức sống mạnh mẽ của mỗi loài hoa cỏ. Sáng tạo một tác phẩm Ikebana, người cắm hoa phải có ý tưởng muốn thể hiện điều gì đó và phải nhận diện được nét đẹp của hoa đang chuyển động theo hướng nào, bông hoa đó đẹp nhất ở hướng nào để truyền sức sống cho tác phẩm của mình, chuyển tải thông điệp muốn gửi gắm.

Khác với nghệ thuật cắm hoa của người phương Tây, luôn nhấn mạnh vào các màu sắc và số lượng của vật liệu, hướng sự chú ý vào vẻ đẹp của các bông hoa, người Nhật Bản lại chú trọng về đường nét, dáng của hoa, cành, lá, chú trọng cách xếp đặt, lối bố cục để làm nên một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh. 

Mỗi vị trí của hoa và lá đều mang một ý nghĩa riêng. Chọn loại hoa, lá, loại cành nào và xếp đặt chúng ra sao cho thành một tổng thể đều là dụng ý của người cắm. Mỗi bình hoa là một biểu tượng hoàn hảo của thiên nhiên, của đời sống. Có thể là ý nghĩa của bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Có thể biểu đạt cho hiện tại, quá khứ hay tương lai. Hay đơn giản chỉ thể hiện sự thoảng qua của làn gió thu nhè nhẹ…  

Mỗi tác phẩm Ikebana được sắp đặt để truyền tải một câu chuyện riêng về nhân sinh, về thiên nhiên, hay về chính con người - tác giả của bình hoa. Nhìn hoa sẽ thấy người – bạn cảm nhận được điều đó khi đắm chìm trong tác phẩm Ikebana.

Thưởng thức vẻ đẹp của những bình hoa Ikebana, tốt nhất bạn nên thưởng thức trong một không gian tĩnh lặng. Khi ấy, có thể bạn thấy xao xuyến với thực tại, cũng có thể bạn sẽ có những suy tư về quá khứ, tương lai. Trân trọng vẻ đẹp của thực tại ngay lúc này, ngay ở đây, bạn sẽ thấy lòng mình an hơn trong thế giới tâm tưởng của chính mình. 

Khi mà căng thẳng (stress) là căn bệnh của thời hiện đại, mọi người ai cũng luôn tất bật với nhịp sống bận rộn, nhiều lo toan thì  Ikebana là sự giải trí tuyệt vời sau những chuỗi ngày lao động mệt mỏi, giúp con người hoà điệu với thiên nhiên tươi đẹp, an nhiên hơn và tự do bay bổng trong thế giới của cái đẹp và thế giới của riêng mình. Khi còn biết yêu cái đẹp, yêu thiên nhiên ấy là khi ta thấy cuộc đời này thật đáng sống – Ikebbana đã dẫn lối cho cả người cắm hoa và người thưởng thức tìm về với niềm hạnh phúc của sự an hoà, tĩnh lặng từ thẳm sâu tâm hồn.